sikkə sayılan pullann tapılması barədə bütün dünyada hay-küy
qaldırmışdılar. O zaman, yəni XX əsrin 70-ci illərində, akademik
V.V.Piotrovski elə ermənilərin Oz jumalındaca (“İstoriko-fıloloqiçeskiy
jum al”) onlan rüsvay etmiş, ərəb sikkələrini “özününküləşdirən”
erməni alimlərinin iç üzünü açıb göstərmişdi).
Bu, özlərinə tarixçi deyən ermənilərin tarixə əsl baxışını göstərir.
Xəyallarında qurduqlan “dənizdən-dənizə olan dövlətləri” də məhz belə
qurulub, tarixləri də belə “ola bilər ki...” eyhamları ilə yazılıb.
.Xaricdəki erməni lobbisinin pulları ilə aparılan bu sərsəm arxeoloji
qazıntılarda məqsəd əslində təkcə yalançı tarix yaratmaq deyil, həm də
ayrılan vəsaiti mənimsəməkdir.
Qazıntılara rəhbərlik edən tarix elmləri namizədi Vardeqes
Safaryamn açıqlaması da bunu sübut edir. Qondarma tarixçi deyib ki,
guya “Tiqranakert”in şimal hissəsinin qala divarlannın uzunluğu 500
metrə çatır. Safaryanm bundan sonra dedikləri erməni yalamnın hansı
həddə olduğunu göstərir: “Avropa üçün Troya nədirsə, ermənilər üçün
Tiqranakert də odur” .
Ermənilərin daha bir yalanı da guya bu “tapıntılar”dan sonra
Qarabağa olan turist axını ilə bağlıdır. Rusiya və xarici jurnalistlərin
“ölü diyar” adlandırdıqları işğal zonasında erməniləri yalançı vədlərlə
də məskunlaşdıra bilməyən Ermənistan rəhbərliyinin bu cür təbliğatı
sabun köpüyü kimidir.
Qondarma “DQR”in “turizm və ətraf mühitin mühafızəsi” şöbəsinin
rəisi Sergey Şahverdiyanın iddiasına görə, Qarabağa hər ötən il turist
axını artır. Şahverdiyan deyib ki, ötən illə müqayisədə 2013-cü ilin ilk
rübündə Dağlıq Qarabağa gələn turistlərin sayı 51 faiz artıb.
“Tiqranakert açıq muzeyini 2012-ci ildə 50 mindən çox turist ziyarət
edib” deyə, Şahverdiyan davam edib. Qarabağa vaxtilə elə turist kimi
köçürülən ermənilərin həyasızlığına məəttəl qalmaya bilmirsən.
Qarabağın 100 ildən çox müddət ərzində arxeoloji tədqiqi prosesində
nə dağlıq, nə də düzən Qarabağda heç bir qədim erməni yaşayış yeri,
nekropolu, qalası və s. aşkar olunmamışdır.
Arxiv sənədlərinə görə, Xankəndi XVIII əsrin axırlannda o dövrdə
Qarabağ xanlıqlarının başçılarının - xanlann istirahəti üçün yaşayış
məskəni
kimi
salınıb.
Xanların fəaliyyətinə maksimum
şərait
94
yaradılması üçiin məskən xanlığın paytaxtı Pənahabadın (Şuşanın) 10
kilometrliyində, nisbətən dağ ətəyində salınır. Bu zaman onun xanlığın
digər vacib şəhər və kəndlərinə, Ağdama, Xocalıya, Malıbəyliyə,
Kərkicahana və digərlərinə yaxın olması da əsas götürülüb. İlk illər yeni
yaşayış məskənində ancaq xan ailəsi və onun yaxınları yaşadığından el
arasında “Xanın kəndi” kimi tanınır. Qısa bir müddətdən sonra qəsəbə
Xankəndi adını alır.
Qarabağ xanlığını zorən Rusiya imperiyasına birləşdirən 1813-cü il
Giilüstan müqaviləsinə qədər Xankəndi ancaq xan ailəsinin və ona
yaxın azsaylı
əyanların yaşadığı kiçik yaşayış məskəni kimi
formalaşmışdı. 1813-cü ildə Xankəndində heç bir erməni və rus ailəsi
yaşam asa da, artıq 1847-ci ildə orada 80 erməni, 52 rus ailəsinin
yaşadığı ev və erməni kilsəsi var idi.
