Microsoft Word Irevan bolgesi doc
Yüklə 4,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İRƏVAN BÖLGƏSININ HAKIMLƏRI (XVII ƏSRIN SONU-XIX ƏSRIN ORTALARINDA) Çuxursəd hakimləri
- İrəvan taxtında oturmuş Osmanlı hakimləri
- Xəritə 5
- Xəritə 7. İrəvan quberniyasının xəritəsi
- MÜNDƏRÝCAT GİRİŞ.................................................................................................................... 3
- II FƏSİL. XVIII YÜZİLLİYİN 60-90-CI İLLƏRİNDƏ İRƏVAN BÖLGƏSİNDƏ SİYASİ VƏZİYYƏT .............................................................. 60
- IX FƏSİL. İRƏVAN BÖLGƏSİNİN MƏDƏNİYYƏTİ ............................. 420
- İstifadə olunmuş mənbə və ədəbiyyat siyahısı .............................. 454 İstifadə olunmuş pul, çəki, ölçü və uzunluq vahidləri ................. 484
- ТЯРЪЦМЯ ВЯ НЯШРИЙЙАТ-ПОЛИГРАФИЙА МЯРКЯЗИ Аз 1014, Бакы, Рясул Рза кцч., 125 596 21 44; 497 06 25; (055) 715 63 99
526 Körpübasar - -
- - 24 106
81
187 - - - - Abaran
- -
- - - - - - 1 7 4 11
D ər əçiç
ək - - - - 1 8 11
19
2 23
28 51
Göy çə
- - - - 15 59
55
114 1 5 5 10
Yekun: 7 3 6 29 65
208 784
763 1547
14
105 100 205
Qay
naq : İ. Şo pen,689- 690
.
527 Müs
əlm an din xadim lə rinin say ı ha ında m ənz ər ə C ədv əl 8.5.
İr əvan xanl
ığ ı Axund v ə m olla
Mirz əl ər Se yidl ər D
ərvi şl ər Ailəl ər
Kişi Qadın
Yekun Ailəl
ər Kişi
Qadın Yekun
Ailəl ər
Kişi Qadın
Yekun Ailəl
ər Kişi
Qadın yekun
İr əvan
şə hə ri 50
181
151 332
19
64 41
105
39
92 96
188
3 6 4 10
Mahallar:
Q ırx- bulaq
1 3 3 6 - - - - - - - - - - - - Z əngi-
basar
28 108
101
209
1 2 2 4 - - - - - - - - Qarniba sar
12 49
45
94 2 11 8 19 6 20
17
37 1 6 7 13
Vedi- basar
5 28
24 52
2 5 5
10
1 3 2 5 - - - - Şə rur
22
57 49
106
9 23 32
55
10
23 20
43 3 5 5 10
Sürm əli
17
59 63
124
1 2 2 4 2 5 3 8 1 5 2 7 D ər ə- kə nd-
16
47 41
88
1 2 1 3 3 7 3 10
- - - -
528 Parçeni
Saatl ı 5 10 13
23
- - - - 1 1 4 5 - - - - Tal ın 1
1 1 2 - - - - 2 4 3 7 - - - - Sey idl i- Axsaql ı 3 9 9 18
- - - - 2 6 3
9 - - - - S ərda- rabad
5 17
10 27
1 4 4 8 4 12 7 19 - - - - Kör- püba sar
4 10
12 22
1 9 4 13
- - - - - - - - D ər ə- çiç
ək 2 10 5 15 1
3 4 7 -- -- --
-- - - - - Göyç ə 16
61 63
124
1 6 2 8 4 14
12
26 - - - - Elatlar 3 10 7 17 --
--- ---
-- -- --
-- --
- - - - Yekun:
200
610
597
1207
40
131 105
236
74
187 170
357
8 22 18
40
529
İRƏVAN BÖLGƏSININ HAKIMLƏRI (XVII ƏSRIN SONU-XIX ƏSRIN ORTALARINDA) Çuxursəd hakimləri 1.
Fərzəli xan (1694-1700) 2.
Zöhrab xan (1700-1705) 3.
Əbdül Məhəmməd xan (1705-1709) 4.
Mehrəli xan (1709-1719) 5.
Allahqulu xan (1719-1724) 6.
Məhəmmədqulu xan (1735-ci il oktyabr-1736-cı il mart)
7.
8.
İbrahim paşa və Mustafa paşa (1728-1734) 9.
Əli paşa (bir neçə ay- 1 noyabr vəfat edib) 10.
Hacı Hüseyn paşa (1734-cü il noyabr-1735-cı il oktyabr) Nadir şah Əfşarın İrəvana təyin etdiyi hakim 11.
