Rüstəm Kamal
1
РЦСТЯМ КАМАЛ
СЮЗЦ ИШЫЬА
ДАНЫШДЫМ
MBM
Rüstəm Kamal
2
Бакы – 2012
Ön sözün müəllifi:
Nəriman Həsənzadə,
Xalq şairi, professor
Редактор:
Ариф Ямращоьлу,
филолоэийа елмляри доктору,
Азярбайъан
Йазычылар
Бирлийинин катиби
Ряйчи:
Низами Мяммядов,
филолоэийа елмляри доктору,
профессoр
©Р.Камал. Сюзц ишыьа данышдым (мягаляляр, ессе-
ляр, ресензийалар, etüdlər)Бакы: МБМ, 2012. - 248 с.
Китабда Азярбайъанын istedadlı alimi Рцстям
Камалын son illər мятбуатда чап олунмуш йазылары
toplanmışdır. Юзцнямяхсус тящлил тярзи, лаконик
цслуб, эюзлянилмяз вя мараглы цмумиляшдирмяляр бу
йазылары шяртляндирян ъящятлярдир.
Rüstəm Kamal
3
Bu kitabı
atam Kamal Həmidoglunun,
qardaşım Famil Kamaloglunun və
oglum Kamal Rüstəmoglunun
işıqlı, qərib ruhlarına həsr edirəm.
МЦЯЛЛИФДЯН
Бу китаба сон ики-цч илдя гязет-журналларда чап
олунмуш йазыларымын (ессе, ресензийа, филоложи
портрет) аз бир гисмinи саlmışam. Йазылара йцнэцлcə «ял
эяздириб» редактя етмишям. Щяр essenin юз йаранма
сябяби olub yazılma тарихи вя овгаты вар… Йазыларыn
kitabda сыраланмасы onların parakəndə halda tapılıb
kompüterə verilməsi иля əlaqədardır. Башга бир сябяб
йохдур.
Тялябкар охуъу мяни гыса йазмагда, бирбаша мятлябя,
izhara
кечмякдя
qınaйа
биляр.
Ня
эизлядим,
фрагментлярля, тезислярля – фикир «квантлары» иля
дцшцнмяйи чох севирям. Ф.Новалис, Ф.Нитше, Е.Чоран,
Г.Башлйар, М.Бланшо, В.Шкловски севдийим цслуб
сащибляридир. Мян озан кимийям – предмети, образы,
щадисяни эюрən kimi илщама эялиrəm, бядащятян fikir
сюйляyirəm.Узун, щамыйа мялум олан трафаретлярlə
йазıya, мятня «су гатмаг» - мянлик дейил. Бу йазылар
филоложи-емосионал (беля демяк мцмкцнся) нитг
актларыдыр.
Мягалялярими вя есселярими нядянся щямишя
фрагмент кими тясяввцр етмишям. Яэяр гядим
Rüstəm Kamal
4
мцяллифляря нязяр йетирсяк ясярляринин бизя фрагмент
шяклиндя
эялиб
чыхдыьыны
эюрцрцк.
Бизим
йаздыгларымызда бинейи-башдан фрагментлярди. Бу
йазыларын
бир
ъящяти
дя
онларын
щардаса
тамамланмамасывя йа битмямясидир. Емил Чоранын бир
сюзц
бурда
мяня
цряк-диря
верир:
«Йалныз
тамамланмайан
нясняляр
инъясянятин
мащиййяти
щаггында дцшцнмяйя сювг едир».
Axı, лаконик йазылары охумаг да асандыр. İndi əлиня
гялям алыб хошуна эялян фикирлярин алтындан хятт
чякян сябирли охуъуларын zamanı кечмишдир.
Bundan başqa «Məna dərinliyini» yalnız Dostoyevskidə
axtarmamalıyıq, istənilən ciddi əsər, klassik mətn tədqiqatçını
yeni şərhlərə və yozumlara, kulturoloji araşdırmalara sövq
etməlidir.
