Microsoft Word Kitabxana nasl q-Biblioqrafiya jurnal 2009 doc
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
114 4. Mərkəzi Kitabxananın kitab fondlarının universal olması müxtəlif oxucu kateqoriyalarının ümumtəhsil və ixtisas sorğularının ödənilməsi üçün əlverişli olması. Qeyd edilənlərdən aydın olur ki, MKS-də biblioqrafik işin təşkili qarşısında duran bu ümumi məsələlərlə yanaşı onları biri-birindən fərqləndirən cəhətlər də vardır. Ona görə ki, onların biblioqrafik fəaliyyətlərinin məzmunu və xidmət dairəsi müxtəlifdir. Bütün bunlarla yanaşı biblioqrafik fəaliyyətin təşkilində MKS-lər üçün eyni olan bir sıra faktorlar vardır. Onlar aşağıdakılardır: a) Bütün sistem üzrə biblioqrafik fəaliyyətə rəhbərlik edən MK-nın təşkiledici rolu. b) Ayrı-ayrı biblioqrafik proseslərin mərkəzləşdirilmiş şəkildə yerinə yetirilməsi c) Sistemin yarımbölmələrinin ixtisaslaşdırılmış fəaliyyəti Mərkəzləşmə kitabxanalara informasiya işini daha operativ və keyfiyyətli təşkil etmək, əhaliyə biblioqrafik xidmət prosesini yeni mərhələyə qaldırmaq imkanı verdi. Mərkəzləşmə kitabxana işinin idarə olunmasına, kitabxanalarda əməyin düzgün təşkilinə, işçilər arasında ixtisaslaşmalar aparılmasına, metodiki işin yaxşılaşdırılmasına əlverişli şərait yaratdı. Mərkəzləşmiş sistemlərdə kitabxana kataloqlarının yenidən qurulması, kartotekaların yaranması, məlumat fondlarının təşkili, filiallara köməklik göstərmək, əhaliyə biblioqrafik xidmətin forma və metodlarını daha da yaxşılaşdırmaq üçün bir çox yeni şöbələr təşkil edildi.Onların metodika-biblioqrafiya şöbəsini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Filial kitabxanalara metodiki rəhbərlik biblioqrafik iş proseslərinin daha səmərəli və keyfiyyətli yerinə yetirilməsində Mərkəzi Kitabxanada yaradılan bu şöbə xüsusi əhəmiyyətə malik olmuşdur. MKS-in yeni yarandığı bir dövrdə şöbə filial-kitabxanaların biblioqrafik fəaliyyətini tənzimləyir, yerlərdə kataloq və kartotekaların yaradılmasına, soraq və biblioqrafik nəşrlər fondunun təşkilinə nəzarət edirdi. MKS-nin fəaliyyət sahəsindəki inkişafının ikinci dövrü 1980-1985-ci illəri əhatə edir ki, bu dövr MKS-in təkmilləşdirilməsi və dinamik inkişaf dövrü adlandırmaq olar. Çünki məhz bu dövrdə istər biblioqrafiyalaşdırma, istərsə də biblioqrafik xidmət sahəsində demək olar ki, respublikamızın bütün rayon MKS-ində böyük nailiyyətlər əldə edilmişdir. Dövlət qayğısı ilə əhatə olunmuş MKS-lər üçün ayrılan vəsait ildən-ilə artırıldı. Ona görə də Mərkəzləşmiş Kitabxana Sisteminin maddi-texniki bazası gündən-günə möhkəmlənir, yeni kitabxana binaları tikilir, hər ay alınan kitablar əsasında vahid fondun formalaşması həyata keçirilir, bunun nəticəsində isə kitabxananın informasiya fəaliyyəti ümumiyyətlə biblioqrafik xidməti də geniş miqyas almağa başlayır. Bu dövrdə Mərkəzləşmiş Kitabxanalarda fəaliyyət göstərən elmi-metodiki şöbə filiallara metodiki rəhbərlik edir, onların biblioqrafik 115 fəaliyyətlərini düzgün istiqamətləndirir, yeni