Microsoft Word Idare?tm? n?z?riyy?s Cavabi doc
Yüklə 421,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
ə traflı təhlil ve ümumiləşdirmədən sonra dövlət idarəçiliyinin məqsədlər “ağacı” nın aşağıdakı dörd qrup tələbələrə cavab verməsinin vacibliyini xüsusi qeyd etmişdir. a) obyektiv şəraitdən irəli gəlməli və əsaslandırılmiş olmalı; ictimai inkişafın və insanların fəaliyyətinin obyektiv qanunauyğunluqları və meyllərindən irəli gəlməli; bu və ya digər müsbət obyektiv inkişaf meyllərinin, munasibətlərinin mövcudluğu və
fəaliyyətinə uyğun
olmalı; b) sosial yönümlü olmalı; başqa sözlə, insanların istək, tələbat və mənafelərindən irəli gəlməli, onlara cavab verməli, bununla da onları həmin məqsədləri dərk etməyə, həmin məqsədləri müdafiə etməyə və bu məqsədlərin həyata kecirilməsi ə trafında sıx birləşməyə çalışmalı; c) resurs cəhətdən təmin olunmalı, o cümlədən intellektual, maddi, maliyyə resurslarının ehtimal olunan miqdarı ilə deyil,həqiqi mövcud miqdarı ilə təmin olunmalı, ictimai həyat və fəaliyyətin konkret şəraiti və amillərilə ə laqələndirilməli; d) sistemli təşkil olunmalı, özündə müəyyən ardıcıllıqla strateji, cari və taktiki məqsədləri, ümumi və xüsusi, əsas və köməkçi , son və aralıq, uzaq, yaxın və bilavasitə məqsədləri birləşdirməlidir. Dövlət idarəetməsi məqsədlərin bu tərkib hissələri məqsədlər ağacının müxtəlif tərəflərini təşkil edir. Məqsədlər ağacının mərkəzi (müəyyənləşdirici) məqamı cəmiyyətin keyfiyyəti, onun saxlanması və dəyişdirilməsi ilə bağlı strateji məqsədlərin müəyyənləşdirilməsindən ibarətdir. Strateji məqsədlər operativ məqsədlərə, onlar isə öz növbəsində taktiki məqsədlərə bölünürlər. Bəzən strateji məqsədlərə başlıca məqsədlər, yerdə qalan məqsədlərə isə təminedici məqsədlər deyilir. Məqsədləri başqa əsaslara görə fərqləndirmək olar: həcminə gorə - ümumi (bütün dövlət idarəetməsi üçün) və xüsusi (onun ayrı-ayrı alt sistemləri,komponentləri üçün) nəticələrinə görə-son və aralıq məqsədlərə ;zaman etibarı ilə-uzun müddətli,orta müddətli,qısamüddətli məqsədlərə ayırmaq olar.Məqsədlər ağacının qurulması məqsədlərin razılaşdırılmasını,onların subordinasiyasının təmin olunmasını,məqsədlərin cəmiyyətin təlabatlarına və maraqlarına uyğunluğunu təmin etməyi nəzərdə tutur.Dövlət idarəetməsinin məqsədlərinin hər birinin ayrılıqda və məqsədlər “ağacının” bütövlükdə ə saslandırılmış və həqiqi olması başqa şərtlərlə yanaşı,onun müvafiq resurslarla təminatı ilə
ə laqədardır. Dövlət idarəetməsi məqsədlərin praktiki baxımdan reallığı-dövlətin sadəcə olaraq arzusu deyil,bir-birini tamamlayan məqsəd-vəzifədir.dövlətin böyük məsuliyyətlə öz üzərinə götürdüyü öhdəlikdir.Dövlət idarəçiliyinin məqsədlərinin müəyyən edilməsində təbii və insan resursları müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.Təbii resurslar istənilən qədər ,tükənməz deyil.Onların perspektivdə,xüsusən surətlə artmaqda olan təlabatla müqayisədə genişlənməsi və artmasıda mümkün deyil,böyük ə ksəriyyəti istifadə olunduqdan sonra bərpa olunmur,ehtiyatı tükənir,hasilatı ilə ə laqədar xərcləri artır.Odur ki,dövlət konkret dövrdə öz sərəncamında olan təbii resursların əhəmiyyətini lazımınca qiymətləndirməlidir. nsan potensiali da heç də həmişə istənilən qədər,istənilən keyfiyyətdə olmur. nsanın ixtisası mənəvi-texniki səviyyəsinin yüksəlməsi üçün lazım olan xərclər artır.Lakin dövlətin sərəncamında çox xərc tələb etməyən,daim inkişaf edən və bərpa olunan sosial-siyasi xarakterli resurslarda var.Bunlardan səmərəli istifadə olunması dövlət idarəçiliyinin məqsədləri müəyyən edilərkən nəzərə alınır.
