d.
Pul v
ə digər məqsədlərlə gizli və ya məhdud dairədə saxlanılan
polis m
əlumatlarının icazəsiz yayılması.
e.
Po
lis işçisinin və ya digər polis qüvvələrinin/xidmətlərinin işçilə-
rinin öz xidm
əti vəzifələrini yerinə yetirərkən
özü üçün və ya digər
şəxslər,qrup və ya qurumlar üçün pul,qiymətli əşyalar,hədiyyə,hami-
lik,v
əd,mükafat və ya üstünlük qazanmaq məqsədilə atılan addım və
ya pozuntular.
f.
Üzv ölk
ənin qanununa görə korrupsiyanın nə olduğunu göstərən
h
ər hansı addım atmamaq və ya tədbir görməmək..
g.
Apa
rıcı şəxs kimi və ya həm-aparıcı kimi,təşəbbüskar kimi,qı-
zışdırıcı bir şəxs kimi,hər hansı hərəkət baş verməzdən öncə və sonra,
k
ənardan dəstək verən və işin içində olan şəxs kimi iştirak edən və ya
bu Madd
ənin əvvəlki bəndlərində isnad edilən hər hansı formada hər
han
sı hərəkət baş verdikdə və ya ona cəhd edildikdə.
4.
Kim bu V
əsaitdən istifadə etməlidir?
Korrupsiya
əleyhinə olan bu Vəsait, polis korrupsiyasını başa düşmək üçün və bu kor-
rupsiyaya qar
şı polis xidmətlərinin rəhbərliyinin tədbirlər görməsi üçün hazırlanmışdır.
Bu V
əsait, səlahiyyətli qərar verən şəxslərin həyata keçirməsi üçün mümkün tədbirlər
ir
əli sürmək məqsədi güdür.
Bu Vəsait, qərar verən rəsmilərə, polis rəhbərliyinə və aşağı-
da
kı strukturların nəzdindəki işçilərə yönəlmişdir:
•
Ölk
ə parlamentləri
•
Höküm
ətlər
•
T
əhlükəzislik sektoru təsisatları
•
Ölk
ənin Polis Xidmətləri
- Polis r
əhbərliyi
- Yüks
ək idarəetmə strukturları
- Orta s
əviyyəli idarəetmə
- Insan resursla
rı üzrə işçilər (HR)
- Milli polis akademiyala
rı
- Beyn
əlxalq və ölkədaxili
təşkilatlar
17
5.
Bu V
əsaitin strukturu necədir?
Ümumiyy
ətlə,Vəsaitin Fəsilləri müəyyən qayda və struktura malikdir.
1.Gi
riş
2. N
əyə görə bu mövzu korrupsiyaya və qeyri etik davranışa qarşı mübarizədə əhə-
miyy
ət daşıyır
3. Bu mövzu korrupsiyaya qar
şı və qeyri etik davranışlara qarşı mübarizəyə necə in-
teqrasiya oluna bil
ər.
4. Bu mövzunun s
əciyyəvi hallara inteqrasiya edilməsi
5.
Əsas tövsiyələr
6.
Əlavələr və əlavə resurslar
6.
Bu F
əsillərin əsas mövzuları və önəmli amilləri nədir?
Polis Dürüstlüyü V
əsaiti (Vəsait)doqquz Fəsilə bölünmüşdür və hər
bir Fəsil bir neçə
b
ənddən və alt-bəndlərdən ibarətdir.Vəsait müxtəlif yollarla istifadə oluna bilər. Vəsaitin
1-ci F
əsilindən başlayaraq 9-cu Fəsilə qədər qayda ilə oxumaq,polis korrupsiyası haqqın-
da geni
ş məlumat almaq baxımından və bu cür pis davranışın azaldılmasına qarşı müm-
kün t
ədbirlərin görülməsi baxımından,tövsiyə olunan yoldur. Bu Vəsait,həmçinin,ilk növ-
b
ədə,öz marağınıza uyğun olaraq seçdiyiniz fəsili və digərlərini isə,sonra oxumaq baxı-
mından da istifadə oluna bilər. Həmçinin,bu yol oxucunu bu məsələ haqqında geniş məlu-
matla t
əmin edir və polis korrupsiyasını azaltmaq üçün vasitələr təklif edir. Bu fəsillərin
mü
əllifləri tədqiqat aparmış və fəsilləri polis korrupsiyası haqda beynəlxalq nümünələrlə
t
əmin etmişlər və onları da siz Fəsilləri oxuduqca görəcəksiniz. Hər bir Fəsilə, mürəkkəb
korrupsiya halla
rını əhatə edən faktlar və rəqəmlər daxil edilmişdir və korrupsiyaya qarşı
mübariz
ə üçün mümkün cavab tədbirləri yolları da təqdim edilmişdir. Fəsillərə tövsiyələr
b
əndi də daxildir və onlardan oxucunun yaşadığı mühitə yönəlmiş təlimat sualları kimi də
istifad
ə oluna bilər.
