Microsoft Word turkcess ozet kitap docx
Yüklə 2,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Dövrü Ədəbiyyatının Ədəbiyyatşünaslıqda Tədqiqi Məsələləri
- Azerbaycan Ve Türkiye Müzelerinde Korunan Manevi Eserlerimiz
- Anahtar Kelime
53 IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan IV. International Symposium on Educational and Social Sciences in Turkish Cultural Geography 27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Dövrü Ədəbiyyatının Ədəbiyyatşünaslıqda Tədqiqi Məsələləri Dos.Dr. Aygün BAĞIRLI AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu, Bakı, Azərbaycan elmi_katib@hotmail.com Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qısa bir müddət mövcud olmasına baxmayaraq xalqın istiqlal düşüncəsindəki, milli taleyindəki misilsiz rolu danılmaz tarixi fakt və gerçəklikdir.Bu dövrün ədəbiyyatını yaradanların əksəriyyəti elə cümhuriyyətin özünü yaradanlar, onun ideoloji istiqamətini müəyyənləşdirənlər idi. Qeyd edək ki, AXC dövründə milli mətbuatın, milli teatrın, təhsil sahəsinin uğurları, inkişafı ilə yanaşı xalqın istiqlaliyyət düşüncəsini əks etdirən böyük ədəbiyyat da yaranrdı. AXC dövrü ədəbi-nəzəri fikri Sovet dövründə marksizm-leninizm metodologiyası ilə, yanlış yozum və yanaşmalarla tədqiq edilmişdir.Hətta tanınmış Azərbaycan yazıçı və şairləri-Əhməd Cavad, Abdulla Şaiq, Üzeyir Hacıbəyli, Cəfər Cabbarlı, Məhəmməd Hadi və başqalarının AXC dövrü yaradıcılığı sovet senzurasının “redaktəsi”, amansız ixtisarları ilə çap olunur, böyük əksəriyyəti isə ümumiyyətlə nəşrdən kənarda qalırdı. XX əsrin sonlarında Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra Cümhuriyyət dövrü ədəbiyyatı yeni təfəkkür işığında və obyektiv yanaşma ilə yenidən araşdırılmağa başlandı. 1990-cı ilin ilk aylarından artıq mətbuatda AXC ilə bağlı yazılar görünməyə başlayır. May ayında isə AMEA Ədəbiyyat və Tarix İnstitutları, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birlikdə keçirdiyi “Azərbaycan Demokratik Respublikası” adlı elmi sessiyada AXC dövrü Azərbaycan tarixi və ədəbiyyatının yenidən obyektiv və fundamental metodlarla tədqiq edilməsinə qərar verilir. Həmin sessiyadakı çıxışında görkəmli ədəbiyyatşünas alim Yaşar Qarayev qeyd edir ki, “Azərbaycan Cümhuriyyətinin birinci ildönümü 1919-cu ildə qeyd olunub. İş elə gətirib ki,onun ikinci ildönümü 1990-cı ildə qeyd edilir. Şübhəsiz, belə bir “lənglikdə” hamının, o cümlədən ictimai-humanitar fikrin, xüsusilə də sovet diktatura rejiminin günahı var...”. Bu sessiyadan sonra AXC dövrünün poeziyası, nəsri, dramaturgiyası, ədəbi tənqidi və ədəbiyyatşünaslığı haqqında elmi tədqiqat əsərləri yazıldı. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 1998-ci il 30 yanvar tarixli “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi haqqında” Sərəncamı bu sahədə elim tədqiqatların aparılmasına geniş vüsət verdi.. Xüsusilə də Müstəqillik dövründə AXC-nin çoxşaxəli fəaliyyətini əks etdirən Ensiklopediya hazırlandı. Konfransa təqdim olunan elmi məqalədə AXC dövrü ədəbiyyatının tədqiqi vəziyyətindən və onunla bağlı qarşıda duran elmi-nəzəri məsələlərdən bəhs olunacaqdır. Açar sözlər: AXC, ədəbi-nəzəri məsələlər, ədəbiyyatşünaslıq, tədqiq məsələləri 54 IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan IV. International Symposium on Educational and Social Sciences in Turkish Cultural Geography 27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan Azerbaycan Ve Türkiye Müzelerinde Korunan Manevi Eserlerimiz Maşide Niğmet MEMİŞ ADMİU