O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya nazariyasi va amilyoti kafedrasi

“Ego” sohasi-
bu shaxsning ongli tomonini ifodalovchi ratsional 
qismidir. ―Ego‖ doimiy ravishda ―Id‖ sohasi bilan o‗zaro ta‘sirlashuvda 
bo‗ladi, ikki asosiy instinktlar
Men tomonidan tanlanadigan mexanizm hali aniq ta‘biri mavjud emas.
Siqib chiqarish jinsiy xohishlar bilan kurashishda foydalaniladi.
―Men‖ va ―Ono‖ning titib kurish va ―Ustun menning‖ shakllanishiga 
qadar bir necha himoya mexanizmidan foydalaniladi.
Barcha himoya mexanizmlarining maqsadi ―Men‖ga yordam berishdan 
iborat. Shu sababli ham u uchta asosiy bezovtalanishga yo‗naltirilgan, ya‘ni
Menni zararlashi mumkin bo‗lgan nevrotik , axloqiy, va real.
27
C. George Boeree: Personality Theories. Original E-Text Site:http://www.ship.edu/%7Ecgboeree/perscontents.html Р 6.

---

77
Biroq Men ichdan chiqadigan norozilikdan himoyalanib qolmasdan, ilk 
davrlarda Men xavfli instinktiv stimullar bilan tanishadi, shuningdek u 
norozilikni kechiradi .
Agar tashqi qoniqish yoki manfaatning asosiy manbai tashqi ob‘ekt 
bo‗lgan holda unda shunchalik yuqori norzilikni kechirishga sabab bo‗lib 
qoladi.
Yosh bolaning Meni ko‗proq qoniqish prinqipi bilan yashaydi. U 
tashqaridan bo‗ladigan norozilikni hali ko‗p kechirmaydi.
 
Shaxsningn rivojlanishi
28
Z.Freyd patsientlarining hayotini kuzatish asosida shaxs shakllanishini 
dastlab beshyilda amalga oshishini xulosaladi. Bolalar shaxs sifatida 
shakllanishida qator psixoseksual davrlarni boshdan kechirishini va bu 
bosqichlar alohida quvvat manbai erogen zonalarning o‗rniga bog‗liq deb 
ko‗rsatdi. Freyd ishonch bilan o‗g‗il bolalarning fallik bosqichdagi genetil 
ta‘sir tufayli onasiga nisbatan otasini rashq qilishini qayd etdi. Buning 
sababini grek afsonasi ―Shox Edip afsonasiga tayanib, ‖ ―Edip kopleksi‖ 
orqali tushuntirdi. Edip o‗zi bilmagan holda otasini o‗ldirib, Onasiga 
uylanadi.
Freyd psixoseksual rivojlanish bosqichlarini 5 davrini keltirib o‗tadi. U 
quyidagi 1-jadvalda o‗z aksini topgan:
1-jadval