Pir Mahmud xan (1736-cı il mart-1747)
Mir Mehdi xan Əfşar (1747-1752)
Xəlil xan Özbək (1752-1755)
Həsənəli Xan Qacar (1755-1759). O,İrəvanda hakimiyyətdə olan yerli Qacarlar sülaləsinin əsasını qoymuşdu.
530
Hüseynəli xan Qacar (1759-1783). O, Həsənəli xanın qardaşıdır.
(1783-cü il noyabr-1784-cü il iyun). Qulaməli xan 1768-ci ildə anadan olmuş və 15 yaşında hakimiyyətə gəlmişdi. Onun kiçik oğlu Məhəmməd xan (1784-cü il iyun-1805-ci il iyun). Hüseynəli xandan sonra İrəvanda ən çox hakimiyyətdə olan Məhəmməd xan 1772-ci ildə anadan olmuş və 12 yaşında hakimiyyətə gəlmişdi. O, 1796-cı ilin axırlarında müvəqqəti olaraq hakimiyyətdən uzaqlaşdırılaraq
Ağa Məhəmməd şah Qacar tərəfindən həbs edilmiş, yalnız onun ölümündən sonra azadlığa buraxılmış və 1797-ci il sentyabrın axırlarında yenidən İrəvanda hakimiyyətini bərpa etmişdi. Məhəmməd xan 1805-ci ilin iyununda, onun hakimiyyətindən narazı olan Qacar dövləti tərəfindən hakimiyyətdən devirilərıək həbs edilmişdi. Bununla da yerli Qacarlar sülaləsinin hakimiyyətinə son qoyulmuşdu
Həsən xan Bayat (1797-cı il iyun- 1797-cı il sentyabr). Makulu Əhməd Sultanın oğlu olan Həsən xan Əliqulu xan Qacar İrəvanı tərk etdikdən sonra burada hakimiyyəti zəbt etmişdi. Üç aya qədər İrəvanda hakimiyyətdə olan Həsən xan Məhəmməd xanın əsirlikdən azad olunduğu xəbərini eşidərək İrəvan qalasını tərk etmişdi.
531
QACAR DÖVLƏTİNİN İRƏVANA TƏYİN ETDİYI HAKİMLƏR
Əliqulu xan Qacar (1796-cı ilin sonları- 1797-ci il iyun) Mehdiqulu xan Qacar (1805-ci il iyun-1806-cı il avqust)
Əhməd xan Marağalı (1806- cı il avqust- oktyabr)
Hüseynqulu xan Qacar (1806-cı ilin sonları-1827- ci il). İrəvanın sonuncu hakimi olan Hüseynqulu xan Qacar dövləti tərəfindən hakim təyin olunmasına baxmayaraq, tezliklə xanlığı müstəqil idarə etməyə nail olmuş və İrəvan xanlığının iqtisadi, siyasi və mədəni həyatında böyük rol oynamışdı. RUSİYANIN İRƏVANA TƏYİN ETDİYI HAKİMLƏR 1.
General-leytenant Krasovski (1781-1843)- (1827-ci il oktyabr 6- 1828-ci il fevral 21) 2.
21- 1829) 3.
Polkovnik M.Z.Arqutinski-Dolqoruki (1797-1855)- (İrəvan qalasının komendantı- 1828-1829) (“Erməni vilayəti”nin rəisi-1829 yanvar-1830 yanvar) 4.
Knyaz V.O. Bebudov (1791-1858)- (1830-cu il yanvar 6-1840) 5.
İrəvan qəza rəisi-Nikofor Vasiliyeviç Blavatskiy (1810-?)- (1840- 1849)
6.