Ümumilikd
ə götürsək,korrupsiyanın sahəsi genişdir və bu Vəsait
tamamilə polis kor-
rupsiya
sına fokuslanır-polis korrupsiyasının inkişaf edə biləcəyi mühitə,təşkilatı struktu-
run g
ətirəcəyi nəticələrin necə olmasına və korrupsiya hallarına adekvat cavab tədbirləri-
nin olma
sının nə olduğuna yönəlir. Ona görə də,müəlliflər, oxucuların qabaqcıl orientasi-
ya v
ə daha yaxşı düşüncə əldə etmələri üçün,Fəsillər boyu müəyyən struktur üzrə hərəkət
edirl
ər.
V
əsaitin doqquz Fəsili təbii olaraq polis korrupsiyası haqqında geniş bilgi və məlu-
mat
lılıqla təmin edəcək və polis korrupsiyası baş verdiyi halda polis idarəsinin məsuliy-
18
y
ətlə cavab verməsi üçün əlində olan mümkün hansı vasitələrdən istifadə etməsini dəqiq
mü
əyyən edəcək.Bir şeyi bilmək vacibdir ki, polis korrupsiyası hər yerdə,korrupsiya ilə
mübariz
ə aparan normal sistemlərdə də fərdi olaraq baş verə bilər.Təşkilati strukturun
korrupsiya
nı azalda və ya artıra biləcəyini,idarəetmənin korrupsiyaya apara biləcəyi və ya
azalda bil
əcəyini və ya təşkilatı mədəniyyətin olmaması proses və fəaliyyətlərdə korrup-
siyaya aparaca
ğını da başa düşmək əhəmiyyətlidir. Polis Islahatları və Polis Dəyişim Ida-
r
əetməsi, həmişə polis korrupsiyası məsələsi ilə necə mübarizə aparmağı istiqamətləndir-
m
əlidir. Fəsillər qısa olaraq aşağıdakı kimi açıqlanır:.
1-ci F
əsil – Giriş hissəsi,polis korrupsiyasının və Vəsaitin miqyasını göstərir, polis
korrupsiya
sının mənasını müəyyən edərək bu məsələnin
fərdi pozuntular,təşkilati korrup-
siya v
ə sistemli korrupsiya kimi müxtəlif səviyyələrinin olduğunu təqdim edir. Bu Fəsil,
daha sonra dig
ər Fəsillərin əsas mövzularına isnad edərək belə bir çətin sualı qoyur: Polis
korrupsiya
sı necə azaldıla bilər? Bu fəsili oxuyaraq, oxucular polis korrupsiyasının kö-
künd
ə nə durduğu haqda məlumat və təsəvvür əldə edir və bu,Polis Korrupsiyası azala bi-
l
ər anlamına da gətirir. Bu fəsildə əsas suallar aşağıdakı mövzulara yönəlib:
•
Polis korrupsiya
sı nədir-onun beynəlxalq tərifi varmı?
•
Polis korrupsiya
sı ilə məşğul olmaq nəyə görə mühüm məsələdir?
•
Etik polis xidm
ətini necə qurmaq olar və fərdi yaxşı davranışı necə yaxşı-
laşdırmaq olar?
•
Nec
ə uğur qazanmaq olar və korrupsiya əleyhinə strategiyalarda uğursuz-
luqdan nec
ə çəkinmək olar?
•
Han
sı təcrübələr öyrənilmişdir?
2-ci F
əsil – Dəyərlər,Qaydalar və Davranış fərdi vərdişləri tələb edən mədəniyyət,
d
əyərlər və davranış, həm də fərdlərin riayət etməli olduğu qaydalar,normalar və hüquqi
ç
ərçivə haqqında danışır. Müəllif göstərir ki,mədəniyyət etik mühit
yaratmaqla, azalan
korrupsiya halla
rına gətirir. Bu fəsil, yaxşı davranışlı polis işçiləri üçün əsas təşkil edən
tamamil
ə məxsusiləşmiş təşkilatı mədəniyyətin vacibliyinə yer verir. Fərdi olaraq kor-
rupsiya
laşmamış polis işçisi əldə etmədən, korrupsiyasız polis xidməti əldə edilməyəcək.
M
ədəniyyət, dəyərlər və davranış təşkilatın yükünü daşımaq
üçün ən çox tələb olunan
elementl
ərdir və həmcinin, qaydalar və normaların bu Fəsilin geniş məqsədləri üçün nə
q
ədər gərəkli olduğunu sübut etməyə ehtiyac yoxdur. Təşkilati mədəniyyət fundamental
xarakter da
şıyır və fərdi davranış polis xidmətlərində korrupsiyaya qarşı siyasət üçün
uğur sayılır. Bu Fəsildə qaldırılan əsas suallar aşağıdakılardır:
•
N
əyə görə dəyərlər,qaydalar və davranış korrupsiyaya qarşı mübarizədə
əhəmiyyət daşıyır?
•
D
əyərlər,qaydalar və davranış korrupsiyaya və qeyri etik davranışa qarşı
mübariz
əyə necə inteqrasiya olunur?
19