O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta

 
233 
 
5-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Diqqat-
ning 
xususiyat-
laru 
Taqsim-
lanishi  
Ko’chishi 
Barqaror-
ligi 
Bo’linishi 
Ko’lami 
Parishon-
lik 
Agar maqsadga yo’naltirilgan faoliyatda shaxs 
uchun diqqatning ixtiyoriy to’planganidagi 
kabi faqat faoliyat natijasi emas, balki uning 
mazmuni va jarayonining o’zi qiziqarli va 
ahamiyatli bo’lsa, bu ixtiyoriydan so’nggi 
diqqatdir
 

---

 
234 
 
10.2. Seminar mashg’ulotda ta’lim texnologiyasi 
 
 
3-ilova 

---

 
235 
 
 
 
4-ilova 
 
 
 
 
5-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
stimul 
takrorlash 
unitilga
n 
doimiy esda 
saqlash 
uchun 
o’tkazish
 
ko’chirma
 
 
Sensor 
хранение
 
 
Qisqa muddatli 
xotira 
Uzoq 
muddat
li xotira 

---

 
236 
 
4-ilova 
 
Tafakkur qilish jarayonining mahsullari 
6-ilova 
 
 
 
Fikrlash jarayonini ta’minlovchi operasiyalar klassifikasiyasi 
7-ilova 
2
-ilova 
Fikrlash 
operatsiyalari 
an 
aliz 
sintez 
mavhum-
lashtirish 
taqqoslash 
umumlash-
tirish 
Tafakkur qilish 
tishunchalar 
xulosalar 
hukmlar 

---

 
237 
 
Individuallikni izohlovchi xususiyatlar majmuasi 
 
3-ilova 
 
 
 
 
 
Nerv jarayonlari va temperament tiplari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik 
 
 
 
 
 
 
 
NERV SISTEMASINING 
TIPLARI 
muvozana
t-lashgan 
muvozana
t-siz 
inert 
kuchsiz 
temperament 
sangvinik 
xolerik 
flegmatik 
melanxolik 
INDIVIDUALLIK 
 
Qobiliyatlar 
 
Tempera-
ment 
Emotsiya 
(hissiyot) lar 
va motivasiya 
 
Xarakter 
 
Irodaviy 
sifatlar 
 
Ijtimoiy ustanovkalar 

---

 
238 
4-ilova 
 
 
 
 
 
 

---

 
239 
 
Ijtimoiy-psixologik treninglar va o`yinlar 
 
 
«TELYEFON» o`yini 
Guruh a'zolari navbat bilan tyelyefonda o`zi tanlagan abonyent bilan 30 syekund mobaynida o`zi xohlagan mavzuda 
gaplashadi. Kuzatuvchilar uning o`zini tutishi, kliyent bilan muomalasi, narigi tarafdagi gaplashuvchi shaxs 
bilan  gaplashuvchi  o`rtasidagi  yaqinlik,  o`zaro  munosabatlarini  tahlil  qiladilar  va  kyerakli  maslahatlarni 
byeradilar. 
 
«BOTQOQLIK» o`yini 
Buning  uchun  karton  qog`ozdan  qilingan  o`rtacha  kattalikdagi  «likopchalar»  kyerak  bo`ladi.  Ularning  soni  9  ta 
bo`lgani  ma'qul.  Guruh  a'zolari  qator  bo`lib,  birin-kyetin  likopchalarni  bosib,  botqoqlikdan  o`ta 
boshlaydilar, atrofda esa qaroqchi «timsohlar» bor. Ular bo`shab qolgan taryelkalarni olib qo`yadilar. 

 
Maqsad: har bir guruh a'zosi taryelkadan oyoq uzmasligi, hyech bo`lmaganda, bir oyoqni uchi 
bilan ularni bosishi kyerak. Agar guruh a'zolari ittifoq bo`lib, ular harakatida muvofiqlik yuzaga 
kyelsa, albatta botqoqlikdan mag`lubiyatsiz o`tadilar va birorta likopchani timsohlarga 
byermaydilar. 
 
