Microsoft Word zeynalov natiq dissertasiya doc
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
69 rejimi liberallaşdırılmışdır. Ötən illərdə pul-kredit siyasəti alətlərinin normativ- metodoloji bazasının genişləndirilməsi və təkmilləşdirilməsi işləri davam etdirilmişdir. Depozit əməliyyatları, veksellərin yenidən uçotu əməliyyatları kimi perspektivdə tətbiq oluna biləcək potensial yeni tənzimləmə alətlərinin normativ bazası yaradılmışdır. Korporativ idarəetmə standartları ən mütərəqqi beynəlxalq təcrübəyə – qtisadi əməkdaşlıq və inkişaf təşkilatının “Korporativ idarəetmə prinsipləri”nə və bank nəzarəti üzrə Bazel Komitəsinin “Kredit təşkilatlarında korporativ idarəetmənin səmərəliləşdirilməsinə dair tövsiyyələr”ə əsasən hazırlanmış və tətbiq edilmişdir. Korporativ idarəetmə, təşkilatların idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsi və səmərəliliyinin artırılması beynəlxalq aləmdə aktual hesab edilən problemlərdən biri sayılır. Xarakterinə görə riskli fəaliyyət növü olan bank biznesində səmərəli idarəetmə son dərəcə prinsipial əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan korporativ idarəetmə standartları Mərkəzi Bankın prudensial tələbləri sırasına daxil edilmiş və risk yönümlü bank nəzarəti çərçivəsində onların tətbiqinə dair nəzarət artıq həyata keçirilir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, iqtisadi subyektlərin reytinqinin formalaşması real sektorda resursların yerləşdirilməsi zamanı, bank resurslarının qiymətləndirilməsi üçün zəruridir. Reytinq, həmçinin bütün müəssisələrin qruplaşdırılması aləti olub, makroiqtisadi təhlil və istehsalın inkişafının proqnozlaşdırılması üçün də zəruridir. Bank müştərilərinin reytinqinin formalaşması üçün meyarlar sisteminə – maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, istehsal fəaliyyətinin miqyası və rəhbərin ictimai vəziyyətinin qiymətləndirilməsi daxil edilir. Bu zaman xüsusi olaraq müştərilərin informasiya şəffaflığına daha çox diqqət yetirilməlidir. Təcrübə göstərir ki, müştərilər ciddi maliyyə çətinlikləri hiss edən kimi özləri haqqında informasiyanı bağlayırlar. Açıq bazar əməliyyatlarının pul-kredit siyasətinin başlıca alətinə çevrilməsi strategiyasının reallaşdırılması çərçivəsində işlər davam etdirilmişdir. Bank sistemində qısamüddətli likvidliyin tənzimlənməsinin ən çevik alətlərindən olan REPO, əks-REPO, birbaşa alqı-satqı əməliyyatlarının genişlənməsi müşahidə olunmuşdur. Ötən il həm manat hesabları, həm də valyuta hesabları üzrə məcburi
70 ehtiyat normaları bank sisteminin likvidliyinə adekvat səviyyədə saxlanılmışdır. Beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq, məcburi ehtiyat normaları ilə müxbir hesablar birləşdirilmiş və bu tədbir bankların likvidliyini daha da yaxşılaşdırmaqla onların klirinq əməliyyatlarının həcminə müsbət təsir göstərmişdir. Bundan əlavə kommersiya banklarının öz resursları çərçivəsində manevr imkanlarını artırırırlar. Son dövrlər Azərbaycanda bir tərəfdən bank sisteminin inkişaf etdirilməsi istiqamətində sistemli tədbirlərin görülməsi, gələcəkdə bu işlərin daha da sürətləndirilməsi planları, digər tərəfdən ölkəyə böyük həcmdə neft gəlirlərinin daxil olması, kredit və depozit əməliyyatlarının artacağı ehtimalını şərtləndirir. Belə ki, neft gəlirlərinin daxil olması, maliyyə resurslarının artacağından xəbər verir. Bu o deməkdir ki, bankların əmanət və depozitlər hesabına resurs bazasının güclənməsi nəticə etibarilə kredit qoyuluşlarının da həcminin