Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 79. GÖVHƏR AĞA
- 80. SƏFQULU
- 82-83. SARI AŞIQ
61 Hamımız elliklə tökülüb kömək eliyirdik. Tumanımın da bir yerində bir zolaq cırığı vardı. Axşam evə gələndə Balaxanım paşa əlin uzatdı ki, Mülayim, tumanın yoxdu geyinməyə? Əynində on dənə tumanı vardı. Birinin qatmasın aşdı, saldı yerə ki, bunu geyin get. Bir iri dəstərxan da yuxadan, ətdən yığdı, faytonçuya dedi ki, apar Mülayim arvadı qoy evə, gəl.
Rəhmətdik Ağa kişi vardı, o danışırdı ki, Qaradağlı kəndi Gövhər ağanın mülküdü. Bir ucu gedif çıxır Ağdərəyə. Gövhər ağa özü qalalı oluf, bu ərazini də kimsə Gövhər ağaya bağışlayıf. Özü də sonsuz oluf. Ona görə bizə deyirlər ki, bura sonsuzun yurdudur. Gövhər ağanın Yevlaxnan əlaqəsi varmış, atasının dostu orda yaşıyırmış. Axır son məqamlarda çox acınacaqlı vəziyyətə düşəndə dilənçi libasında gedir Yevlaxa. Maraxlanır, atasının dostunun evini tapır. Deyir ki, bir loxma çörəyə məni qəbul eliyərsiz nökər kimi qalam işləyəm? Bunlar da deyif ki, yemək verin, çıxıf getsin. Hiss eliyir ki, bunu qəbul eləmək istəmirlər. Deyir ki, sən filankəsin oğlusan? Deyir, hə. Sən məni hardan tanıyırsan? Deyir, sən o kişi- nin oğlusan, sənə yaraşmazdı məni bu qapıdan qovasan. Mən bu evdə qalmalıyam. O vaxtı Gövhər ağa hər şeydən yüz dənə saxla- yırmış. Deyir ki, mən həmən Gövhər ağayam ki, atannan bir evli olmuşux. Onnan sonra onlar Gövhər ağanı qəbul eliyirlər, öz ev- lərində saxlıyırlar. Son məqamatan orda yaşıyır, orda dəfn olunur.
O vaxtı bəylər yığışırmış bir yerə, qumar oynuyurmuşdar. Ağdam rayonunun Tağıbəyli kəndində Tağı bəy varmış. Səfquluy- nan Tağı bəy qumar oyuyurlar. Səfqulunun şeş xanasında dörd dənə daşı qalır, şeş qoşa versə, oyunu aparmalıdı. Elə helə də olur. Səfqulu şeş qoşa atır Tağı bəyin nə qədər sürüsü, qoyunu var, yataq yerinnən bir yerdə udur. Dəmiryolundan o tərəfdə Tağıbəyli adla-
62 nan yeri Səfqulu həmin qumarda uduf. Arvad-uşağı qaytarıf, amma çobanı, iti, naxırı, bir də yeri saxlıyıf özünə. Bir dəfə bəylər deyiflər, nədi bu, Səfqulu gələndə biz hamı- mız ayağa qalxırıx. Onlar sözü bir yerə qoyullar, deyillər ki, Səf- qulu gələndə ayağa qalmıyajağıx. Yenə bunlar oturub yeyib-içdiyi yerdə Səfqulu gəlir. Bunlar hamısı özünnən asılı olmayaraq qalxıf- lar ayağa. O tərəf, bu tərəfə devikiflər. Səfqulu çəkilir küncə, beş- atılanı alıf əlinə. Bunların bu hərəkətindən şübhələnib, elə bilib bunlar bunu öldürmək istiyirlər. Bunlara deyif ki, deyin görüm bu nə hak-hesabdı? Deyiflər ki, bəs biz söz vermişdik ki, sən gələndə ayağa qalxmıyajağıx. Amma istər-istəməz sən gələndə biz ayağa qalxdıx. Bu nə hak-hesabdı? Deyir, sizi ananız sizi nökərdən tutuf, amma mənim anam rəiyyət qızı olsa da, məni bəydən tutuf. Əsl bəy oğlu mənəm, ona görə mənim ayağıma qalxıfsız.
Aşıqlı obasında Mirzalı adında bir kişi varmış. Mirzalı kişi də başqa tərəkəmələr kimi qoyunçuluqla məşğulmuş. Mehdiqulu xan Cavanşirin darğası nə qədər əlləşirsə, yenə də Mirzalı kişini biyara, əkin əkməyə apara bilmirmiş. Heç tutluq vermirmiş. Günlərin bir günü Mirzalı kişi çöldə qoyun otararkən baxır ki, bir fayton gəlir. Qəflətən qoyun itləri cumuxur faytona. At ürkür, fayton aşır. Demə, faytondakı xanın qızı Xurşudbanu bəyim imiş. Yeniyetmə xanım faytondan yıxılıb haça-paça düşür. Qol-qıç, üz qalır çöldə. Qızı qaldırıb üst-başını düzəldirlər. Elə bu zaman çoban hövlanak özünü yetirir. Baxırlar ki, neçə vaxtdı axtardıqları Mirzalı kişidir. Deyirlər: – Ayə, qaçıb gizlənməyin bəs deyil, hələ bir xanzadəni də faytondan yıxırsan?! Düş qabağımıza gedək Qalaya. Orda səni xan şaqqaladar, sən də işinə baxarsan! Mirzalı kişi deyir ki, baş üstə, gedərəm. Amma xan sizi də şaqqaladacaq. Qayıdırlar ki, bəs bizi niyə? Cavabında deyir ki, bəs
63 qızı infallı qoruya bilməmisiz. Xanzadənin haça-paça düşdüyünü gözümlə görmüşəm. Orda beləcə də xana söyləyərəm. Xanzadənin məiyyəti baxır ki, çoban düz buyurur. Bu əhvalatı ağzından qaçırsa, xan heç kimi bağışlamayacaq. Ona görə də şirindil ilə çobanın gönlünü alıb sürünün yanına göndərillər. Həmin əhvalat- dan sonra bütün tərəkəmələr bu çobanı “Bic Mirzalı” adlandırırlar.
Sarı Aşıx sazı qoltuğunda Cermuxa tərəf gederdi. Axı, Cer- muxdan da bəri ermənilər qızdı-oğlannı yeyif-içib kef çəkerdilər. Aşığ geder, görör ki, sən öl, cavan qıznan oğlan sarmaşıx kimi qan- təpərin içində dolanıb bir-birinə. Deyir: – Dadi-bidad, mənim də cavannığım vardı. Mənim kimi dişi-başı tökülüfmüş dana. Bir az kövrəler. Bu tərəfə yenişə baxır ki, mənnən də çox dişi-başı tökülmüş bir yaşdı adamdı, qanqal yeyir. Deyir: – Ay çarxı-fələk, dünyaya bax ey sən. Sazı sinəsinə endirif, zilin zil eliyir, bəmin bəm. Deyir: Əziziyəm nərgizdər, Bənövşələr, nərgizdər. Burda bir maya gördüm, Qoltuğunda nər gizdər. Belə baxır, kişi də qanqal yeyir axı mənim kimi. Deyir: Əzizim, bu damaxda, Bu kefdə, bu damaxda. Maya nər sevdasında Balxı
9 da qanqal budamaxda.
Sarı Aşığın bir bayatısı var.
9 Balxı – dəvənin bir növü, dodağı sallaq olur. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|