Microsoft Word Son redakt?Araz b?y?

 
 
G R  
 
 
2004-cü  ilin  yaz  ça ında  ya adı ım  Yötebori
38
  h rind   nadir 
gün li  bir  günd   su  qıra ı  ç m n  üstünd   oturub,  oxul  bilgisayarından 
aldı ım yazıları oxuyark n ara dırıcı yazar sayın Arif K skinin bir yazısı 
d rin  mara ıma  n d n  oldu.  Bu  d y rli  yazıda  o  gün d k  görm diyim 
yenilikl r üçün çox sevindim. Sayın Arif K skinin yazıları d vam edirdi. 
M n  is ,  bu  yazıları  diqq tl   inc lir,  olumlu-olumsuz  yerl rini  qeyd  
alırdım.  Bu  yazılara  d st k  olaraq  bir  neç   yazı  da  d y rli  a saqqalımız 
milli  xadim  Böyük  R sulo ludan  yayılma a  ba ladı.  Yazılarda  ruh 
axsaqlı ı  göz   çarpırdı.  H r  iki  yazarın  yazılarında  olan  siyasi  vur u 
olduqca  göz   çarpır  v   yazıların  günd lik  yükümlü
39
 oldu unu  ön  
ç kirdi. M nc , yazılardaki ruhsuzluq bu d y rli söyl min
40
 k sir yönt mi 
idi.    Bu  üzd n  m n  d   bu  söyl m   qatılaraq  silsil vi  yazılar  yazdım. 
Sonralar bu yazılarla ba lı münasib t bildir nl r d  oldu. Yazar, ara dırıcı 
Güntay  G ncalp  v   ıq  Sönm z  c nabları  bir-birind n  d y rli  baxı lar 
ortaya  qoydular.  Bu  d y rli  milli  mücahidl rin  v   bir  çox  ilgil n n
41
 
dostların  etgisind   bu  kitabın  i ıq  üzü  görm si  mümkün  oldu.  Bu  kitaba 
verdiyi  d y rd n  asılı  olmayaraq  birba a  v ya  dolayı  yolla  m ni  ir liy  
it liy n h rk s  t
kkür edir m.  
Arif K skin b yin ilk m qal sind  “ ran M rk zli Dü ünc  Sistemi 
v   Az rbaycan  M rk zli  Dü ünc   Sistemi”  terminl ri  ilk  olaraq  ortaya 
çıxmı dır. H min terminl r eynil  Böyük R sulo lu b yin d  yazılarında 
sas motiv olaraq görünürdü. Motivin
42
 daha çox siyasal t m ll r üz rind  
qoyulu u  m n   qanıq  vermirdi.  M nc ,  startejik  görü l rimizin  yalnızca 
siyasal  t m ll r  üz rind   qoyulması  böyük  yalnı dır.  V   bu  yalnı lıq  acı 
                                                 
38
 Gothenburg/Göteborg 
39
 a ırlıqlı 
40
 dialoq/gofteman 
41
 maraqlanan 
42
 Motiv: it l yici özn l v ya n sn l/ bir amaca do ru ruhs l güc. 

---

 
25
tariximizin  yenid n  canlanmasına  yardımçı  olacaqdır.  100-illik  d rin 
t crüb miz   dayanaraq bir  daha  ideolojik  dü m nimizin  üz rin  yalnızca 
siyasal  yürüm mizin  n   q d r  t hlük li  oldu unu  görm miz  g r kir. 
Sözsüz ki, h r motivin öz i l k yeri v  anlamı vardır.  l nil n h r hansı 
terminin  üz rind ki  etginliyi  min  k r   ölçm k  g r kir.  Öz llikl   bu 
terminl r  Az rbaycan  Milli  H r katıyla  ba lı  olanda  daha  da  inc lik 
ist yir.  Milli  h r katın  içind   olub,  onun  ana  f ls f sini  v   ideolojik 
özülüyünü  aydınca  ön   ç km m k  m nc   böyük  x tadır.  Az rbaycanın 
indiki  sür cinin  n  g r k n  ön  izl mli  kimlik  dinamikasını  Türklük 
olu durmaqdadır.  Yalnız,  Türkçülük  t m li  üz rind   Az rbaycanın  milli 
kimlik  biçimi  b lli  olar.  H r  hansı  bahana  üzünd n  Türk  anlayı ını 
ara dırmalardan,  milli  kimlik  sava ından  uzaqla dırmaqla  a ır  ziyan 
ver c yimizd n  min  ola  bil rik.  Güney  deyil,  h tta  Quzey  dövl tinin 
bel ,  Türklüy   dayanmadan  rus,  Fars  v   batı  kültürünün  qar ısında 
dayanma  ansı yoxdur. Türkçülükl , Az rbaycançılıq h r ikisi d  ideolojik 
kimlik  da ıyan  qavramlardır.  Ancaq,  bu  iki  ideolojik  qavramların  f ls fi 
mahiyy tin   baxark n  Az rbaycançılı ın  mütl qa  Türkçülük  (y ni  ana 
ideoloji)  içind   olması  qaçırılmazdır.  Hal  buki,  onun  t rsi  mümkün 
deyildir.  Çünki,  Türklük  yalnız  Az rbaycan  da  deyil,  b lk   bütün  Türk 
ölk l rin   aiddir.  Az rbaycanın  Türk  dı ında  duyulması  v   Türklükd n 
özgür  bir  varlıq  kimi  tanıdılması  yalnız  co rafik  bir  anlayı   ortaya 
qoyacaqdır.  Bu  anlayı   n  kiçik  ulusal  ideolojil r  qar ısında  (m s l n 
erm ni  milli  kimliyi)  gücsüz,  t m lsiz  v   sarsılar  bir  ideolojidir.  Bu 
qonuyla ba lı kitabın ba qa bölüml rind  daha  traflı yazılıbdır.  
Keçmi   yazılarda  da,  Türk  anlayı ının  üz rind   dayanaraq  ortaya 
qoyulan bir çox dü l rin ulusal-siyasal deyil yalnız siyasal motiv oldu unu 
vur ulamıdım.  Bir  ölk nin  yüzd   95-i  genda dırsa,  onun  idar si  d   heç 
übh siz  dominant  mill t-dövl t  sistem  olmalıdır.  Az rbaycan,  Türk 
mill ti  olaraq  yuxarıdakı  rtl r   n  uy un  bir  ölk dir.  Bu  haq,  mill tin 
do asından g l n bir t m ldir. Bir mill tin öz kimliyi il  çıxı  etm si kimi 
do al  heç  n   yoxdur.  Güneyin  2006-cı  il  May  ayaqlanması  bu  g rç yi 
qanıtladı.  “Haray-haray,  M n  Türk m”  Türklük  f ls f sil   Türkçülük 
ideolojisinin  d   yeri  b lli  oldu.  Az rbaycan  Türklüyü  öz  v t nini  bir 
n sn l  varlıq  kimi  dünyaya  tanıtdı.  Bel   olan  yerd ,  N d n  sad c , 
“Az rbaycan  M rk zli  Dü ünc   Sistemi”?  Az rbaycan  M rk zli  hansı 

