92
tutulur ki, iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi və strukturunun
təkmilləşdirilməsi qeyri-neft ixracının artımına səbəb olacaqdır. Qeyri-neft
sənayesinin sürətli inkişafı ilə yanaşı, innovasiya fəaliyyətinin təşviqi və
genişləndirilməsi ölkədə biliyə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşması üçün əlverişli
zəmin yaradacaqdır.
93
ST FADƏ ED LM Ş ƏDƏB YYAT S YAHISI
1.
“Competitive Strategy” Michael E. Porter. June-1998
2.
Stiglitz, Joseph. 2002 (or 2003). “Globalization and Its Discontents”. New
York: W.W. Norton & Company
3.
Cline, William R. “Can the East Asian Model of Development be
Generalized?". World Development. Vol.10 No.2. 1982.
4.
European Bank. "Strategy for Azerbaijan 2010-2013". Document of the
European Bank for Reconstruction and Development.
EBRD. 2010.
5.
Hübner, Gerald. “Foreign Direct Investment in Azerbaijan-the Quality of
Quantity”. Caucasus Analytical Digest. (No.28). 2011.6.21
6.
International Crisis Group. “Armenia and Azerbaijan: Preventing War”.
Europe Briefing. No.6.
2011.2.8.
7.
Sachs, Jeffrey & Andrew Warner. "Sources of Slow Growth in African
Economies". Journal of African Economies Vol. 6. 1997.
8.
Sagheb, Nasser and Javadi, Masoud. “Azerbaijan’s ‘Contract of the Century’,
finally signed with western oil consortium”. Azerbaijan International. Winter.
1994.
9.
Tom Farle and Josaphat Kweka. "Institutional Best Practices for Special
Economic Zones : An Applications to Tanzania". Policy Note No. 25. The
World Bank. 2011.8.
10.
TRACECA Investment Forum. “RAIL TRADE AND TRANSPORT
FACILITATION PROJECT : REPUBLIC OF AZERBAIJAN”. TRACECA
Investment Forum.
Brussels. 2012.2.28.
11.
Wright, George E. "Accelerating Non-Oil diversification for Azerbaijan - A
Policy Dilemma". IREX Scholar Research Brief. 2011.
12.
Valiyev, Vilayat. "Socio-economic Development of Azerbaijan Republic in 20
Years: Accomplishments and Prospects". MIMEO. 2012.
94
13.
European Commission(Or EUROPA) ENP Country Progress Report 2009 –
Azerbaijan
. 2010.5.12.
14.
Gerschenkron, Alexander. Economic Backwardness in Historical Perspective.
Massachusetts: Belknap, 1966.
15.
Heydaro, T. v & T. Bagiyev(eds.). Azerbaijan : 100 Questions Answered.
Baku: CBS. 2008.
16.
IMF. IMF report on the review of Azerbaijan's conformity with Article VI
consultation with the Republic of Azerbaijan
. 2010.5.13.
17.
IMF. Republic of Azerbaijan, IMF Country Report No.12/5. 2012.1.18.
18.
IMF. World Economic Outlook. 2012.7.16.
19.
IBRD / World Bank. Connecting to Compete 2012 : Trade Logistics in the
Global Economy.
2012.
20.
Jim O gara, The Role of Infrastructure in SEZ. International Free Zone
Conference. New Delhi. 2004.4.
21.
KIEP. Regional Economic Focus. 2007.4.24.
22.
North, Douglass C. Structure and Change in Economic History. New York: W.
W. Norton. 1981.
23.
Rabobank. Rabobank Country Report – Azerbaijan. 2012.1
24.
SaemangeumGunsan Free Economy Zone Authority. INVEST in
SGFEZ,KOREA
.
25.
Shahin Mustafayev(Minister of Economic Development). National socio-
economic development model
.
26.
Sumgait Chemical Industrial Park. Catalog. 2012.
27.
Tamiz Shahar Joint Stock Company. Catalog. 2012.
28.
The multi-donor investment climate advisory service of the World Bank
Group. Special Economic Zones-Performance, lessons learned, and
implications for zoneDevelopment.
2008.4.
29.
Thomas farole, Gokhan Akince Ed. Specila Economic Zones- Progress,
Emerging Challenges, and Future Directions.
Wold Bank. 2011.
30.
UNCTAD, World Investment Report 2011. 2011.
95
31.
UNCTAD. World Investment Report 2012. 2012.
32.
UNIDO. Europe and Central Asia Regional Conference on Industrial Park.
2012.
33.
World Bank. The East Asian Miracle: Economic Growth and Public Policy.
Oxford University Press. 1993.
34.
World Bank. Azerbaijan Country Economic Memorandum A New Silk Road:
Export-led Diversification
, 2009.
35.
World Bank. Doing Business 2009. 2008.
36.
World Economic Forum. Arab World Competitiveness Report 2007. 2007.
p122
37.
Wright, George E. "Accelerating Non-Oil diversification for Azerbaijan - A
Policy Dilemma", IREX Scholar Research Brief, 2011.
38.
