Microsoft Word neft mehsul emali docx
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dissertasiya i şinin informasiya bazasını
- Magistr dissertasiya i şinin qurulu şu
5
Tədqiqat işi müvafiq statistik, iqtisadi-riyazi modellərdən və üsullardan istifadə edilməklə təhlil, araşdırma metodları əsasında yerinə yetirilmişdir. Dissertasiya işinin informasiya bazasını statistik göstəricilər, Neft Emalı Zavodu (NEZ), "Azərneftyanacaq" Neft Emalı Zavodunun statistik göstəriciləri, müvafiq ədəbiyyatlar təşkil etmişdir.
- Neft məhsullarının emalı zamanı ətraf mühitə dəyən iqtisadi zərərin hesablanmasında yeni metodlardan istifadə edilmişdir; - Neft və neft məhsullarının ətraf mühitə etdikləri neqativ təsirlər araşdırılmışdır; - Neft karbohidrogenləri ilə çirklənmiş ətraf mühitin müasir ekoloji vəziyyəti araşdırılmışdır; - Tullantı qazların buxar şəklində olan toksiki maddələrdən təmizlənməsində fiziki və hemosorbsiyalı absorbsiya üsulları tədqiq edilmişdir; - Pirolyuzit üsulu ilə tullantı qazlarının SO 2 -dən ekoloji təmizlənməsi prosesi tədqiq edilmişdir; - Su hövzələrinin çirkab sularla çirklənməsinin qarşısını əsaslı şəkildə almaq üçün tullantı suları alınmayan müəssisələrin yaradılmasının zəruriliyi ə saslandırılmışdır; - Neft məhsulları ilə çirklənmiş səth və qrunt sularının çirkləndiricilərdən təmizlənməsi üçün tətbiq olunan müxtəlif üsullar müqayisəli şəkildə araşdırılmışdır.
həlli, onun ümumi nəzəri metodoloji əsaslarının və istiqamətlərinin öyrənilməsində yaranan problemin səbəbləri, aradan
qaldırılmasının istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi, bu istiqamətdə konkret tədbirlərin işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi böyük praktiki əhəmiyyət kəsb edir. Magistr dissertasiya işinin quruluşu: Giriş, üç fəsil, doqquz yarımfəsildən, nəticə və istifadə olunmuş ədəbiyyat siyahısından ibarətdir.
6
LƏ Ç RKLƏNMƏS PROBLEM N N MÜAS R VƏZ YYƏT 1.1. Ətraf mühiti daha çox çirkləndirən neftin fiziki və kimyəvi xassələri Neft üzvi və qeyri-üzvi kimyəvi maddələrdən ibarət olan mürəkkəb quruluşlu özlü mayedir. O spesifik iyə malikdir, rəngi isə açıq-kəhrəba rəngindən tünd qara rəngə qədər dəyişir. Neftin elementar tərkibi nisbətən sabit olub, onu təşkil edən hər bir komponent quruluşda 3-4% təşkil edir. Maye neftin əsas tərkib hissəsini isə karbon (83-87%) və hidrogen (12-14%) təşkil edir. Kükürd isə neftin tərkibində 6%-ə qədər ola bilir. Azot və oksigenin özlü mayedə miqdarı 0,1%-i təşkil edir, bəzən isə bu miqdar 2,0%-ə qədər ola bilir. Neftin tərkibinin 0,1%-dən 0,01%-ə qədərini mikroelementlər – metalların duzları və üzvi turşular təşkil edir. Tərkibindəki 60 mikroelementlərin yarıdan çoxunu metallar təşkil edir. Bu metalların maye neftin tərkibində ümumi miqdarı kütləyə görə orta hesabla 0,01%- dən 0,04%-ə qədər təşkil edir. Bu metallardan vanadium və nikel – 10 -3 -10
-2 %;
dəmir – 10 -4 -10 -3 ; sink 10 -5 -10
-3 %; civə - 10 -5 %; natrium, kalium, kalsium, manqan – 10 -4 -10 3 təşkil edir[ 1]. Metal tərkibli birləşmələrin əsas kütləsi neftin qətran və alfaten hissəsində toplanmış karbohidrogen fraksiyasında isə onların miqdarı çox cüzidir. Element tərkibindən fərqli olaraq, xam neftin karbohidrogen tərkibi böyük intervalda dəyişir. Karbohidrogen tərkibdə sadə metandan (CH 4 ) çox mürəkkəb quruluş olan porfinlərə (C 90 H 23 N 4 ) qədər 1000 yaxın individual üzvi maddələr vardır.
Neftin əsas komponentləri karbohidrogen (CH) birləşmələridir. Müxtəlif növ neftlərin tərkibində onun miqdarı 90%dən 95%-ə qədərdir. Nəftin tərkibi metan, paften və aromatik karbohidrogenlərdən, həmçinin onların oksigenli, kükürdlü və azotlu törəmələrindən ibarətdir. 7
Naften sırası karbohidrogenlər (CH) doymuş tsiklik karbohidrogen olub siklopentan və sikloheksan sıralıdır. XIX əsrin 70-ci illərində Moskovnikov və Oqloblik Bakı neftinin tərkibində tsiklik quruluşlu C 2n H
sıralı karbohidrogenlərin olmasını göstərmişlər. Bundan əlavə alimlər tsiklopentan, tsikloheksan, metiltsiklopentan və başqa birləşmələri də aşkar etmişlər. Naften karbohidrogenlərin tərkibi alkanlara nisbətən daha stabildir və onlar ilkin ana məhsulun genetik xüsusiyyətlərini özündə saxlayır. Neftin aromatik karbohidrogenləri müxtəlif neftlərdə 15%-dən 50%-ə qədər dəyişir. Onların orta miqdarı müxtəlif parafinli neftlərdə aşağıdakı kimi dəyişir: az parafinlərdə - 37,4%; orta parafinlərdə - 30,6%; yüksək parafinlərdə - 20,8%. Tərkibində bərk karbohidrogenlərin miqdarı 1%-dən az olan neftlər – az parafinli; 1-7%-ə qədər olan neftlər – orta parafinli; 7%-dən çox olan neftlər isə yüksək parafinli neftlərə aid edilir. Neftin tərkibində olan parafin karbohidrogenlərinin ümumi miqdarı əsasən 25-30% təşkil edir. Bu faiz neftin tərkibində həll olunmuş qazların miqdarı nəzərə alınmayan haldakı miqdarını göstərir. Neftdə həll olan qazların miqdarı nəzərə alındıqda isə parafinlərin miqdarı 40- 50%-ə, bəzi neftlərdə isə 50-70%-ə çatır. Bunula yanaşı, tərkibində cəmi 10-15% parafin olan neftlər də vardır. Neftin tərkibində çox az miqdarda etil qrupundan daha böyük alkil qrupu saxlayan şaxəli quruluşlu parafinlərin olması da müəyyən edilmişdir. Qaz karbohidrogenlər xalis qaz, qaz kondensat və neftlə birlikdə neft yataqlarından çıxarılır. Qaz parafin karbohidrogenlərin müxtəlif qaz kondensantı yataqlarından çıxarılan stabil miqdarı 5-10 sm 3 /m 3 -dan 300-500sm 3 /m
-a qədər dəyişir. Qaz kondensat yataqlarındakı qazların tərkibində metanın, elecə də benzin, kerosin və dizel fraksiyalarının tərkibini təşkil edən yüksək molekullu karbohidrogenlərin miqdarı çox olur [ 2]. Cədvəl 1.1-də neftlə birlikdə müxtəlif yataqlardan çıxarılan qazların kimyəvi tərkibi göstərilmişdir. Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|