Microsoft Word isk?ND?Rnam?-iqbalnam?-nizami doc

                                                                                                                                      
201
Kimə dağ çəkməmiş vəfasız cahan? 
Kimdir bu kitabı bütün oxuyan? 
Bu dəfə dəyişdi sarayda bəxti, 
Torpağın altında quruldu təxti. 
Dünyada olmamış əzəldən bəri 
Əsla mehribanlıq, dostluq əsəri! 
Aldı öz qoynuna o şahı məzar, 
Daxmanı bağlayıb döndü adamlar. 
Bu dünya çoxuna məqam bəxş edər, 
Saxlamaz o yerdə axıra qədər. 
Ömrü sona çatdı saysız insanın, 
Hesabı bitmədi yenə dünyanın. 
Nə bir qurtaran var ipdən boynunu. 
Nə də bir tapan var ipin ucunu. 
Əbəsdir, bu sirrə sərf etmə ömür, 
Susmaqdan başqa bir əlac görünmür. 
Dünyaya dərindən yetirsən nəzər, 
Görərsən insanlar çəkibdir nələr!.. 
Dünyanın ki sonu əbəsmiş, əbəs, 
Bu qədər sitəmə, əzaba dəyməz! 
Bu lacivərd tağda nə gördük axır? 
Onun sütunundan qan seli axır. 
Bu sütunun odu Günəşdir, Aydır, 
Gəl, o qəndilləri daş atıb sındır. 
Ondakı qızılı rəngə aldanma, 
Oddan qızarmışdır, sən qızıl sanma! 
Bizimlə uyuşmaz əsla göy saray, 
Bizim qəsdimizdə durmuş Günəş, Ay. 
Bizimlə dost olmaz saxta cadugər, 
Üzdə gülər bizə, dalda öldürər. 
Guya məlhəm qoyar sağalsın yaran, 
Ancaq yara vurar sənə arxadan. 
Balıqtək dünyadan sən uzaq olsan, 
Qurtarar zirehin səni qılıncdan! 
Tufan başlayarsa almağa qisas 
Balıqtək üzənlər əsla qərq olmaz.  
İpək karxanası bil bu dünyanı, 

---

                                                                                                                                      
202
Bir yanı sudursa, oddur bir yanı
249
. 
Orada hərlənən çox tağalaq var, 
Biri boşalanda o biri dolar. 
Dünyanın sirrini boşdur axtarmaq, 
Üstü tüstü-duman, altı toz-torpaq. 
Bu tozdan, tüstüdən görünür hər an 
Çarpışır, vuruşur yerlə asiman! 
Sazişə gəlsəydi göylə yer əgər, 
Bizi yer üzündən süpürməzdilər... 
Nizami, gəl qurtar axır sözünü, 
Qorxutma özgəni, nə də özünü. 
Sultanın bəzminə gedəndə mehman 
Yolun yarısında olma peşiman. 
Eşit sözlərini huşu-guş ilə, 
Acı badəsini alıb nuş elə! 
İskəndər bu camdan murada çatıb, 
Içib o badəni, əbədi yatıb. 
Sultan sağlığına kim içsə şərab, 
Nuş olsun, içənlər olsun feyziyab! 
İSKƏNDƏRİN MƏKTUBUNUN 
      ANASINA ÇATMASI 
Müğənni, bu gecə çəngini saz et, 
Məni bu dar yolda qəmdən xilas et! 
Bəlkə genişlənsin, açılsın yolum, 
Köçüm bu daşlıqdan, asudə olum... 
Fəsillər içində qış gələn zaman 
Narın yağış səpər yerə buluddan 
Tozdan xəstələnmiş dünyaya fələk 
Sanki dərman verər rəhmə gələrək!  
Geniş səmaların sərin şəbnəmi 
Qurtarar istidən bütün aləmi. 

---

                                                                                                                                      
203
Susamış otlara bağçada, bağda 
Xırdaca buzlardan pay verər şaxta. 
Hamıya bəxşişlər paylayan bağlar 
Tamam müflis olub möhnətdə qalar. 
Dünən reyhan suyu satanlar bütün 
Şərab doldurarlar küplərə bu gün. 
Qaynayır kəndlinin evində küplər, 
Kəndlilər kətan yox, yun paltar geyər. 
Ceyran göbəyindən müşk saçılar, 
Kabablı, noğullu süfrə açılar. 
Şahlar kef məclisi qurub bu zaman 
Içərlər İskəndər içən şərabdan. 
Gör, qəlbdə nə vardı, dilim nə dedi, 
Bu çərxi-fələyin oyunu nədi? 
Ruma gəlib çatdı bu qara xəbər: 
"Getdi bu dünyadan böyük İskəndər". 
Tayfa başçıları yığılıb dedi: 
Cahan sahibsizdir, başsızdır indi. 
Hər kim barigaha töhfə yollasa, 
Gərək təqdim etsin İskəndərusa. 
Örtdü qara qanad Rumu sərasər, 
Bürüdü ölkəni sanki zəncilər
250
. 
Çatanda hamını batırdı qəmə, 
Şahın anasına yazdığı namə. 
Oxuyub məktubu ana ağladı, 
Matəmə büründü, qara bağladı, 
Baxdıqca oğlunun bu məktubuna, 
Tumartək qıvrılıb açıldı ana
251
. 
Qəlbi yas tutsa da bu möhnətindən, 
Çıxmadı o şahın vəsiyyətindən; 
"Oğlumun qoy ruhu şad olsun!" dedi. 
Onun andlarına əməl elədi... 
Bir an kəsilmədi ahı, fəryadı, 
Tez getdi dünyadan, o da qalmadı! 
Qara taleyinə əlvida etdi, 
Onun da həyatı bu cürə bitdi. 

---

                                                                                                                                      
204
       ATASININ VƏFATINDA 
İSKƏNDƏRUSUN NALƏ ETMƏSI 
Müğənni, qəlb açan o sazın ilə 
Bu odlu dərdimə bir əlac eylə! 
O nurlu nəğmənlə könlümü bəzə, 
Bu qəmli gecədən çıxar gündüzə!.. 
İskəndərdən sonra İskəndərus da 
Qovğa eləmədi taxtü-tac üstə. 
Şahların içində heç onun qədər 
Yoxdu şah olmağa layiq bir nəfər. 
Beş günlük dünyaya tamah salmadı, 
O uca mənsəbə mayil olmadı. 
Güldən ayrı düşmüş şeyda bülbültək 
Ahü zar eylədi gecə sübhədək. 
Sanki anasını bir bala ceyran 
Kabab olmuş gördü oyanan zaman. 
Ordu böyükləri çox etdilər cəhd, 
Bəlkə qəbul etsin tacı vəliəhd. 
Açsınlar önündə xəzinələri, 
Tutsun atasının tutduğu yeri. 
Yoxdu şahzadənin şahlıq məqsədi, 
O, ancaq ibadət etmək istədi. 
Üzr ilə onlara dedi ki: "Gedin, 
Təxti başqasına həvalə edin. 
Atamın yerində məclis qurmaram, 
Badəni etmişəm özümə haram. 
Dünya işlərindən əl çəkmişəm mən. 
Yoxdur bu kələfin ucunu görən. 
İnana bilməzdim, böyük hökmüran 
Belə gənc yaşında gedə dünyadan. 
Tərk edib sarayı, keçə təxtindən, 
Darısqal daxmanı eyləyə məskən. 
Bu dünya əhlini tərk edib daha 
Mən üz tutacağam yalnız allaha. 

---