Azərbaycanda Xüsusi qtisadi Zonalar (XIZ) və Sənaye Parklarının (SP)
inkişafı layihəsi 2013 Aprel. Koreya Beynəlxalq Əməkdaşlıq agenti və
Azərbaycan Respublikasının qtisadiyyat Nazirliyinin birgə işi
39.
Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” inkişaf konsepsiyası
40.
Мировая экономика. Учебник. Под ред. А.С. Булатова. Изд. «Юрист».
М
., 2002.
41.
Krugman, Paul, and Obstfeld, Maurice and MelitzMarc J.. 2012.
“International Economics: Theory and Policy”. Addison Welsey
42.
Chang, Ha-Joon. 2002. “Kicking Away the Ladder: Development Strategy in
Historical Perspective”. London: Anthem Press
43.
TREND news Agency
44.
http://abc.az/eng/news
45.
http://www.azembassy.co.kr
46.
http://aze.mofat. go.kr
47.
http://azpromo.az/AboutMission.html
48.
www.azstat.org
49.
www.bjfez.go.kr
50.
http://caf.kiep.go.kr/
96
51.
https://www.cia.gov/library/publications
52.
http://eiti.org
53.
http://english.exportal.or.kr
54.
www.ftz.go.kr
55.
www.ftz.go.kr/gunsan
56.
http://global.korcham.net
57.
www.ifez.go.kr
58.
http://www.invest.gov.tr
59.
http://www.investingeorgia.org/
60.
http://www.isocarp.net/Data/case_studies/793.pdf
61.
Kotra.or.kr
62.
http://missiontoeu.mofat.go.kr
63.
www.sgfez.go.kr
64.
www.traceca-org.org
65.
http://www.unece.org
66.
http://www.economy.gov.az
67.
http://www.atlconsultig.az
97
Resume
The main aim of dissertation is to find out basic characteristics of competitive
environment in Azerbaijan and to define its strategy of competitiveness in the
globallasition of world economy.
At the same time statistic numbers of Azerbaijan while cooperating with
world countries is analized and its role and importance place in the world economy
is found out.
The paper defines the establishment of competitive environment and its
effects on economic upgrowth and its results.
Recent works on development of business field, establishment of SEZs
(Special Economic Zones) and IPs (Industrial Parks) in Azerbaijan was studied and
investigated and results were shared in the paper.
Keywords: world economy, strategy of competitiveness, SEZs (Special
Economic Zones), IPs (Industrial Parks), business, income, export, import, unfair
competetiveness
98
РЕЗЮМЕ
Основная
цель диссертации определить основные черты конкурентной
среды
в Азербайджане и определить конкурентную стратегию страны в
условиях
глобализации мировых производственных связей.
В то же время предпологается определение места и роли нашей страны
в
мировых производственных связях по экономическим статистическим
результатам
(ввоз и вывоз).
В статье проанализировано и определено влияние конкурентной среды
в
микро и макро уровнях на экономический подъём.
Также исследованы будущие перспективы и результаты проведенных в
последнее
время таких программ, как расширение и развитие
предпринимательства
, создание индустриальных парков и Внешних
Экономических
Зон.
Ключевые слова: мировое производство,конкурентная стратегия,
Внешние
Экономические Зоны, железнодорожные линии, международные
перевозки
, индустриальные парки, ввоз, вывоз, циркуляция торговли,
сравнительные
превосходства, абсолютные превосходства
99
Referat
Müasir qloballaşan iqtisadiyyatda dünya ölkələri arasında gedən surətli
inteqrasiya prossesi zamanı dünya təsərrfatında Azərbaycanın rolunun və rəqabət
strategiyasının müəyyən olunması zəruridir. Həm iqtisadi, həm sosial anlamda
ölkəmizin dünyanın inkişaf tsiklində özünəmxsus yeri danılmazdır. Hazırda
ölkəmizin dünya təsərrüfat sisteminə inteqrasiya olunduğu dövrdə sənaye sahəsinin
inkişaf etdirilməsi, onun ixrac imkanlarını tədqiq edilməsi daha aktual əhəmiyyət
kəsb edir.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın qarşısında duran, azad bazar
iqtisadiyyatını hədəfləmiş iqtisadi transformasiyanın məqsədləri var. Ancaq,
istənilən halda hədəfin xüsusi mülkiyyətə əsaslanan azad bazar olduğu aydındır.
Lakin bazarın mövcudluğu onun mükəmməl fəaliyyətindən xəbər vermir. Bazarın
özünün daxili "oyun qaydaları" mövcuddur. Məhz təşəkkül tapmış azad bazar
şə
raitində dövlətin ən əsas vəzifəsi də ədalətli oyun qaydalarının müəyyən edilməsi
və bu qaydalara əməl olunmasına nəzarəti həyata keçirməkdir. Adam Smitin
“görünməz əl” nəzəri konsepsiyasında da bu öz əksini tapır. Bu qaydaların əsas
ünsürü kimi isə rəqabət mühiti çıxış edir. Məhz rəqabət mühiti formalaşmış bazarın
real simasını özündə əks etdirir. Belə ki, rəqabət mühiti yalnız mövcud olan hüquqi
ə
sasları deyil, həm də bazar iştirakçılarının rəsmi və qeyri-rəsmi davranış
ünsürlərini özündə birləşdirərək formalaşmış bazar mühitini özündə təcəssüm
etdirir. Burada qlobal məqsəd Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin hazırki
mərhələsində rəqabət mühitinin sağlamlaşdırılmasına nail olub respublikamızın
siyasi müstəqilliyini beynəlxalq səviyyədə möhkəmləndirməkdən ibarətdir.
