Microsoft Word Hazir kitab docx
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
166 5. Şeyxzadə (Tala) – 1920-ci il üsyanının iştirkçısı. 6. Hafiz əfəndi – 1920-ci il üsyanının iştirakçısı. 7. Hacı Ağakişi bəy (Qazmalar kəndi) – qolçomaq. 8. Cəlal Moçayev – Kommunist Gənclər İttifaqı Zaqatala Komsomol Təşkilatı Rəyasət Heyətinin keçmiş üzvü (həbs olunub). 9. Sadıq bəy Balacayev (qolçomaq) – həbs olunub. 10. Molla Yusuf – partiya üzvü, Almalı rayonunun rəhbəri. 11. İslam və Novruz – Əliabad rayonundakı Varxiyan qaçaq dəstəsinin başçıları. 12. Molla Əbdürrəhman (Muxax kəndi) – Əliabad rayonu (həbs olunub). 13. Heydər Hacı Qurban Maqoma (qolçomaq) – Qabaqçöl kəndi. 14. Hacı Heybətulla (Qabaqçöl kəndi) – molla, Murtazəli qrupunun ideya rəhbəri. 15. Murqazəli Xalatalalı (Qabaqçöl kəndi) – qolçomaq. 16. Bəhram İsa (Qabaqçöl kəndi). 17. Molla Şərif (Balakən) – partiyanın keçmiş üzvü. 18. Dost Tahir (Balakən) – nəzarətçi. 19. Paşan Məhəmməd Şaban oğlu (ittihadçı). 20. Mustafa Hacı Əli oğlu (Balakən imamı). 21. Hüseyn İlyas oğlu (keçmiş qoçu, ittihadçı). 22. Vartaşen (Oğuz) rayonu Qumlax kənd sovetinin sədri (13, 63-64). 167 Bu siyahıya hərəkatda mühüm rol oynamış Qaçaq Abbas ’ı, Hüseyn Əsədulla oğlu’nu və Manaf yüzbaşı’nı da əlavə edə bilərik. Göründüyü kimi, üsyan rəhbərləri sırasında Əliabbas Qədimovun adı yoxdur. Onun üsyan hərəkatı ilə dolayı yolla əlaqəsi və bu hərəkata rəğbəti şübhə doğurmasa da Əliabbas Qədimov üsyanla birbaşa bağlı deyildi və onun rəhbərləri arasında da olmamışdı. İstintaqda adı hallan- dırılan Bəhram bəy Şəki üsyanının ən parlaq simasıdır. Bəhram bəy Qasım bəy oğlu Nəbibəyov 1884-cü il dekabrın 6-da Şəkidə bəy ailəsində anadan olub. O, şərəfli adı xalqımızın tarixinə əbədi həkk olunmuş milli qəhrə- manlarımızdandır. Şəki rayonunda hərbi komissar işləyərkən 1930-cu ildə Şəkidə sovet hakimiyyətinə qarşı qalxmış üsyanın təşkilatçı və rəhbərlərindən biri olmuş Bəhram bəy ilk təhsilini Kutais real məktəbində alıb. Sonra Peterburqda Konstantin Topçuluq Məktəbinə daxil olaraq oranı 1904-cü il sentyabrın 2-də birinci dərəcəli diplomla bitirib. Elə həmin il Qafqazdakı XX topçuluq briqadasında podporuçik rütbəsində hərbi xidmətə başlayıb. Bəhram bəy 1909-unci il senytabrın 7-də porucik, 1912-ci avqustun 31-də isə ştabs-kapitan rütbə- sinə yüksəlib. 168 1913-cü ildə III batareyanın komandiri təyin olunan Bəhram bəy əlaçı zabit kimi I əlahiddə Qafqaz ordusunun qərargahında topçuluq rəisinin müavini vəzifəsinə təyin olu- nub. Elə həmin il III dərəcəli “Müqəddəs Stanislav” ordeni ilə təltif olunub. 1919-cü il dekabrın 5-də yenicə yaranmış Azərbaycan Ordusunun hissələrinə baxış keçirən hərbiyyə naziri Səməd bəy Mehmandarov kapitan Bəhram bəy Nəbibəyovun baş- çılıq etdiyi 4-cü batareyanın hərbi hazırlığından tam razı qalıb. Podpolkovnik Bəhram bəy 1919-1920-ci illərdə qardaşları Vahid bəy və podpolkovnik Hüseyn bəy’lə birgə Qarabağda ermənilərə qarşı igidliklə vuruşub. General-mayor Həbib bəy Səlimov’un 1920-ci il martın 29-da Hərbiyyə Nazirliyinə göndərdiyi raportdan: “Bu gün saat 13-də Xankəndinin ucqarı bizim hərbi qüvvələr tərəfindən alındı. Bakı alayı sıldırım qayalarla Daşbaşı yüksəkliyinə yanaşdı. Podpolkovnik Bəhram bəy Nəbibəyov ermənilərin təqib edilməsinə uymasaydı və mövqeləri dəyişməsəydi alayın həmləsi daha uğurlu olardı. Sol cinahda ermənilər ələ keçirdikləri iki pulemyotla əks- həmləyə keçdilər. Onları Xankəndindən vurub çıxarmağa və Bəhram bəy Nəbibəyov 169 qaçmağa məcbur etdik. Toplar əla atırdı, xüsusən podpolkovnik Bəhram bəy Nəbibəyovun batareyası, ancaq təəssüf ki, batareya komandiri özünü cilovlaya bilmir və batareya ilə birlikdə döyüşə atılırdı. Qoşunların əhval-ruhiyyəsi əladır, düşmən çoxlu itki verib, təkcə Xaraşutda 60-dək erməni meyiti var. General Həbib bəy Səlimov” (6). Şəki üsyanı zamanı 1930-cu ilin 13 aprelindən başlaya- raq hakimiyyət qüvvələriylə 7 gün vuruşub və Bideyiz kəndi yaxınlığında, Buxdur dağında sayca qat-qat çox olan düşmənlə son damla qanınadək çarpışaraq qəhrəmancasına şəhid olub. 7-8-9 AVQUST DİNDİRMƏSİNİN ARDI 1930-cu ilin qanlı və şanlı tarixinə bu qısa baxışdan sonra yenidən Əliabbas Qədimovun yarımçıq qoyduğu- muz istintaqına qayıdaq. Müttəhimə verilmiş cismani işgəncələr sayəsində dindirmənin gedişində artıq dönüş yarandığını hiss edən müstəntiq qarşısındakını tam tərksilah etmək üçün bütün gücünü toplayıb. “Sual: İfadənizi davam etdirin. Cavab: Nəbibəyov mənə tapşırdı ki, Bakıya get və Bakı Müsavat təşkilatının münasibətini aydınlaşdır, yardım almaq üçün həmin təşkilat vasitəsiylə xaricdəki Müsavat dairələriylə əlaqə yarat. Nəbibəyovun tapşırığı əsasında mən Bakıya getdim və Müsavatın mərkəzi adamlarından olan Qiyasbəyova Mədinə Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|