Microsoft Word saboloo versiya azerbaiganuli doc

 
18
б) 
Субйект  вя  обйект  яслиндя  бир-бири  иля  ялагя  йарадан  анлайышлардыр:  биринъи  кимин  ня  иш 
эюрдцйцнц йахуд няйи дярк етдийини, икинъи ися биринъинин ня иш эюрдцйцнц йахуд ня дярк етдийини 
якс етдирир. Беляликля, субйект вя обйект мцяййян дяряъядя бир-бири иля эюрцшцр вя мящз буна эюря 
дя бу эюрцш, мясялян, санки мцтяфяккир вя онун идрак предмети кими, юзцнц дяркетмя заманы бир-
бирини рядд едян гаршыдурмайа чеврилир
. 
Икинъи ъцмлядя дейилир ки, субйект вя обйект мцяййян дяряъядя бир-бири иля эюрцшцр. Бу фикир 
ися 
субйектля 
обйектин 
биринъи 
ъцмлядя 
верилмиш 
гаршылыглы 
мцнасибятляринин 
мцяййянляшдирилмясиндян  иряли  эялмир.  «Мящз  буна  эюря  дя»  баьлайыъы  сюзляри  эюстярир  ки,  икинъи 
ъцмлядя  цчцнъц  ъцмлядя  якс  етдирилмиш  фактын сябяби  эюстярилмялидир. Икинъи  вя  цчцнъц  ъцмляляр 
ашаьыдакы  кими  охунур:  субйект  вя  обйект  бир-бири  иля  эюрцшдцкляриндян,  бу  эюрцш  гаршыдурмайа 
чеврилир.  Бу,  фикир  бахымындан  гейри-дцзэцн  дейилмишдир.Бунунла  йанашы,  юзцнц  дярк  едяркян 
субйект  вя  онун  дярк  етдийи  обйект  бир-бириня  уйьун  эялир.  Буна  эюря  дя  онларын  бир-бирини  рядд 
етмяляри мцмкцн дейилдир. 
ъ) 
Субйект  вя  обйект  яслиндя  бир-бири  иля  ялагя  йарадан  анлайышлардыр:  биринъи  кимин  ня  иш 
эюрдцйцнц йахуд няйи дярк етдийини, икинъи ися биринъинин ня иш эюрдцйцнц йахуд ня дярк етдийини 
якс етдирир. Беляликля, субйект вя обйект мцяййян дяряъядя бир-бириня гаршы дурур вя анъаг бязян 
бу гаршыдурма, мясялян, санки мцтяфяккир вя онун идрак предмети кими, юзцнц дяркетмя заманы 
ейнилийя чеврилир.
 
Икинъи  ъцмлядя  дейилир  ки,  субйект  вя  обйект  мцяййян  дяряъядя  бир-бириня  гаршы  дурур  (бу 
онларын тяйинатындан иряли эялир). «Анъаг» баьлайыъысы иля цчцнъц ъцмлядя еля бир фикир йахуд фактын 
хатырланмасы нязярдя тутулур ки, бцтцн яввялки мцщакимялярля гаршы-гаршыйа дурсун. Бу ъцмлядян 
айдын олур ки, юзцнц дярк едяркян субйект вя обйект бир-бири иля эюрцшцр вя онларын  гаршыдурмасы 
ейнилийя чеврилир. Щяр цч ъцмля фикир етибариля бир-бириня уйьун эялир.   
ч) 
Субйект  вя  обйект  яслиндя  бир-бири  иля  ялагя  йарадан  анлайышлардыр:  биринъи  кимин  ня  иш 
эюрдцйцнц йахуд няйи дярк етдийини, икинъи ися биринъинин ня иш эюрдцйцнц йахуд ня дярк етдийини 
якс етдирир. Беляликля, субйект вя обйект мцяййян дяряъядя бир-бири иля эюрцшцр вя буна мцвафиг 
олараг бу эюрцш, мясялян, санки мцтяфяккир вя онун идрак предмети кими, юзцнц дяркетмя заманы 
гаршыдурмайа чеврилир
.  
Икинъи ъцмлядя дейилир ки, субйект вя обйект мцяййян дяряъядя бир-бири иля эюрцшцр. Бу фикир 
ися  билаваситя  субйект  вя  обйектин  биринъи  ъцмлядя  верилмиш  тяйинатындакы  гаршылыглы 
мцнасибятляриндян  иряли  эялмир.  «Мцвафиг  олараг»  баьлайыъысы  иля  цчцнъц  ъцмлянин  фикир  етибариля 
биринъи вя икинъи ъцмляляря уйьун эялмяси нязярдя тутулур, лакин о фикир етибариля биринъийя (бурада 
субйект  вя  обйектин  эюрцшц  барядя  сющбят  эетмир)  зидд  олмагла  йанашы,  щямчинин  юз-юзлцйцндя 
дцзэцн  дейилдир – юзцнц  дяркетмя  заманы  субйект  вя  онун  дярк  етдийи  обйект  бир-бириня  уйьун 
эялир, буна эюря дя онларын эюрцшцнцн гаршыдурмайа чеврилмяси мцмкцн дейилдир. 
Беляликля, (ъ) ъавабы дцзэцндцр. 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
19
3. Uilyam Terner tez-tez dumanlı Londonun yağış yağmış küçələrinin rəsmini çəkirdi. Oskar Uayld 
təsdiq edirdi ki, _______ . Bu  _______  incəsənətin təsirliliyi ideyası baş qaldırır.  _______  və  
_______ . 
a)  Ternerin rəsmini Londonun dumanı yaratmışdır / qiymətləndirmədə / İncəsənətin 
təsirliliyinə aləmin rəngarəngliyi səbəb olur / aləmi görmək qaydasını yaratmır 
b)  Londonun dumanını Ternerin rəsmi yaratmışdır / paradoksal sübutda / İncəsənətin 
təsirliliyinə aləmin rəngarəngliyi səbəb olur / gözəlliyi dərk edən göz, səslərin həmahəngliyini 
duyan qulaq yaradır 
c)  Ternerin rəsmini Londonun dumanı yaratmışdır / qiymətləndirmədə / İncəsənət aləmin 
görülməsi qaydasını formalaşdırır / aləmin rəngarəngliyini mükəmməl əks etdirə bilmir 
ç)  Londonun dumanını Ternerin rəsmi yaratmışdır / paradoksal sübutda / İncəsənət aləmin 
görülməsi qaydasını formalaşdırır / gözəlliyi dərk edən göz, səslərin həmahəngliyini duyan qulaq 
yaradır 
 