Birinci növbədə bu,hüquq resursudur.Sözün həqiqi mənasında bura müvafiq dünyagörüşü,adət-ənənə,həyat tərzi,insanların davranışı və onları hüquqi cəhətdən təmin edən qanunlar,digər normativ sənədlər və mexanizmlər daxildir.Tarixi təcrübədə hələ qədim dövrlərdən sübut olunmuşdur ki,fərdi(xüsusi) və ictimai hüquqlar insanların iqtisadi həyat fəaliyyətinin nizama salınması,təşkili və mümkün səmərəliyin təmin edilməsində ən çox sınaqdan keçirilmiş və həqiqi alət kimi çıxış edir.Bundan hazırda dünya siyasətində əsas yer tutan hüquqi dövlətin formalaşması məsələsi ortaya cıxır.Bu o deməkdir ki,dövlət idarəçiliyində qarşıya qoyulan hər
hansı məqsəd
hüquqi tələblərə cavab verməsi
(ədalətlilik,insanpərvərlik,humanizm)
baxımından qiymətləndirilməli,qanunvericiliklə möhkəmləndirilməli və qanunun tələblərinə uyğun
olaraq həyata
keçirilməlidir. Dövlət idarəçiliyində məqsədyönlülüyün həyata keçirilməsində mühüm resurslardan biri demokratiyadır-insanların hüquq və azadlığına əsaslanan özünütəşkilin müəyyən sistemin formalaşmasıdır.Bu uzun illərin arzusu olsa da yalnız müstəqillik illərində həyata keçirilməyə başlamışdır.Lakin özünütəşkilin həyata
keçirilməsinin forma,metod və vasitələri tədricən təkmilləşdirilməlidir.Demokratiya cəmiyyətin təşkil olunan qüvvəsidir.Dövlət idarəetməsinin məqsədinə az xərc və maksimal nəticə ilə o zaman çatıla bilər ki,demokratiyanın potensialı praktikada reallaşdırılsın,insanlar dövlət
idarəetməsinin məqsədi haqqında məlumatlı olsunlar,dərk etsinlər,onun tərəfində dursunlar,onun həyata keçirilməsini istəsinlər və bu istiqamətdə işləmək imkanına malik olsunlar.Lakin,bunun üçün insanlar praktiki olaraq göstərməlidir ki,dövlət idarəçiliyinin həyata keçirilməsi nəticələri onların mənafeyinə və tələbatına uyğundur. Dövlət idarəçiliyi məqsədinin müəyyənləşdirilməsi prosesinin təşkili məqsədin düzgün müəyyənləşdirilməsi və reallaşdırılmasının mühüm ehtiyat
mənbəyidir.Düzgün təşkiletmə məqsədin dəqiq müəyyənləşdirilməsini təmin edir və işlənib hazırlanmasını asanlaşdırır.Məsələnin həllinə düzgün yanaşma metodunun seçilməsi,bu sahədə “düşünən beyinlər”in düzgün
istiqamətləndirilməsi,bütün amillərin kompleks halda nəzərə alınması,nəticədə dövlər idarəetməsi məqsədinin (məqsədlər “ağacı”nın) ən əlverişli variantının müəyyən edilməsini təmin edir.
Məqsəd,vəzifə və onların həyata keçirilməsini vasitələrinin düzgün nisbətdə olması,bir-birini tamamlaması məqsədlərin reallığını,əsaslandırılmış olmasını və həyata keçirilməsini təmin edən mühüm şərtlərdir.Məqsəd özlüyündə aydın,real
Yüklə 421,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|