Doktorant mnmbakumnm@gmail.com ÖZET Tarih içerisinde göç eden Türkler, çeşitli coğrafyalarda yer almışlardır.Bu yerleşmeler ve göçler sonucunda bulundukları coğrafyaları etkilemişlerdir.Türk toplumu bir çok coğrafyada bulunması nedeniyle bu ismin yayılmasını sağlamışlardır. “Türk milleti, uzun bir tarih içerisinde yüksek bir medeniyet ve kültürle bütün dünyaya büyüklüğünü göstermiş bir millettir.Son asırlarda karşı karşıya geldiği büyük felaket, badire, tehlike, ve müşkilleri hep bu yüksek milli kültürü ve onun neticesi olan sağlam seciye ve ahlakıyla atlatabilmiştir.” Azerbaycan-Türkiye kardeşlik ilişkilerinin tarihi birçok dönemlerde büyük sınavlardan geçmiştir.Azerbaycan`dan-Osmanlı`ya, Osmanlı`dan ise Azerbaycan`a ilim ve din görevlileri vasıtasıyla karşılıklı bir iletişim içinde olarak,kültür ilişkilerini yaşatmışlardır.Türkiye Cumhuriyeti muzelerinde Azerbaycana ait eserlerde saklanmaktadır.XV asır Akkoyunlu-Osmanlı,XVI-XVII asırları Safevi-Osmanlı savaşları sonuçunda ganiment olarak götürülmüş veya diplomatik ilişkilerde hediye olarak götürülmüş eserlerin çogunlugu Askeri Müze ve Topkapı Sarayı Müzesinde korunmaktadır.Şirvanşahlar ve Akkoyunlular devletinin Azerbaycanlı ustaları tarafından yaptıkları eserler bu devletlerin isimleriyle yazılmıştır. Azerbaycanda müzelerin kuruculuğu,müzelerin gelişmesi ilerlemesi 1969-cı yıldan Haydar Aliyevin birinci ve ikinci defa hakimiyete gelişinden sonra yapılmaya başlanmıştır.Azerbaycan müzelerinde korunan Türkiye`ye ait Türk sanat eserlerinin koleksiyonlarıda bulunmaktadır.Kolleksiyonları incelediğimizde günlük yaşamı yansıtan eserlerle kültürlerin muhafıza edildiğini görmekteyiz.Osmanlı dönemine ait eserler 1925 yılından itibaren Milli Tarih Müzesi`nde kayıtları yapılmıştır.Koleksiyonun içeriği satın alma ve hediye olarak verilen eserlerden ibarettir.Çoğunlugu ise Azerbaycanlılar tarafından hediye olarak verilmiştir.Türkiye`den Bakü`ye gelen devlet kurumlarında resmi olarak çalışan insanlar tarafından müzelere bağışlar yapılmıştır. 1917-1918 Nuri Paşa ile birlikte ulu babam Bakü’ye gelmiştir.12.alayda bulunarak bu topraklar için savaşmışlardır.10 sene o günün şartlarında Azerbaycanda esir kalmıştır. Yıllar sonra ulu babam Azerbaycandan Türkiye’ye gitmiş,Mustafa Kemal Atatürk kendisine İstiklal Madalyası vermişdir.Azerbaycandan dönerken sırtında bu cografyaya ait dini içerikli kitaplar götürmüş.Bu kitapları Bakü de AMEA Nizami Gencevi Adına Milli Azerbaycan Edebiyat Muzesine,Milli Azerbaycan Tarih Müzesine,Azerbaycan İstiklal Müzesine,Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Muhammet Fuzili adına Elyazmalar İnstituna bağışlamış bulunmaktayım.Milli Azerbaycan Tarih Müzesine ulu babamın öz eliyle yapmış olduğu oragın bağışını gerçekleştirdik.Oragın üzerinde islimi nakışlar mevcuttur.Destegi agaçtandır. Üzerinde 1938 yazmaktadır.Azerbaycan’ın kurtuluşu için hayatlarını ortaya koyan büyük Türk milletinin içerisinde var olan,bir dedenin torunu olarak gurur duymaktayım.Bu ülkeyi karşılıksız sevmek bu olsa gerek.Manevi değerlerimiz olan eserlerimizi gün yüzüne çıkartarak iki ülke arasında müzelerin karşılıklı iletişim içinde olmaları gerekmektedir.Geleneksel sanat ve kültürel değerlerimize sahip çıkmalıyız.Bu birliğinin köklerinden doğan büyüyen değerlerimizi koruyarak kültür zenginligimizi aktarmalıyız. Anahtar Kelime: Osmanlı,Türkiye,Azerbaycan,Mustafa Kemal Atatürk,Nuri Paşa,İstiklal Madalyası, Müzeler Yüklə 2,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|