Çar işğalından sonra böyüyən Xankəndi şəhərinə bir qayda olaraq
İrandan köçürülən ermənilər yerləşdirilib, etibar doğurduqlarına görə
çar ordusunun hərbi hissələrində və dövlət idarələrində işlə təmin
edilirdilər. 1900-cü ildə Xankəndində artıq 3 min əhali yaşayır, hətta
ikisinifli məktəb də fəaliyyət göstərirdi. Şəhərdə 1-ci Sujeno-
Vladiqafqaz Tersk kazak qoşun postu yerləşdirilir.
Məqsədli yeridilən etnik siyasət nəticəsində ötən əsrin əw əllərində
Xankəndində erməni və rus əhalisinin sayı xeyli artır. Ancaq bununla
belə, şəhərdə xeyli sayda xan nəslinin nümayəndələri, azərbaycanlı
ziyalılar, musiqiçilər və sənətkarlar yaşayırdılar. Məqsədli təcrid
siyasətinə baxmayaraq onlar Xankəndində ciddi söz sahibi idilər və
hakimiyyət onlarla hesablaşmalı olurdular.
1917-ci ildə Rusiya imperiyasında baş verən Oktyabr inqilabından
sonra
Cənubi
Qafqazda
cərəyan
edən
mürəkkəb
proseslər
Xankəndindən də yan ötmədi. XIX əsrdə tarixi Azərbaycan dövləti olan
İrəvan xanlığı torpaqlarına yerləşdirilmiş İran erməniləri orada
Ermənistan dövləti elan etdilər. Bununla kifayətlənməyən erməni
millətçiləri Azərbaycanın Naxçıvan, Zəngəzur, Dağlıq Qarabağ,
ümumilikdə bütün Azərbaycan torpaqlarına iddia etməyə başladılar.
Bunun
üçün
erməni
hərbi
birləşmələri
həmin
bölgələrdəki
azərbaycanlılar yaşayan şəhər və kəndlərə hücum edir, dinc insanlan
95
qətliam edirdilər. Bakı, Şamaxı, Quba, Göyçay, Göyçə, Zəngəzur
qırğınlanna aid arxiv sənədləri indi də durur.
Ağdamda qazıntılara gəlincə, e.ə. II minilliyin I yarısına aid edilən
(orta tunc dövrü) Üzərliktəpə yaşayış yeri öyrənilmişdir. Yaşayış
yerinin ətrafına qala hasarı çəkilmişdir. Bundan başqa, Azərbaycan
arxeoloqları tərəfındən Ağdamın Şıxbabah və Papravənd kəndi
ərazisində e.ə. XII-IX əsrlərə aid ətrafına qala divarları çəkilmiş yaşayış
məskənləri tədqiq olunmuşdur. Bu abidələr Azərbaycanda, xüsusilə
onun Qarabağ bölgəsində ilkin şəhər mədəniyyətinin formalaşmasını
sübut edir və Azərbaycan xalqının tarixi keçmişinə məxsusdur.
Bütün bu abidələrin məhz Azərbaycan xalqımn tarixi keçmişinə
məxsus olması dünya arxeologiyasına çoxdan məlumdur və həmin
abidələrin erməni tarixinə heç bir aidiyyəti yoxdur.
Polşanın tanmmış alimi Voytsex Pastuşka hələ bir müddət əw əl
“Tiqranakert” barədə danışarkən deyib ki, qazıntılar “arxeoloji deyil,
siyasi qazıntılardır”.
Burada tapılan Bazulik IV əsrə aiddir. Etirazımız yoxdur, ama
bunun ermənilərə nə aidiyyatı var? Həmin tarixlərdə bu ərazilərdə
ermənilərin yaşaması barədə tək bit fakt yoxdur.
96
97
80-ci illərdə Azərbaycan burada ekspedisiya aparıb və tapılan bu
daş da Türk kültürünün nişanəsidir. Onu "Türkləşdirilmiş" Erməni
kilsəsi adlandıranlar ənənəvi
saxtakarlığı burada da davam
etdirirlər. Buna da Tiqranakert yaxınlığında bir qala olaraq qələmə
verirlər.
http://tigranakert.am
98
Ağdamda “Tiqranakert” muzeyi..
