32
Bayrak
Birlik
Gelenek
Ruh
El
Nesil
Dağ
Garb
Zırhlı Duvar
Medeniyet
Canavar
Kefensiz
Şehit
Şüheda
Ezan
Naaş
Evlat
E D E B İ Y A T V E N O T L A R
1
Birinci makalede Türk Cumhuriyetleri millî marşlarının orijinal metinleri, İngilizce ve
Rusça tercümeleri özel bir lengüistik veri tabanı olarak verilmiştir.
2
Musayev Mehman. Türkoloji dilçilik: Dərslik. Bakı, 2012.
3
Doğan G. İltifat olgusuna Bilişsel Bir Yaklaşım // Dilbilim Araştırmaları. İstanbul, 2000.
4
Vorkačěv S.G. Koncept sčastja: ponjatijnyj i obraznyj komponenty // Izv. RAN. Ser. lit. i jaz.
2001. №6. T. 60.
5
Hanina O.V. Želanie: kognitivno-funkcionalnyj portret // Vopr. jazykoznanija. 2004. № 4.
6
Musaoğlu Mehman. Türkçenin İşlevsel Dilbilgisi ve Metin Kompozisyonu // Dil Dergisi.
Ankara: Haziran Üniversitesi Basımevi, 2003. Sayı: 120. Mayıs.
7
Onunki. Kemal Abdulla’nın «Unutmağa Kimse Yok» Romanı: (Kavramlar Dünyası ve
Bazı Özel Metin Kurucu İşaretlerin Kullanılması Üzerine)
// Prof. Dr. Leylâ Karahan Armağani.
Ankara: Akçağ, 2013.
8
Musaoğlu Mehman, Kirişçioğlu Fatih. Türk Dil Biliminde Görünüş Kategorisinin İncelenmesi
Üzerine // Türkologiya. 2008. № 1–2.
9
Musaoğlu Mehman. Kemal Abdullanın Eserleri Türkiye Türkcesinde. Ankara: Kültür
Ajans Yayınları, 2010.
10
Abdullayev K.M., Məmmədov A.Y., Musayev M.M. vb. Azərbaycan dilində mürəkkəb sintaktik
bütövlər: Dərs vəsaiti. Bakı, 2012.
11
Popovskaja (Lisočenko) L.V. Lingvističeskij analiz hudožestvennogo teksta v vuze // Vysšee
obrazovanie. Rostov n/Donu: Feniks, 2006.
12
Semiyozis veya Yunan. sema ‘işaret’ işaret süreci demektir ve işaretlerin oluşturma,
kurma, hareket ve açıklama özelliklerini içerir. Söz konusu terim sık olarak iletişim (komünika-
syon) anlayışının veya kelimesinin eş anlamlısı olarak da kullanılır. Bunun sonucunda işaretin
işaretlenenle işaretleyen arasındaki uygunluğu kurulmuş olur. Semiyosfer veya Yunan. sema ‘işa-
ret’, sphaira ‘küre sathı’ ise işaretlerin küresel alanı ve çevresi, mekan ve zamanda mevcut olan
işaretlerin ve dil ilişkilerinin bütününü içeren göstergebilimsel mekandır. Semiyosfer anlayışını
semiyotik kültür biliminde ilk defa olarak Y.M.Lotman kullanmış ve literatüre de o yerleş-
tirmiştir. Semiyosfer kendi hedefine ve mahiyetine göre kültür gibidir. O, her şeyden önce verici
(adresant) ve alıcının (adresat) önceki kültür bilimsel deneyiminden oluşur ve aynı zamanda
enformasyon kanalına bağlı olan zaruri dil komünikasyonlarının temelini oluşturur. Semiyosferin
bütün unsurları, münasebet formüllerinin birbiriyle sürekli olarak transformasyon olunduğu dina-
mik bir durumda yerleşir [13. S.539–540]. Söz konusu anlayış//terim, bilim tarihinde neyosfer,
atmosfer, biyosfer vb. kavramlardan ve uygun kavramları ifade eden terimlerden sonra analojik
olarak ortaya çıkmıştır [7. S.748].
13
Staričenok V.D. Bolšoj lingvističeskij slovar. Rostov n/Donu: Feniks, 2008.
14
Slovar literaturovedčeskih terminov // http://slovar.lib.ru/dictionary/text – 10.01.2011
15
Sossjur Ferdinand, de. Trudy po jazykoznaniju. M.: Progress, 1977.