artması üçün əlverişli şərait yaradır. Bank fəaliyyətində mühasibat uçotunun beynəlxalq standartlara tam keçidi başa çatdırılmışdır. Qeyd etmək lazımdır ki, Artıq 2000-ci ilin aprel ayından başlayaraq kommersiya bankları üçün yeni hesablar planı əsasında Mərkəzi Banka hesabatlarını təqdim edirlər. Monetar idarəetmənin institutsional bazasının gücləndirilməsi tədbirlərindən biri kimi mükəmməl informasiya bankının yaradılması məqsədilə avtomatlaşdırılmış bank statistika hesabat sisteminin tətbiq olunmasıdır. Yaxın perspektivdə beynəlxalq maliyyə böhranından sonrakı dövr üçün bank fəaliyyəti inkişafının strateji proqramının işlənib hazırlanmasına nail olunmalıdır. Şübhəsiz ki, qeyd olunan tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün ayrı-ayrı fəaliyyət sahələri üzrə beynəlxalq əməkdaşlığın geniş ləndirilməsi və insan resurslarının inkişaf etdirilməsi strateji proqramda öz əksini tapmalıdır. Maliyyə sektoru elektron kommersiyasında lider rolunu saxlamaqla da, dünya iqtisadiyyatının gələcək qloballaşması və liberallaşmasında katalizator rolunu oynamaqda davam edir. nternetin köməyi ilə kredit risklərinin idarə olunmasında məsrəflərin xeyli azalması və səmərəliliyin artırılması, inkişaf etməkdə olan ölkələrin beynəlxalq maliyyə bazarlarına çıxışına ə lverişli zəmin yarada bilər. Yaxın gələcəkdə təsərrüfat subyektlərinin və bankların investisiya aktivliyini artırmaq məqsədilə, bankların donor funksiyası getdikcə artırılmalıdır. 71 Xülasə olaraq bankların fəaliyyətinin, habelə bank sektorunun inkişafı və təkmilləşdirilməsi istiqamətləri ümumiləşdilmiş şəkildə aşağıdakı kimi təklif olunur:
–fiziki şəxsləri, orta və kiçik sahibkarlıq subyektlərini kreditləşdirəcək mikrokreditləşdirmə müəssisələrinin inkişafı üçün münbit şəraitin yaradılması; –regional maliyyə müəssisələrinin yaradılmasının təşviqi vasitəsilə, regionlarda bank filialları şəbəkəsinin və bank xidmətlərinin genişləndirilməsi; – bank olmayan kredit təşkilatları şəbəkəsinin genişləndirilməsi. Dövlət banklarının restrukturizasiyası və özəlləşdirilməsi istiqamətində: –Beynəlxalq Bankın kapitalında dövlətin payının azaldılması və özəlləşdirilməsi, eyni zamanda, bankın səhmdarlarının, həmçinin gələcək səhmdarların münasibətlərinin tənzimlənməsi və idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi. Özəl bankların inkişaf etdirilməsi istiqamətində: – özəl bankların tələb olunan minimum məcmu kapitalının tədricən artırılması; –xarici bank kapitalı iştirakının liberallaşdırılması ilə paralel, onların resurslarının real sektora yönəldilməsi üçün müəyyən şərtlərin qoyulması. Mərkəzi Bankın tənzimləyici potensialının artırılması istiqamətində: – bank nəzarətinin təkmilləşdirilməsi və şəffaflığın təmin olunmasınının davam etdirilməsi, – Mərkəzi Bankın prudensial normativlərinin iqtisadi inkişafa müvafiq olaraq beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması, – respublika üçün inkişafi prioritet hesab edilən sahələrin inkişafı üçün ixtisaslaşdırılmış bankların yaradılmasına lazımi dəstəyin verilməsi.
– Bank fəaliyyətinə dair qanunvericilik aktlarının digər normativ hüquqi aktlarla uyğunlaşdırılması; – bankdaxili nəzarət və daxili auditin təkmilləşdirilməsi; – bankdaxili ödəniş sisteminin təkmilləşdirilməsi və inkişafı; – beynəlxalq maliyyə hesabatları standartlarının tam tətbiq edilməsi; – banklarda insan resurslarının idarə edilməsi sistemlərinin təkmilləşdirilməsi;
Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|