Qubernator general-mayor İvan İvanoviç Nazarov (1849-1859) 532
Qacar (1806-1827)
İrəvan xanlığının bayrağı 533
534
535
536
537
538
Xəritə 6. İrəvan xanlığının xəritəsi 539
Xəritə 7. İrəvan quberniyasının xəritəsi 540
Xəritə 8. Şimali Azərbaycanın çar Rusiyası tərəfindən işğalı 541
MÜNDƏRÝCAT GİRİŞ.................................................................................................................... 3 I FƏSİL. İRƏVAN BÖLGƏSİNDƏ SİYASİ VƏZİYYƏT (XVII yüzilliyin sonu-XVIII yüzilliyin ortalarında) ........................... 34 II FƏSİL. XVIII YÜZİLLİYİN 60-90-CI İLLƏRİNDƏ İRƏVAN BÖLGƏSİNDƏ SİYASİ VƏZİYYƏT .............................................................. 60 2.1. İrəvan xanlığı Hüseynəli xanın (1759-1783) hakimiyyəti dövründə ................................................................................................................ 60 2.2. İrəvan xanlığı Qulaməli xanın hakimiyyəti dövründə ................. 84 2.3. XVIII yüzilliyin 80-ci illərin ikinci yarısında İrəvan xanlığında siyasi vəziyyət ................................................................................ 90 2.4. İrəvan xanlığı Ağa Məhəmməd şah Qacarın yürüşləri dövründə ............................................................................................................ 111 2.5. XVIII yüzilliyin axırlarında İrəvan xanlığının siyasi vəziyyəti .................................................................................................. 124 III FƏSİL. İRƏVAN XANLIĞI XIX YÜZİLLİYİN BİRİNCİ RÜBÜNDƏ .................................................................................... 131 3.1. İrəvan xanlığının Şörəyel və Pəmbək uğrunda mübarizəsi ... 131 3.2. Birinci Rusiya-Qacar müharibəsi ərəfəsində İrəvan xanlığının xarici siyasəti ................................................................................ 136 3.3. İrəvan xanlığı birinci Rusiya-Qacar müharibəsinin əvvəllərində ........................................................................................................ 143 3.4. İrəvan xanlığında yeni hakimiyyət dəyişikliyi ............................. 169 3.5. İkinci İrəvan yürüşü ............................................................................... 177 3.6. İkinci İrəvan yürüşündən sonra baş verən hadisələr və Gülüstan müqaviləsi ....................................................................................... 185 3.7. Gülüstan müqaviləsindən sonra sərhəd xəttinin müəyyən olunmasında Rusiya ilə Qacar dövləti arasında baş verən mübahisədə İrəvan xanlığının yeri və rolu ........................................... 197
542
IV FƏSİL. 1826-1850-Cİ İLLƏRDƏ İRƏVAN BÖLGƏSİNİN SİYASİ VƏZİYYƏTİ ..................................................................................... 208 4.1. İkinci Rusiya-Qacar müharibəsi və İrəvan xanlığında baş verən hadisələr ......................................................................................... 208 4.2. İrəvan xanlığının işğalı. ......................................................................... 217 4.3. Hüseynqulu xanın şəxsiyyət və fəaliyyəti haqqında ................. 248 4.4. 1827-1850-ci ilin ortalarında Rusiyanın İrəvan bölgəsində həyata keçirdiyi müstəmləkəçilik siyasəti və kəndli hərəkatları....................................................................................... 257 V FƏSİL. İRƏVAN BÖLGƏSİNİN İDARƏÇİLİK SİSTEMİ (XVII yüzilliyin sonu-XIX yüzilliyin ortalarında) ........................... 269 VI FƏSİL. İRƏVAN BÖLGƏSİNİN ƏRAZİSİ, SƏRHƏDLƏRİ VƏ İNZİBATİ-ƏRAZİ BÖLGÜSÜ (XVII yüzilliyin sonu-XIX yüzilliyin ortalarında) ........................... 289 6.1. İrəvan bölgəsinin ərazisi, sərhədləri (XVII yüzilliyin sonu – XIX yüzilliyin ortalarında) .............................. 289 6.2. İrəvan bölgəsinin inzibati-ərazi bölgüsü (XVII yüzilliyin sonu-XIX yüzilliyin birinci rübü) ............................... 298 6.3. 1827 – 1850-ci illərdə İrəvan bölgəsinin inzibati-ərazi quruluşu ............................................................................................................... 312
7.1. Kənd təsərrüfatı ....................................................................................... 317 7.2. Torpaq mülkiyyəti formaları. Vergi və mükəlləfiyyətlər ........ 335 7.3. Duz hasilatı ................................................................................................. 370 7.4. Sənətkarlıq və ticarət. Pul, çəki və ölçü vahidləri ...................... 373
8.1. Əhalinin say və etnik tərkibi ............................................................... 391 8.2. Əhalinin sosial-silki tərkibi .................................................................. 408
543 IX FƏSİL. İRƏVAN BÖLGƏSİNİN MƏDƏNİYYƏTİ ............................. 420 NƏTİCƏ .......................................................................................................... 441 İxtisarların siyahısı .................................................................................. 453 İstifadə olunmuş mənbə və ədəbiyyat siyahısı .............................. 454 İstifadə olunmuş pul, çəki, ölçü və uzunluq vahidləri ................. 484 Cədvəllər və xəritələr .............................................................................. 486 Texniki redaktor Mətanət Qaraxanlı Kitab «Mütərcim» Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzində səhifələnmiş və çap olunmuşdur. Çapa imzalanıb: 19.07.2016. Format: 60x84 1/16. Qarnitur: Times. Həcmi: 34 ç.v. Tiraj: 300. Sifariş № 189. Qiyməti müqavilə ilə.
www.mutercim.az Yüklə 4,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|