Qafqaz sorunu
Yüklə 396,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sayğılı igid yeniyetmə, gələcək politik ulusal ideyalar qaynağı olan bu anıtı yaxĢı-yaxĢı oxu, ondakı toplumsal
- Məhəmməd Əmin Rəsulzadə
- «QAFQAZ» YAYIM EVĠ
9 Türkçülük ideologiyası Azərbaycan bilginlərinin gəlişdir- məsilə qafqazçılıqla bitkinləşmişdir. Çağdaş Azərbaycan Respublikasının Ağalığı da bacardıqca qafqazçılıq siyasəti ye- ritməlidir. Bu yol Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin, Əlimər-
Türk dilini ərəb, fars dillərindən arındırmaq, özgə dillərin pis etkisindən qorumaq istəyilə, eləcə də 1930-cu il Paris çapının adının uzunluğunu, indiki çağa bir az uyğunsuzluğunu gözə alıb, türk dilinə yad VƏ bağlayıcısını da ataraq, kitabı «Panturanizm. Qafqaz sorunu» adlandırdıq. Kitabdakı «Rusiyanın qulluğunda» adlı birinci yazı Mə- həmməd Əmin Rəsulzadənin 2009-cu ildə yayımladığımız «Milli birlik» kitabında da verilmişdir. Onu ərəb, eləcə də başqa dildən keçmə sözlərdən arındıraraq, cümhuriyyət, kom- munist kimi sözləri də bir y, bir m-lə yazdıq.
Kitabdakı əyri ayrıcda () yazılanlar Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin, düz ayrıcdakılar [] Yadigar Türkelindir. Kitabın çapında əməyi olan bütün aydınlara, daha çox da fəlsəfə elmləri doktoru Mətləb Əbdüləli oğluna, Xan Bahadır
fəlsəfə elmləri doktoru 10 «QAFQAZ» YAYIM EVĠNDƏN
«Qafqaz» Yayım Evi Qafqazın görkəmli siyasətçisi, Azərbaycan Demokratik Respublikasının (1918-1920) öncül- lərindən biri Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin bir sıra əsərlərini yenidən çap etməyi gərəkli sayır. Qafqaz Bağımsızlıq Komitəsi sizə çatdırdığımız bu kitabı da bütün Qafqaz üçün gərəkli sayıb 1930-cu ildə Parisdə çap etmişdir. Kitaba «Rusiyanın qulluğunda», «Nə peyindir, nə də ma- terial» yazıları, «Panturanizm. Qafqaz sorunu» çıxışı salınmışdır. Birinci yazı Azərbaycanın siyasi sığınmaçılarını Türkiyəyə qulluqda suçlayanlara, ikincisi Rusiyanın Keçid Ağalığının başçısı A. Kerenskiyə cavab, «Panturanizm. Qafqaz sorunu» isə Qafqaz, Ukrayna, Türküstanın siyasi sığınmaçıları qarşısında edilmiş çıxışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Qafqaz ellərinin birləşmə- sinin gərəkliyi ideyası aktuallığını bu gün də itirməyib, tərsinə, Orta Qafqaz ölkələri dövlət bağımsızlığı qazanandan sonra yeni, çağdaş anlam aldığından, bu əsərlər bu gün də istə- nilməkdədir. «Qafqaz» Yayım Evi yenidən çap olunan əsərlərin Azərbaycan Ulusal Axınının keçən yüzilin başlanğıcındakı amacından, Qafqaz ellərinin birləşməsinə olan baxışından daha dolğun bilgilər verəcəyini düşünür. Kitabın dəyəri bir də oxucunu türk ellərinin fəlsəfi ideya axınları, liderlərinin siyasi proqramları ilə tanışdırmağındadır. Kitab uzmanlar, eləcə də başqa oxucular üçündür.
11 «QAFQAZ» YAYIM EVĠ [2007-ci il] YAYIM EVĠNDƏN
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə bəy rus basınında «pantura- nizm»lə bağlı yazılanlara cavab olaraq bir sıra yazılar çap etdirmiş, dinləyicilər qarşısında çıxışlar etmişdir. Bu yazılarda, çıxışlarda «türk» axını ilə bağlı çoxlu gerçək material olmasından başqa, türklərin ulusal axınlarına qarşı çıxan bütün boşboğazlıqlara, qarayaxmalara elliklə, eləcə də Azərbaycan Ulusal Özgürlük Axınına qarayaxanlara tutarlı cavab verilmişdir. Yazarın görkəmli toplumsal-siyasi şəxsiyət, tanınmış publisist, Azərbaycan Özgürlük Axınının ideoloqu olması bu çıxışlara özəl ün, dəyər verir. Qafqaz Bağımsızlıq Komitəsi neytral adamların biryönlü yayımların bilgilərinin etkisinə düşməyib işi özləri anlamaları üçün sayğılı yazarın bu konudan iki yazısı ilə bir çıxışını rus dilində ayrıca toplu kimi çap etməyi gərəkli saydı. Bizim toplu baxışlarına dəyər verdiyimiz oxuculara Azərbaycan Ulusal Axınının amacı, istəkləri, onun Qafqaz Konfederasiyası sorununa baxışını çatdıra bilsə, deməli, istəyimizə çatmışıq. 12 ÖN SÖZ
Azərbaycanın tanınmış publisisti, böyük, demokratik «Müsavat» partiyasının başçısı Məhəmməd Əmin Rəsulzadə- nin yazdığı «Panturanizm. Qafqaz sorunu» kitabı müsəlman dünyasının oyanışını izləyənlərdə çox böyük ilgi doğurur. Biz burada türklərin ideya axınları, onların uyqarlıq, özgürlük savaşı öncüllərinin siyasi proqramları ilə ilk qaynaq- dan tanışırıq. Yazar bu axınları olanüstü aydınlıq, böyük yetənək, biliciliklə açıb onları xristian dünyasının uyğun axınları ilə tutuşduraraq, oxucunu dəyərli, görk olası sonuca – dünya uyqarlığının bütövlüyünə gətirir. Demə, Qərbin buçağadək heç cür anlamadığı Doğu da onun kimi yollarla gəlişir, o da, gec də olsa, ancaq dönmədən, Batının Avropanın toplumsal-siyasi quruluşlarının ulusal-siyasi düşüncəsini etkiləyərək çatdığı yüksəlişi keçirir, getdiyi yolu addım-addım gedir. Türkiyənin Avropa sivilizasiyasına dayanaraq yenidən qurulması bir neçə şəxsiyətin dərin köklərə dayanmayan improvizasiyası, şıltaqlığı yox, bütünlüklə doğal olub türk ulusunun qabaqkı yaşamının gərəkən tarixi sononcudur. Xristian düşüncəsi Türkiyə dövlətinin dini köklərdə, pa- nislamizm özülündə varlığını heç cür anlaya bilmir, onu islam dünyasının dəyərlərindən sayırdı. Ancaq o, bir çağlar papalara boyun əyən Avropanın belə bir dini özüldə yaşadığını unudurdu. Yüklə 396,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|