Axı, zaman dəyişir, bədii mətnin enerjisi də dəyişir.
Мяни щярдян ядяби просесдя «бярк эетмяйян»
шаирлярдян йазмагда сучлайырлар. Bəlkə də haqlıdırlar?
Онлара дяниз низамнамясиндян бир гейди хатырлатмаг
истярдим: «Ескадранын щярякят сцряти ян yavaş эедян
эяминин щярякяти иля мцяййян едилир».
Bəlkə poeziya tarixini belə təsəvvür edək?
Filoloji eссе вя məqalə, resenziya ön sözü фяргли
интонасийа təhkiyə тярзи вя дцшцнъя – цслуб овгаты tələb
edir. Belə çıxır ki, həm щаким kimi çıxış edirsən, щям дя
мейданчада футболчу кими ойнаyırсан. Gюрцнцр,
mümkündür…
Kitaba əməyi keçmiş bütün insanlara: - millətimin dəyərli
qızı, istedadlı yazar Salatın xanım Əhmədliyə, mətbəənin
müdiri, İlqar Tamoyevə, yazılarımı səbrlə oxuyub, kompüterdə
yığan Ruhiyyə xanıma və Günel xanıma «çox sağ ol»un, «var
olun» deyirəm.
Rüstəm Kamal
5
Kitaba ön sözü yazmış ədəbiyyatımızın canlı klassiki, böyük
şairimiz Nəriman Həsənzadəyə ürəkdən təşəkkür edirəm, məni
nə qədər sevindirdiyini она bildirmək istəyirəm.
Rüstəm Kamal
6
НЦФУЗЛУ СЮЗ САЩИБИ
Рцстям Камалын ядяби-фялсяфи мцщакимяляри тязя
олдуьу гядяр дя бянзəрсизди. Дейяъяйи фикри милли
контекстдя
цмумилляшдирмяк
баъарыьы
эцълцдцр.
Образлы дцшцндцйцндян тяшbehləri вя мяъазлары йадда
галыр, тящлил етдийи мювзу барядя айдын вя тамамиля
йени фикир сюйляйир.
Paleontoloqlar daşı, torpağı rəngindən tanıdıqları kimi,
R.Kamal da sözün alt qatını (sətiraltı fikri də demək olar) üst
qatından oxuyur və onun çalarlarını müəyyən edir. Bizim yaxşı
tanıdığımız bir müəllifi bəzən o yenidən kəşf etmək iddiasında
olur və bu, onda çox gözəl alınır.
Rüstəm Kamala inanmamaq mümkün deyil, çünki o təkcə
elmi məntiqlə yox, həm də vəhylə danışır. Onu belə məqam-
larda görmüşəm və sevinmişəm.
Haqqında danışdığı şeirdən qabaq özünü kəşf edir. Geniş
miqyaslı düşünür və düşündürür. Sözün sehrinə doğru çəkir.
Sözdə də xalılarımızdakı rəngləri, boyaları axtarır. Söz gərək
yazılmasın deyir, toxunsun. Sözü müəllif yox, qoy müəllifi söz
təqdim etsin. Şairdə heykəltaraşı görür. Söz yonulmalıdır ki,
heykəlləşsin, söz-vətən olsun. Ədəbiyyat millətin xidməti
pasportu rolunu oynayır. Yazıçı yoxdur, əsər var; əsər
yoxdursa, yazıçı da yoxdur.
Rüstəm Kamal ədəbiyyatdan danışanda boyundan çox uca
görünür.
О, диггят айырдыьы йазычынын, шаирин, алимин
ясяриндян данышаркян щям мятнлярарасы фикирляри
охуйур, щям дя мцяллифи онун юзцня вя мцасирляриня
таныдыр. Сонра да йашадыьы мцщит щаггында поетик вя
глобал мцщакимяляр йцрцдцр. Бу, онун йарадыъылыг
цслубу, йазы манерасыдыр.
Dostları ilə paylaş: |