Ermənilər
son
zamanlar
işğal
etdikləri
Azərbaycan
ərazilərindəki azərbaycanlılara məxsus maddi və mənəvi
dəyərləri
mənimsəməklə
erməniləşdirmək,
bu
ərazilərdə
Azərbaycan türklərinə məxsus əşya və dəlilləri məhv etmək
istiqamətində
çox
ciddi
və
təhlükəli
iş
aparırlar.
Onlar Azərbaycan orazilorindo törotdiklori bu cinayot omollorino İngiltorə,
Amerika vo Fransadan da omokdaşlar colb edorok, bu qazıntı işlərini
beynolmilolloşdirorok ona hüquqi don geyindirmoyo çalışırlar. Ermonilor
xarici turistlorin diqqotini bura çokmok moqsodi ilo Ağdam rayonu
orazisindoki Şalıbulaq saray kompleksini tomir edorok Komplcksin
içorisindo “Tiqranakert" adlı tarix muzeyinin yaradıldığını tontonoli
şokildo elan edib, bu barodo xoborlori xarici intemet şobokolorindo
yerloşdiriblor. Eyni zamanda Ağdam orazisindo apardıqları bu qazıntılar
zamanı orazido 15-don çox Xocalı Modoniyyotino aid moşhur kurqanlan
(torpaq qobirlori) dağıdaraq oldo etdiklori maddi sübutlan Ermonistana
daşıvıb aparıblar. O cümlodon buradakı toponim vo yer adlarını
dəyişdirorok Şahbulaq saray kompleksinin adım Surenavan, otraf orazılori
iso Tiqranakert adlandırmağa başlayıblar. Qeyd edək ki, Şahbulaq qalası
Bayat qalasından önco Qarabağ xanlığına inzibati morkozi kimi tikilib.
Müdafıo tipli tikili olan qala müoyyən bır dövr ərzindo Qarabağ xanlığrnın
iqamotgahı
kimi
istifadə
olunsa
da,
sonralar
xanlığın
yay
iqamotgahlanndan birinə çevrilib. Tarixi mənbolərdo göstərilir ki,
"Qarabağ xanı Pənahəli xan Ağdam şəhərindən 10 km aralıda indiki
99
100
101
103
104
Son söz
Artıq bu danılmaz faktdır ki, Ermənistan nəinki Azərbaycamn
keçmiş Dağlıq Qarabağ
Muxtar Vilayətinə, həmçinin işğal altında
olan yeddi Azərbaycan rayonuna əhali yerləşdirmə siyasətini planlı
şəkildə davam etdirir. Azərbaycanm beynəlxalq səviyyədə etirazlanna
baxmayaraq bu iş
dayandınlmır.
Bununla əlaqədar ortada
Ermənistanm dövlət səviyyəsində verdiyi
qərarlar var. Xüsusi
proqramlar hazırlanıb,
komissiyalar qurulub,
hər bir yaşayış
mərkəzində yerləşdirmə
qurumlan fəaliyyət göstərir.
ATƏT
missiyasınm hesabatlarından təsdiqlənən məlumatlara görə ötən əsrin
90-cı illərinin ortalanndan başlayaraq 2013-ci ilə qədər Dağlıq
Qarabağa və işğal altındakı digər ərazilərə 25-27 min erməni
köçürülüb.
Bu köçürülmə siyasəti Ermənistan hökuməti, xaricdəki
erməni diasporu tərəfındən dəstəklənib və maliyyələşdirilib. Nəzərə
alsaq ki, son zamanlarda Suriyadan və digər yerlərdən məcburi köçkün
olanlar da buraya yerləşdirilib, bu say 5-10 min arasında artmışdır.
Azərbaycanm işğal olunmuş ərazilərində bu gün qanunsuz yaşayan 35
min əhali vardır. İşğalçı dövlət başqa bir ölkənin ərazisində istədiyi
kimi əhali məskunlaşdınlması fıtnəkarlığını davam etdirməsi o
deməkdir ki,
bu ərazilərin boşaldılması fıkri
və niyyəti yoxdur.
Yerləşdirmə siaysi xarakter daşıyır, Ermənistanm siyasi xadimlərinin
də dilə gətirdikləri kimi, buraya “azad edilmiş ərazilərdir”. Deyilir
ki, bu ərazilərin Azərbaycana qaytanlmsından söhbət gedə bilməz.