Sahibkarlığa dövlət himayəsinin sistemli şəkildə həyata keçirilməsi,
sahibkarlara dövlət dəstəyi tədbirlərinin səmərəsinin yüksəldilməsi bu sahədə
mühüm nailiyyətlərin əldə edilməsinə şərait yaratmışdır. Dövlət-sahibkar
münasibətləri inkişaf etdirilmiş, sahibkarlığın dövlət tənzimlənməsi sisteminin
təkmilləşdirilməsi istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atılmışdır. Sahibkarlığın
100
məsləhət, informasiya təminatının gücləndirilməsi, maarifləndirilməsi, gənclərin
sahibkarlıq fəaliyyətinə cəlb edilməsi və işgüzar əlaqələrinin inkişafı istiqamətində
mütəmadi tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bununla yanaşı sahibkarlığa dövlət
maliyyə köməkliyi mexanizmi yaradılmış və bu mənbə hazırda kiçik və orta
sahibkarların maliyyə vəsaitlərinə olan tələbatının ödənilməsinin real mənbəyi
kimi çıxış edir.
Həyata keçirilmiş tədbirlər nəticəsində ölkəmizdə sahibkarlıq fəaliyyətini
tənzimləyən prosedur və qaydalar xeyli liberallaşdırılmış, “bir pəncərə” sistemi
tətbiq edilməklə biznes qeydiyyatı sistemi sadələşdirilmiş, sahibkarlar üçün biznes
mühitinin əlverişliliyi səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artırılmış, sahibkarlığa, o
cümlədən kiçik və orta sahibkarlığa dövlət maliyyə dəstəyi mexanizmi
təkmilləşdirilmiş, idxal-ixrac üçün həyata keçirilən prosedurlar daha da
sadələşdirilmiş, ölkədə ixrac rüsumları ləğv edilmiş, mənfəət vergisinin dərəcəsi
20%-ə endirilmiş, sahibkarların hüquqlarının müdafiəsinin işlək mexanizmləri
yaradılmış, elektron xidmətlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə artırılmışdır.
Azərbaycanda sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi ilə bağlı aparılan siyasət,
görülmüş işlər nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən də yüksək qiymətləndirilir.
Belə ki, Davos qtisadi Forumunun hesablamalarına görə, Azərbaycan iqtisadiyyatı
rəqabətqabiliyyətliliyi üzrə dünya miqyasında 144 ölkə arasında 38-ci yerdədir və
ardıcıl olaraq altıncı ildir ki, MDB ölkələri arasında birincidir. “Doing Business
2015” hesabatında isə Azərbaycan 189 ölkə arasında 80-cı yerə yüksəlmişdir.
Ölkədə sahibkarlıq fəaliyyəti sferasına aid olan qanunvericilik bazası
innovativ inkişaf dövrünün tələbinə uyğun olaraq daima yenilənmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin qanunvericilik təşəbbüsü ilə 2015-ci il 20
oktyabr tarixində “Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların dayandırılması
haqqında” Qanunu Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən qəbul
olunmuşdur. Qanunda 1 noyabr tarixindən etibarən sahibkarlıq sahəsində aparılan
yoxlamaların 2 il müddətinə dayandırılması nəzərdə tutulmuşdur. Qəbul olunmuş
qanun ölkədə sahibkarlığın, o cümlədən kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına təkan
verəcək, qanunsuz müdaxilələrin aradan qaldırılmasına xidmət edəcəkdir.
101
Qeyd edilən istiqamətlərdə həyata keçirilən islahatların davamı olaraq
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən “Sahibkarlıq fəaliyyətinin
xüsusi razılıq (lisenziya) tələb olunan növlərinin sayının azaldılması, xüsusi razılıq
(lisenziya) verilməsi prosedurlarının sadələşdirilməsi və şəffaflığının təmin
edilməsi haqqında” 19 oktyabr 2015-ci il tarixli Fərman imzalanmışdır. Fərmana
uyğun olaraq, hazırda lisenziya tələb olunan fəaliyyət növlərinin sayının
minimuma endirilməsi qeyd olunmuş və sahibkarlıq fəaliyyətinin xüsusi razılıq
(lisenziya) tələb olunan bütün növləri üzrə xüsusi razılıq (lisenziya) verilməsi üçün
vahid orqan “ASAN xidmət” mərkəzləri ilə Azərbaycan Respublikasının
qtisadiyyat Nazirliyi müəyyən edilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |