Parlament üzvləri üçün vəsait

44
(a)  zərərçəkmiş  şəxs  və  ya  digər  tərəf  (ola  bildiyi  halda  )18 
yaşından aşağıdırsa, yaxud
(c)  cinayətkar həmin cinayət əməli və ya məhkəmə qərarı ilə 
bağlı olaraq:
(i)  ən  azı  30  ay  müddətində  azadlıqdan  məhrum  etmə  ilə 
cəzalandırılmışdırsa; yaxud
(ii)  azadlığının məhdudlaşdırılması şərti ilə xəstəxanaya qəbul 
edilmişdirsə  
həmin  Qanunun  14-cü  bölməsində  nəzərdə  tutulan  cinayət 
əməli (qadına əxlaqsız təcavüz)
8 Əgər:
(a)  zərərçəkmiş şəxs və ya digər tərəf (ola bildiyi halda )18 
yaşından aşağıdırsa; yaxud
(b)  cinayətkar həmin cinayət əməli və ya məhkəmə qərarı ilə 
bağlı olaraq:
(i)    ən  azı  30  ay  müddətində  azadlıqdan  məhrum  etmə  ilə 
cəzalandırılmışdırsa; yaxud
(ii)  azadlığının məhdudlaşdırılması şərti ilə xəstəxanaya qəbul 
edilmişdirsə  
həmin  Qanunun  15-ci  bölməsində  nəzərdə  tutulan  cinayət 
əməli (kişiyə əxlaqsız təcavüz) 
9    Əgər,  zə rər çək miş  şəxs  və  ya  di gər  tə rəf  (ola  bil di yi  hal-
da )18 ya şın dan aşa ğı dır sa, hə min Qa nu nun 16-cı böl mə sin-

---

45
də nə zər də tu tu lan ci na yət əmə li (qey ri-ənə nə vi cin si əla qə yə 
gir mək məq sə di lə tə ca vüz). 
10  Həmin Qanunun 28-ci bölməsində nəzərdə tutulan cinayət 
əməli  (16  yaşadək  qızı    fahişəliklə  məşğul  olmağa  məcbur 
etmək və ya təhrik etmək, bu cür qız ilə cinsi əlaqəyə girmək 
və ya əxlaqsız təcavüz etmək ).
Qaynar xətt və qurbanlara yardım edilməsi 
İn san la rın tö rə dil miş cin si is tis mar və ya sek sual xa rak ter li hə-
rə kət lər ba rə də ma lik ol duq la rı mə lu ma tı və ya bu cür is tis mar 
və  ya  hə rə kət lə rə  mə ruz  qal dıq la rı nı  təh lü kə siz  şə kil də  açıq la-
ya bil mə lə ri və ya sa də cə öz ənə nə vi mü hit lə rin dən kə nar da kı 
bir şəxs lə söh bət edə bil mə lə ri üçün nə zər də tu tul muş va si tə-
lə rin  tək mil ləş di ril mə si  çox  va cib dir.  Uşaq la rın  ri fa hı  sa hə sin də 
fəaliy yət gös tə rən mü tə xəs sis lər və bu sa hə də ki si ya sə ti müəy-
yən edən lər get-ge də da ha çox ina nır lar ki, uşaq lar üçün qay-
nar xət lər uşaq la ra asan şə kil də yar dım gös tə ril mə sin də, on la rın 
acı təc rü bə lə ri nin öy rə nil mə sin də və on la rın mü va fiq or qan la ra 
yön lən di ril mə sin də çox mü hüm va si tə dir. 
Uşaq lar te le fon va si tə si lə is tə dik lə ri vaxt giz li şə kil də və üz bəüz 
ün siy yə tin ya rat dı ğı qor xu his si ol ma dan öz lə ri ni ifa də edə bil-
dik lə ri üçün te le fon xü su si ro la ma lik dir. Döv lət lər uşaq la rı din-
lə mək və on la ra məs lə hət ver mək üçün qay nar xətt xid mət lə ri 
ya rat ma lı dır lar. Bu qay nar xət lə rə müm kün qə dər hər kəs qo şu la 
bil mə li dir və qay nar xət lər də uşaq lar ilə iş lə mə yə mü na sib olan 
şəxs lər işə gö tü rül mə li dir.   
Qur ban la ra iki ci nah da yar dım gös tə ril mə li dir: bi rin ci si, fakt la rın 
açıq lan ma sı nın tə tik lə di yi bü tün yük sək və al çaq böh ran nöq tə-
lə rin də yar dım və ikin ci si, cin si zo ra kı lı ğın sə bəb ol du ğu fi zi ki və 

---

46
psi xo lo ji trav ma la rın müali cə si. Bun dan əla və, qur ban lar növ bə ti 
cin si zo ra kı lıq dan qo run ma lı dır lar.  
Konvensiyada  tərəflərin  qurbanlar  ilə  bağlı  görməli  olduqları 
tədbirlər sadalanır:
 
X
fiziki və psixoloji baxımdan bərpa olunmaları üçün qurbanlara 
qısa  və  uzunmüddətli  yardımlar  edilməsi.  Vurulmuş 
zərərin  ağırlıq  dərəcəsindən  asılı  olaraq,  uşaq  tam  şəkildə 
bərpa  olunana  qədər  yardım  göstərilməlidir.  Zərərin  fiziki 
nəticələrinə  və  psixoloji  təsirlərinə  diqqət  yönəldilməli  və 
uşağın uzunmüddətli sağlam inkişafı təmin edilməlidir. Cinsi 
zorakılığın bəzi nəticələri həddi-buluğa çatana qədər davam 
edir.  Uşaqlıqda  cinsi  zorakılığın  qurbanı  olmuş  şəxslərə  bu 
barədə danışmaq və ehtiyac yarandığı təqdirdə, lazımi yardım 
ala bilmək imkanı vermək üçün tədbirlər görülməlidir;
 
X
cinayətkar  olduqları  ehtimal  edilən  şəxsləri  təcrid  etmək 
və ya uşaqların valideynləri və ya himayəçiləri onlara qarşı 
törədilən zorakılıqda iştirak etmişdirlərsə, qurbanları öz ailə 
mühitlərindən  ayırmaq.  Ailə  daxilində  cinsi  zorakılıq  baş 
verdikdə, adətən, uşaq ailədən təcrid edilir, lakin, cinayətkarın 
təcrid  edilməsi  daha  məqsədəuyğun  ola  bilər.  Lakin,  bu 
digər valideynin uşağı saxlamaq və qayğısına qalmaq imkanı 
olduğu təqdirdə baş verə bilər;
 
X
zəruri  olduğu  və  arzu  edildiyi  təqdirdə  qurbanlar  ilə  yaxın 
ünsiyyətdə  olan  şəxslərə  terapevtik  yardım  göstərilməsi. 
Həmçinin, qurbanlar ilə yaxın ünsiyyətdə olan şəxslərin kədər 
hissini və özlərini gücsüz və günahkar hiss etmələrini aradan 
qaldırmaq məqsədilə müalicə edilməsi faydalı ola bilər
 
X
qurbanlara  yardım  göstərilməsində  iştirak  edən  dövlət 
qurumları,  QHT-lər  və  ya  digər  təşkilatlar  arasında  birgə 
cəmiyyətlərin yaradılması.

---

47
Müdaxilə tədbirləri
Seksual xarakterli cinayətkarlar üçün 
müdaxilə proqramları və ya tədbirləri 
Bir  çox  te ra pevt lər  id dia  edir lər  ki,  sek sual  xa rak ter li  hə rə kət lə-
rin cə miy yət də və ailə də ge niş ya yıl ma sı ci na yət kar la rın öz lə ri nin 
uşaq lıq da  bu  cür  hə rə kət lə rə  mə ruz  qal ma sın dan  qay naq la nır. 
On lar üçün fa ciəvi hal dır ki, on la rın uşaq lıq da ya şa dıq la rı təc rü-
bə nin nə ti cə sin də çək dik lə ri iz ti rab, yə qin ki, heç bir za man ifa də 
edil mə miş və ya eşi dil mə miş dir. Bu trav ma tik təc rü bə lər şüur al-
tı na yer lə şir və ey ni təc rü bə nin tək rar lan ma sı ilə üzə çı xır. Di gər 
te ra pevt lər  id dia  edir lər  ki,  sek sual  xa rak ter li  hə rə kət lə rin  nə sil-
lər üz rə döv riy yə si sü but edil miş fakt de yil; uşaq lıq da sek sual xa-
rak ter li hə rə kət lə rin qur ba nı ol muş bir çox şəxs lər bu ci na yət lə ri 
tö rət mir lər  və  sek sual  xa rak ter li  hə rə kət lər  tö rət miş  ci na yət kar-
la rın  ço xu  uşaq lıq da  bu  cür  hə rə kət lə rin  qur ba nı  ol ma mış dır lar. 
Bax ma ya raq ki, bu cür hə rə kət lə rin tö rə dil mə si nə öz lü yün də dö-
züm lü lük gös tər mək müm kün de yil,  la kin, ba şa dü şül mə li dir ki, 
bu cür hə rə kət lə ri tö rə dən ci na yət kar lar da yar dı ma möh tac olan 
in san lar dır və on la rı müali cə yə eh ti ya cı olan xəs tə he sab et mək 
la zım dır.  Sek sual xa rak ter li hə rə kət lər ba rə də ic ti mai mə lu mat lı lı-
ğın art dı ğı və ha zır kı ten den si ya nın da ha sərt cə za la ra doğ ru get-
di yi ni nə zə rə al saq, sek sual xa rak ter li ci na yət kar lar üçün müali cə 
proq ram la rı nın hə ya ta ke çi ril mə si və bə zən, məh dud ic ti mai re-
surs la rın ay rıl ma sı və si ya si priori tet lə rin müəy yən edil mə si ilə bu 
cür proq ram la ra la zı mi yer ve ril mə li dir. Bu edil mə dən, ha zır kı və 
po ten sial qur ban la rın real şə kil də qo run ma sı inan dı rı cı de yil. 
Kon ven si ya nın əla və də yər ya rat dı ğı sa hə lər dən bi ri də bun dan 
iba rət dir ki, kon ven si ya üç ka te qo ri ya da kı şəxs lə rə ci na yə tin tək-
rar tö rə dil mə si ris ki ni azalt maq və on la rın da şı dıq la rı təh lü kə ni 
qiy mət lən dir mək  məq sə di  ilə,  is tə ni lən  za man,  psi xo lo ji,  elə cə 
də,  tib bi və so sial kom po nent lə ri ilə bir lik də mü da xi lə təd bir lə-
rin dən və proq ram la rın dan is ti fa də et mək im ka nı ve rir:

---