ATƏT-in yaratdığı Faktaraşdıncı Missiyasımn hesabatında bütün
bunlar yer alıb. Baxın, qanunsuzluq beynəlxalq səviyyədə qeyd olunur,
amma bu qanunsuzluğun qarşısmın alınması “mümkün olmur”.
Ermənistanm da 1993-cü ildə qoşulduğu 12 avqust 1949-cu il tarixli
Mülki Əhalinin Müharibə Zamanı Müdafıəsinə aid Dördüncü Cenevrə
Konvensiyası və ona əlavə Protokollara zidd olan bu fəaliyyətə görə o
beynəlxalq təşkilatlar tərəfındən mühakimə olunmalı və sanksiyalar
tətbiq olunmalıdır.
Ən yaxşı sanksiya isə Azərbaycanm sanksiyası
olmalıdır.
106
Təəssüf ki, bu gün təcavüzkar dövlətlə təcavüzə məruz qalan
dövlətə eyni gözlə baxılır. BMT-nin
məlum qətnamələri kağız
üzərində qalıb. ATƏT-in
20 iilik
fəaliyyəti heç bir nəticə
verməmişdir. Onun Faktaraşdıncı missiyasının da raportlanmn bir
gücü yoxdur. Bizcə,
belə olan halda Azərbaycanm öz torpaqlannda
suveren hüquqlannı,
qanunlannı
bərpa etmək üçün antitenor
əməliyyatları keçirməyə haqqı vardır və təcavüzkann, işğalçı dövlətin
yerində oturdulması zamanı artıq gəlmişdir.
107
Qaynaqlar:
1. Azərbaycan tarixi. IV c., Bakı, 2000, s.49
2. IlIoneH H. HoBbie 33MeTKH Ha ApeBHioıo HCTopmo KaBKa3a
h
ero oÖHTaTejıefi. C I I 6 ,1896, c.26
3. /I,y6pOBHH H. HcTOpHH
BOHHbl H B J ia a ilH e C T B a p y C C K H X
Ha
KaBKa3e. T
om
1,
k h . 2 ,
C n 6 , 1871, c.406
4. AfleHu
H.
ApMeHHH
-
HoBbiü
eHHHKjıoneaıiHecKHH
cjıOBapb. C n ö , 1912,
t o m . 3
5. H.H.HIaBpoB. HoBan yrpo3a pyccKOMy flbjıy
b
3aKaBKa3be;
npeacTOHuıan pacnpoflaaca MyraHH HHopoauaMb. C .neT epöypr,
1911, c.63-64. Çakmaklı Gaffar “Dağlık Karabağ işgalden once ve
sonra” (Türkçe) Yalova-2011
7. hay-do.am 19.09.2011
8.06o3peHHe
P o c c h h c k h x b . i h z i c h h i i
3a KaBKa30M.
h .
III 0 1 6 . ,
1836.
9.IƏ-uıpnı.^ Zuıljnpjmtı Mı^tqbu ı[bjıuıplımljhcjlıbL tı ı|hpmlımtıqiıtL
A n^ m pm ııünı^ pılm ^ m ııp, Aravot, 24 uhıquıhıfphp, 2012)
1 0 .U .h } ı U m p q m p ] m h | ı P | n q 2 0
o k t h
6
p h
2 0 1 3 r .
1 1 .” Z n q p ü m p ı j l ı m h g n ı l t q m n h n t ı f h m j p h h j ı p . q n p h p h p m g h
U p g m J u n L i f ” i n t e r v i e w . a m
12. K əlbəcər haqqında erm ənicə reportaj w w w .youtube.com .
ıfar Çaxm aqlm m M odern.az-a şərhi
13.Tigranakert.am .18.02.2013
14.ApMeH
MaHBejiHH OCBOBOMC^EHHblE TEPPHTOPHH.
TO 3 T O 03H A 'IA E T ? TaseTa "Asr’ ://azg am
15.Ahiot
EerjıapHH, XCnTejib ocBoöo/K/ıeHHoro YxTacapa:
" H
octo (JıaHaTHHHO jiio6jih) cbok) 3eMjiK)" hay-do.am 25.11.2011
löXaMjıeT neTpocHH, TnrpaHaKepT:
IlojiHTKoppeKTHaH apMenncTHKH.