tövsiyyələr elmi məsləhətlər verir. Bu şöbə həmçinin mərkəzləşdirilmiş sistemin elmi tədqiqat işlərinin yaxşılaşdırılmasında fəal iştirak edir, qabaqcıl iş təcrübəsini tətbiq edir. Mərkəzi kitabxana filial-kitabxanaların plan və hesabatlarının tərtibində və göstəricilərin təhlilində fəal iştirak edir. Göstərilən bütün bu vəzifələrin həyata keçirilməsində yüksək ixtisaslı metodistlərin olması da vacibdir. Bu dövrdə elmi-metodika şöbəsinin fəaliyyət dairəsi daha da genişlənmiş və zənginləşmişdir. Belə ki, şöbə soraq-bibliorafiya, eləcə də biblioqrafik informasiya xidmətinin səmərələşdirilməsinə, filial-kitabxanaların biblioqrafik fəaliyyətinin planlaşdırılması, hesabatların hazırlanması və ümumiləşdirilməsinə öz müsbət təsirini göstərirdi. Beləliklə məlum olur ki, MKS-də metodiki işin düzgün təşkili sistemin ümumi fəaliyyətinin səmərələşdirir, xidmət işini sürətləndirir, zənginləşdirir və yeni nailiyyətlər üçün perspektivlər yaradır. Heç də təsadüfi deyildir ki, bu illərdə (1980-1985-ci illər) respublikada hər il orta hesabla 5-10 yeni kitabxana binası tikilir, 258 kitabxana təmir edilirdi. Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən kütləvi dövlət kitabxanalarına hər il orta hesabla 1 milyon 300 min manat vəsait ayrılırdı, onlara həmin vəsait hesabına ildə təqribən 2 milyon 200 min nüsxə yeni nəşrlər daxil olurdu. (4). Üçüncü dövr 1985-1990-cı illəri əhatə edir. Bu dövrdə cəmiyyətimizdə baş verən sosial-iqtisadi, siyasi dəyişikliklər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemlərinə də öz mənfi təsirini göstərdi.Bazar iqtisadiyyatına keçid dövrü ilə əlaqədar olaraq kitabxanalara dövlət nəzarəti zəiflədi. Rayonlarda bir çox kənd filial kitabxanaları müvafiq binanın olmaması və maliyyə problemi ilə əlaqədar olaraq ləğv edilirdi. Ayda bir neçə dəfə kitab alan mərkəzləşdirilmiş kitabxana sistemlərində ildə bir-iki dəfə çox az miqdarda kitab alırdı. Belə bir vəziyyətisə mərkəzləşdirilmiş kitabxana sistemlərinin bütün biblioqrafik fəaliyyətini iflic vəziyyətinə salırdı. Əmək haqqının az olmasına görə kitabxanalarda kadr itkisi yaranırdı. Vaxtilə respublikamızın biblioqrafik fəaliyyətinə çox böyük töhfələr bəxş etmiş Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemləri maddi-texniki bazanın olmaması və onlara ayrılan dövlət vəsaitinin çox cüzi olması üzündən müasir texnologiyadan istifadə etməyə, oxuculara daha səmərəli operativ xidmət göstərməyə imkan vermirdi. Cəmiyyətimizin bütün sahələrində baş verən belə çətinliklər bu yolu keçmiş ölkələrin hamısı üçün xarakterik olan ümumi problemlərdir. Kitabxanaların fəaliyyətində böhran yaradan iqtisadi vəziyyət müstəqilliyə qədəm qoymuş Azərbaycan Respublikası dövlətinin elm və mədəniyyət sahəsindəki yeritdiyi düzgün siyasətin nəticəsində aradan qaldırıldı. Artıq son 20 ilə yaxındır ki, bütün tip kitabxanalarda olduğu kimi mərkəzləşdirilmiş kitabxana sistemlərinin biblioqrafik fəaliyyətində də yeni Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|