---

düçünc  sistemi!? Sistemin altyapısı, üstyapısı olmalıdır. M n Az rbaycan 
m rk zli  dü ünc   sistemini  bir  termin  kimi  dü ün nd ,  qafamda  Milli 
Hakimiyy tin “Ana dili” termini canlanır. Bu ana dili n dir? Bu t rifin özü 
hardadır?  N d n  ana  dilimizin  adını  ç km kd n  qaçınırıq.  V   ya, 
“Az rbaycan  M rk zli  düçünc   sistemi”nin  sistem  kimliyinin  gizl nm  
s b bi n dir? Türk, h r iki termind  gizl nmi  ana kök v  t m l özüldür. 
Bugün,  h r  bir  ulusal  v   ya  idman  bahanasıyla  bir  araya  g l n  g nc 
dinami in  a ızından  pöhr n n  Türk  sözünün  n  k s rli  v   birl dirici 
yaraq oldu unu anımsama a ehtiyac yoxdur. Güney, Türk oldu unu, Türk 
yönt mli ya am biçimin  dönm k inancını ap-aydın ortaya qoymaqdadır. 
Bu is , sisteml m nin ilkin aya ıdır. Türk varlı ı üz rind  sisteml m ! 
Y ni  Türkçülük  tabanı  üz rind n  sirilm m k.  Dövl ti  olmayan  v   ya 
böyük  bölümü  özg   dövl t  altında  bütün  insan  haqlarından  yoxsul  olan 
toplumla mı   bir  mill tin  sistemli  orqaniz   olmasının  yolu  çox  ç tindir. 
Heç qu qusuz, bu yolun  n k s rli gücü is , dü ünc  birliyidir. Varsayılan 
sistemin var olmasının d yi m z özülü Türklükdür. Evr ns l anlama gör , 
Az rbaycan  (V t n)  bir  n sn l  varlıqdır.  Bu  n sn l  varlı ın  üz rind  
ya ayan  milyonlarca  insan  vardır.  Bu  insanların  böyük  bölümü  b lli 
ünsürl r  dayanaraq eynil ir v  birg  kültür s rgil yir. Dil, g l n k, tarix, 
din,  keçmi   dövl t  olu umu  bu  toplulu un  kök  ünsürl ri  hesab  olunur. 
Geni   torpaqları  öz  gücü  il   yön t n  bu  topluluq  Türk  ulusudur.  Türk 
ulusunun  tarix  boyu  hakim  oldu u  çe idli  v t nl rd n  biri  d , 
Az rbaycandır.  Türk  Qacar  dövl tinin  çökü ü  il ,  Az rbaycan 
Türklüyünün  d   ya am  f ls f si  böyük  alanda  Farsçı  rejimin  yürü l ri 
altında  zildi.  Bügün,  Az rbaycan  evladının  öz  kimliyin   yiy l nm sini 
h r  yerd   duymaq  mümkündür.  Bu  duy u  keçmi l r   b nz mir.  Özün  
öz l söyl mi v  davranı ı var. Kimliyini ortaya qoyacaq m rk zi var. Bu 
m rk zi tanıtacaq özn lliyi vardır. Qısası, milli ideolojik t m li vardır. Bu 
üzd n sisteml m y  uy un, n sn l v  özn l öz lliy  malikdir.  
 
Sayın Böyük R sulo lu v  Arif K skin kimi Türkçü aydınların bu 
qonulara  daha  uyumlu  yana ması  çox  ön mlidir.  Bu  d y rli  fikir 
sahibl rinin ortaya qoydu u h r  s rin g nclikd  b lli etgisi vardır. Buna 
gör , bu öncüll rin daha uyumlu v  diqq tli olmasını dil r m.  
 

---