BKjnonan
TnrpaHaKepT,
http://nv.am
17.
\ j f \ r
ö u a n ı - u ə u v h
( f i u r ^ u f i u r > h )
c r a u ı ,
w ww .knaravan.org 23.12.2012
108
M ündəricat
Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin davamı:Azərbaycan ərazilərinə
qanunsuz əhali yerləşdirməsi.................................................................... 3
“Məskunlaşma” anlayışına “erməni baxışı”.......................................5
“Karvacar (Kəlbəcər) Bəyannaməsi” və Azərbaycana yeni ərazi
iddialan....................................................................................................... 9
“Artsax” nə deməkdir? O ermənicə bir kəlmədirmi?...................... 10
Ermənilərin Qarabağda məskunlaşma tarixinə qısa nəzər...............12
Ermənilərin Persiyadan (İrandan) bizim vilayətlərə köçürülməsi
haqqında məktub...................................................................................... 16
SEPARATİZM. Dağlıq Qarabağın və işğal altındakı rayonların
“ erməniləşdirilməsi “ siyasəti................................................................. 20
İşğal ərazilərinə erməni əhalinin məskunlaşdınlmasının motivi.
strateji erməni planları və məqsədlər......................................................28
A T Ə T -in Faktaraşdırıcı Missiyasının “missiyası”. Ermənilərin
nəzarətindəki ərazilərin durumu............................................................35
BM T Baş Məclisinin “Azərbaycanm işğal olunmuş ərazilərində
vəziyyət” adlı qətnaməsi və gerçək vəziyyət......................................... 39
Ermənistanın “yerləşdirmə üzrə dövlət proqramı”......................... 41
İşğal ərazilərinə əhali yerləşdirilməsi fəaliyyətləri.......................... 41
Əhali yerləşdirilməsi ilə əlaqədar verilən “qərarlar” və onun
icrası............................................................................................................ 45
Kəlbəcərdə əhali yerləşdirilməsi hansı məqsədi güdür?.................. 51
Kəlbəcərdə qanunsuz arxeoloji
qazıntılann
məqsədi
nədir?
Erməniləşdirilmiş 200 abidə.................................................................... 57
GEĞARKUNİK(GÖYÇƏ)-KƏLBƏCƏR
MAGİSTRAL
YOLU
NƏYƏ XİDMƏT EDƏCƏK....................................................................59
109
ATƏT nədən demoqrafık vəziyyətin dəyişməsini “müşahidə
etməyib” ........................................................................................................64
YENİDƏNYERLƏŞDIRMƏNİN (ermənicə ı]hpuıptıuıt[bgnul)
MİQYASI məqalə, videogöriintü və fotolar........................................ 65
Qanunsuz Məskunlaşma. damşıqlar prosesində ermənilərin üstün
arqumenti ola bilərmi?................................................................................ 74
Suriya erməniləri işğal ərazilərində...................................................... 77
Yezidi kürdlərin də Qarabağa köçü başlana bilər................................84
Ermənilərin Ağdamda “Tiqranakert” təxribatı və onun arxasında
gizlənən niyyətlər.........................................................................................86
Ermənilər harada qazıntı aparırlar?......................................................92
Ağdamda “Tiqranakert” muzeyi........................................................... 99
Son söz................................................................................................... 106
Qaynaqlar............................................................................................... 108
110
QEYD
İŞĞAL VƏ “MƏSKUNLAŞDIRMA”
FİTNƏKARLIĞI
" Müstəqil Araşdırmaçı Jurnalistlər Liqası"
Bakı şəh., M. Seyidov küçəsi 14/43
Tel.:(+99412) 532 36 59
Web: chakhmakli.com
E-mail: qafar56@gmail.com
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına
Dövlət Dəstəyi Şurasının
“QHT Nəşriyyatı" MMC-də çap edilmişdir.
Çapa imzalanmışdır:27.07.2014
Format:60x90, Həcm:7 çap vərəqi
Tiraj:300 / Sifariş: 43
"QHT NƏŞRİYYATI"
Bakı şəh., Bakıxanov qəs.,Telman küç.,6
E-mail:qhtnesriyyati@gmail.com
Tel.:
(+99412)429 87 85
Mob.: (+99455) 831 27 78
Dostları ilə paylaş: |