33
16
Pirs Č.S. Iz raboty «Ёlementy logiki. Grammatica speculativa» // Semiotika / Sost. i
obšč. red. Ju. S. Stepanov. M.: Raduga, 1983.
17
Morris Č.U. Ocnovanija teorii znakov / Tam že.
18
Erkman-Akerson Fatma. Göstergebilime Giriş // Multılıngual. İstanbul, 2005.
19
Veysəlli F.Y. Semiotika. Bakı: Mütərcim, 2010.
20
Lingvističeskij ёnciklopedičeskij slovar. M., 1990.
21
Apresjan V.Ju. Opyt klasternogo analiza: russkie i anglijskie ёmocionalnye koncepty // Vopr.
jazykoznanija. 2011. № 1.
22
Ersoy Mehmet Âkif. Safahat / Neşre Hazırlayan M. Ertuğrul Düzdağ. Kültür Eserler
Dizisi. 1987. 69.
23
http://semioties.ru/sphere/semiosphere.html – 10.01.2011
24
Nalbandoğlu Muhiddin. İstiklâl Marşımızın Tarihi: Sairinin, bestekârının ve o devirde
yaşayanların dilinden. İstanbul: Gem Yayınları,1963.
25
Ercilasun Ahmet Bican. Makaleler: Dil – Destan – Tarih – Edebiyat. Ankara: Akçağ, 2007.
26
Aktaş Şerif. Şiir Tahlili. Teori ve Uygulama. Ankara: Akçağ, 2009.
27
Ayvazoğlu Beşir. İstiklâl Marşı: Tarihi ve Manası / Tercüman Gazetesi. Ankara: Aile ve
Kültür Kitaplığı Yayınları, 1986.
28
Sarıhan Zeki. Vatan Türküsü: İstiklâl Marşı Tarihi ve Anlamı. Ankara: Kültür Bakanlığı
Yayınları, 2002.
29
Çetin Nurullah. İstiklâl Marşı’mızı Anlamak. Ankara: Öncü Kitap, 2012.
30
Banarlı Nihad Sami. İstiklâl Marşının Manası // Tarih Mecmuası. 1967. Sayı: 12. Ocak.
31
Kaplan Mehmet. Türk İstiklâl Marşı / / Ölümünün 50. yılında Mehmet Âkif Ersoy’a
Armağan. Konya, 1986.
32
Yunan anaphora terimi, anaforik biçiminde öndeki sözcük veya kelimelere gönderme
yapan art gönderimli metin dilbilimsel gösterge anlamını ifade etmektedir.
Catarhoric reference
terimi, bir metin içerisinde sonraki bilgiye işaret eden, ona gönderme yapan ön gönderimli gös-
terge anlamına gelir. Bunun yanı sıra, Anaphorik reference terimi, yeri geldiğinde hem öne hem
de arkaya gönderme yapma unsuru olarak da değerlendirilmektedir. Koranaforiklik ve korka-
taforiklik:
co-reference terimleri
ise metin dilbilimi terminolojisine göre metnin hem yukarı hem
de aşağı parçalarına gönderme yapan eş gönderimli unsurlar olarak nitelendirilmektedir [20. S.32;
33. S.49, 321; 34. S.276].
33
Dilçilik ensiklopediyası: dərs vəsaiti. Bakı: Mütərcim, 2006–2008. C. 1–2.
34
Musayev Mehman. Türk ədəbi dillərində mürəkkəb cümlə sintaksisi: Dərs vəsaiti. Bakı,
2011.
35
Hacıyeva Maarife. Marş ve Himn Anlayışı: Mehmet Âkif Ersoy ve Ahmet Cavat // I. Uluslararası
Mehmet Âkif Sempozyumu, 19–21 Kasım. 2008. Ankara, 2008.
MEHMAN MUSAOGLU,
FATİH KİRİSHGİOGLU
AN ESSAY ON CONCEPTUAL, SEMİOTİC,
AND LİNGUİSTİC ANALYSİS OF NATİONAL ANTHEMS
OF TURKİSH REPUBLİCS
Summary
In this article the linguistic map of the world and the perception of linguistic concept are
explained. Also, an outline of the main lines of the conceptual world of national language and of
semiotics is given, basic differences between linguistic and special text building signs are