 
«OMMA OLDIGA CHIQISH QILISH» o`yini 
Bu  o`yinga  a'zolar  oldindan  tayyorgarlik  ko`rishgani  ma'qul.  Chunki  ma'lum  vaqt  davomida  notiqlik  mahorati  va 
guruhga murojaat qilishning turli vositalari sinaladi va gapirish hamda eshitish san'atlari mashq qilinadi 
. 
 
«INKOR ETILGANLAR» o`yini 
Munozara yoki bryeynshtorming usuli yordamida jamiyatda inkor etilganlar toifasiga kiruvchilar va ularning paydo 
bo`lish omillari hamda shundaylarga yordam choralari haqida fikr almashiniladi. Ma'lum muddat o`tgach, 
guruhning  o`zida  ayrim  byelgilar  asosida  a'zolar  toifalarga  bo`linib,  tryenyer  boshchiligida  tabiiy 
eskpyerimyent yo`li bilan «inkor etilganlikni his qilish» o`yini tashkil etilishi mumkin. 
 
 
“TANISHISH” o`yini 
Tryenyerning  ko`rsatmasiga  binoan  uning  o`ng  yoki  chap  tomonida  turgan  ishtirokchilardan  bittasi  o`z  ismini 
aytadi. Ikkinchi ishtirokchi esa birinchisini va o`zining ismini aytadi. Tryeningning uchinchi ishtirokchisi esa, 
birinchisini, ikkinchisini va o`zining ismini aytadi va shu tariqa oxirigacha davom etadi. Tryeningning oxirgi 
ishtirokchisi  birinchisidan  boshlab,  to  guruh  a'zolarining  hammasini  ismini  aytadi.  Guruh  a'zolarining  bir-
biri bilan tanishishi mana shu tarzda amalga oshadi. 
Agar guruh a'zolari tanish bo`lsalar, ikkinchi turda bir ishtirokchi o`ziga “taxallus” (gul, myeva, badiiy qahramon, 
planyeta nomi kabi) o`ylab topib, kyeyin o`sha taxallus bo`yicha o`zini tanishtiradi. 

 
Maqsad: shaxslararo chiniqish, xotirani mustahkamlash, emotsional tanglikning oldini olish. 
 
 
 
“XUSHOMAD QILISH” o`yini 
Guruh a'zolari bir-birlariga xushomad qila boshlaydilar. 

 
Maqsad: guruhdagi shaxslararo tanglikni bartaraf etish va psixoemotsionllik yengillik byerish. 
 
 
«INTERVYU» o`yini 
Boshlovchi  va  protogonist  intyervyer  sifatida  turli  toifali  shaxslardan  (vazir,  artist,  ryektor,  maktab  diryektori  va 
hokazo) intyervyu olinishi aytiladi, u o`zi bir a'zoni shu rolga tavsiya etadi. Tahlilda nima uchun aynan shu 
rolga tavsiya etilganligi haqida ham fikr bildiriladi. 

 
Maqsad: «O`zga bo`lish san'ati» va oliy darajali muloqot tyexnikasi mashq qilinadi. 
 
 
Ijtimoiy-psixologik tryening 
Boshlovchi  har  bir  ishtirokchi  qo`liga  alohida  kartochkalarda  «LIDYeR»  «FAROSAT»  so`zlarini  byerib  chiqadi. 
So`zlardagi harflar vyertikal ko`rinishda yozilgan bo`lib, ishtirokchi har bir harfning ro`parasiga o`sha bilan 
boshlanadigan o`zidagi shaxsiy sifatlarni ko`p o`ylanmay yozib chiqish kyerak. 

 
Maqsad: shaxsning o`zini anglash va o`ziga nisbatan syenzitivligini aniqlash. 

---