a)
 
Uilyam Terner tez-tez dumanlı Londonun yağış yağmış küçələrinin rəsmini çəkirdi. Oskar 
Uayld təsdiq edirdi ki, Ternerin rəsmini Londonun dumanı yaratmışdır.  Bu    qiymətləndirmədə 
incəsənətin təsirliliyi ideyası baş qaldırır.  İncəsənətin təsirliliyinə aləmin rəngarəngliyi səbəb olur  
və  aləmi görmək qaydasını yaratmır. 
 
Cavabın bu variantında ikinci və üçüncü cümlələr fikir baxımından bir-birinə ziddir - əgər 
Ternerin rəsmini Londonun dumanı yaratmışdırsa, bu təqdirdə qiymətləndirmədə  incəsənətin 
təsirliliyi deyil, aləmin, təbiətin təsirliliyi ideyası görünür. 
Birinci və ikinci qüsurlarda yerinə qoyulmalı olan sözlər qrupu (yaxud söz) cavabın bu 
variantında verilmişdir və fikir baxımından qarşıdurmaya səbəb olur.  
Cavabın (c) variantında da təkrar olunur. Beləliklə (c) cavabı da düzgün deyildir. 
 
b)
 
Uilyam Terner tez-tez dumanlı Londonun yağış yağmış küçələrinin rəsmini çəkirdi. Oskar 
Uayld təsdiq edirdi ki, Londonun dumanını Ternerin rəsmi yaratmışdır. Bu  paradoksal sübutda 
incəsənətin təsirliliyi ideyası baş qaldırır.  İncəsənətin təsirliliyinə aləmin rəngarəngliyi səbəb olur 
və  gözəlliyi dərk edən göz, səslərin həmahəngliyini duyan qulaq yaradır. 
 
Cavabın bu variantında üçüncü və dördüncü cümlələr fikir baxımından bir-birinə ziddir - 
əgər Londonun dumanını Ternerin rəsmi yaratmış, yaxud incəsənətin təsirliliyi ideyası qeyd 
edilmişdirsə,  bu təqdirdə aləmin rəngarəngliyi incəsənətin təsirliliyinə səbəb ola bilməz, əksinə, 
bu paradoksal sübuta əsasən, aləmin rəngarəngliyini incəsənət yaratmalıdır. 
 
ç)   Uilyam Terner tez-tez dumanlı Londonun yağış yağmış küçələrinin rəsmini çəkirdi. 
Oskar Uayld təsdiq edirdi ki, Londonun dumanını Ternerin rəsmi yaratmışdır. Bu paradoksal 
sübutda incəsənətin təsirliliyi ideyası baş qaldırır.  İncəsənət aləmin görülməsi qaydasını 
formalaşdırır və gözəlliyi dərk edən göz, səslərin həmahəngliyini duyan qulaq yaradır.  
 
Cavabın bu variantında cümlələr (yaxud cümlənin hissələri) fikir baxımından bir-birinə 
uyğun gəlir (zidd deyildir) - Londonun dumanını Ternerin rəsmi yaratmışdır (və bu doğrudan 
da paradoksal sübutdur) sübutunda incəsənətin təsirliliyi ideyası açıq-aydın görünür. Aşağıdakı 
qiymətləndirmə də bu ideyaya uyğun gəlir - incəsənət aləmin görülməsi qaydasını formalaşdırır 
və gözəlliyi dərk edən göz, səslərin həmahəngliyini duyan qulaq yaradır. 
Beləliklə, düzgün cavab (ç)-dır. 
 
 
 

---