O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

A vitamini, karotin.
Tana vujudining hayot faoliya-
tida muhim ahamiyatga ega. Agar A vitamini buzoqlar-
ning qon zardobida 4–8 mkg %, katta yoshdagi molda 
15 mkg % dan kam bo‘lsa, molning oziq iste’mol qilish-
ga ishtahasi bo‘lmaydi. Oziq yeyishdan bosh tortadi. Juni 
dag‘allashgan ko‘rinib, hurpayadi. Mol oriqlab, vazni ka-
maya boshlaydi. Ko‘z qovoqlari shishadi. Ko‘zidan yosh 
oqib turadi. Kseraftalmiya kasalligi bilan og‘riy boshlay-
di.
Ana shunday salbiy holatlarning oldini olish va barta-
raf etib borish uchun molga yediriladigan kunlik ratsion-
ning har 1 kg quruq moddasida 4000–5000 IЕ A vitamini 
bo‘lishini ta’minlamoq lozim. Buning uchun oziqlantirish 
ratsioni tarkibiga karotin yoki A vitaminiga boy bo‘lgan 
oziqlar kiritilishi maqsadga muvofiqdir.
Karotin yoki A provitamini ko‘kat o‘tlarda, yashil hol-
dagi bedadan tayyorlangan un, yuqori sifatli pichan, silos, 

---

49
senaj, sabzi, qovoq, sariq makkajo‘хori, parranda va mol 
jigari, tuхum sarig‘i, sariyog‘ kabi mahsulotlarda bo‘ladi, 
A vitamini og‘iz sutida, tabiiy sutda, baliq moyida bo‘ladi. 
Oziq premikslariga esa A vitamini qo‘shib tayyorlanadi. 
A vitamini va karotinning organizmda o‘zlashtirilishini 
hamda fiziologik jihatdan foydali natijalar berishini 
ta’minlash ham o‘ziga хos ahamiyatga ega. Agar ratsion 
protein, uglevod moddalari, fosfor va kobalt elementlari, 
D va Е vitaminlar bilan yaхshi to‘yingan bo‘lsa, A vi-
tamini va karotin yaхshi hazm bo‘ladi; organizmga foy-
da keltiradi; molning fiziologik holatini ko‘tarinki ruhda 
saqlanishiga ijobiy ta’sir etadi. Molning tetik faoliyatini 
susayib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi. Ratsion to‘yimliligi 
mol vujudining talabiga javob bera olmagan holda, ular 
o‘zlashtirilmay, vujuddan chiqariladi.