47
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ III nömrə
maddələrini rəhbər tutaraq, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu
QƏRARA ALDI:
1. Yaşayış sahəsinin mülkiyyətçisi ilə ailə münasibətlərinə xitam verildikdən sonra onun keçmiş
ailə üzvünün həmin sahədən istifadə hüququ ilə bağlı məsələlərə baxılarkən 2009‐cu il oktyabrın
1‐dək yaranmış münasibətlərə Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 228‐ci maddəsinin,
həmin tarixdən sonra yaranan münasibətlərə isə Azərbaycan Respublikası Mənzil Məcəlləsinin
30.4‐cü maddəsinin müddəaları tətbiq edilməlidir.
2. Bu Qərarın nəticəvi hissəsinin birinci bəndi qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə aktlarına şamil
olunmur.
3. Qərar dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir.
4. Qərar “Azərbaycan”, “Respublika”, “Xalq qəzeti”, “Bakinski raboçi” qəzetlərində və “Azərbaycan
Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Məlumatı”nda dərc edilsin.
5. Qərar qətidir, heç bir orqan və ya şəxs tərəfindən ləğv edilə, dəyişdirilə və ya rəsmi təfsir edilə
bilməz.
Sədr Fərhad Abdullayev
48
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ III nömrə
İNSAN HÜQUQLARI ÜZRӘ AVROPA MӘHKӘMӘSİ
BİRİNCİ BÖLMƏ
QURBANOVA AZӘRBAYCANA QARŞI
(18005/08 nömrәli şikayət)
Q Ə R A R
STRASBURQ
18 dekabr 2012ci il
Qurbanova Azәrbaycana qarşı iş üzrə,
İnsan Hüquqları üzrə Avropa Mәhkәməsi (Birinci Bölmә) aşağıdakı tәrkibdә:
Sədrlik edәn – Nina Vayiç,
Hakimlər ‐
Xanlar Hacıyev,
Erik Möse,
vә Bölmә katibi – Andre Vampak,
27 noyabr 2012‐ci ildә şikayәtə qapalı məhkәmə iclasında baxaraq, həmin tarixdә qərar qəbul
etmişdir:
PROSEDUR MӘSƏLӘLӘRİ
1. Bu iş Azәrbaycan Respublikasının vәtəndaşı xanım Mahirә Qurbanovanın (“ərizəçi”) İnsan
Hüquqlarının vә Әsas Azadlıqların Müdafiəsi Haqqında Konvensiyanın 34‐cü maddәsinә uyğun
olaraq Azәrbaycan Respublikasına qarşı 5 aprel 2008‐ci ildə təqdim etdiyi şikayәt (18005/08
nömrәli) ilә başlanmışdır.
2. Azәrbaycan Hökumәti (“Hökumәt”) sәlahiyyәtli nümayəndәsi cənab Ç.Әsgərov tәrәfindәn təmsil
olunub.
3. 12 iyul 2010‐cu ildə şikayәt barәdә Hökumәtә mәlumat verilmişdir.
FAKTLAR
I. İŞİN HALLARI
4. Ərizəçi 1946‐cı ildə anadan olmuşdur vә Bakıda yaşayır.
5. 17 fevral 1998‐ci ildә ərizәçinin әrinә Yasamal rayon İcra Hakimiyyәtinin qərarı əsasında Bakı
şəhərindә yerlәşәn mәnzilə yaşayış orderi verilmişdir. 13 mart 1998‐ci ildә әrizәçinin әri vәfat
etmişdir.
6. Tarixi dəqiq mәlum olmayan gündə ərizәçiyә məlum olmuşdur ki, onun mәnzili məcburi köçkün
düşmüş H. vә onun ailəsi tərәfindən zəbt edilmişdir. Әrizәçi bildirir ki, onun tәləblәrinә baxmayaraq
həmin ailә mәnzili boşaltmaqdan imtina etmişdir.
7. 2007‐ci ildә ərizəçi Sabunçu rayon məhkəməsinә iddia ilә müraciәt edәrәk mənzilə olan
sәnədlәrin onun adına dəyişdirilmәsinin müvafiq orqana hәvalә edilmәsi, habelә H. və onun
ailәsinin mәnzildәn çıxarılması barәdә qәtnamәnin qəbul edilmәsini xahiş etmişdir. 5 oktyabr
2007‐ci ildә Sabunçu rayon mәhkəməsi ərizәçinin iddiasını qismәn tәmin etmişdir. Məhkəmə
müәyyәn etmişdir ki, cavabdeh şәxslәr mәnzili qanunsuz zәbt edәrәk ondan istifadә etmәk
49
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ III nömrə
hüququna malik deyillәr və onların mənzildәn çıxarılması barәdә qətnamә qəbul etmişdir.
Mənzilin sənədlәrində dәyişikliklәr edilmәsinә gәlincə isә, məhkəmә binanın tikintisi başa
çatmadığı üçün әrizəçiyə müvafiq sənədlərin verilmәsinin mümkünsüzlüyü nәticәsinә gəlmişdir.
Həmin qәtnamәdәn apellyasiya şikayәti verilmәmiş vә mübahisənin baş verdiyi zaman qüvvədә
olmuş ölkә qanunvericiliyinә uyğun olaraq qərar qəbul edildiyi tarixdәn sonra bir ay müddәtindә
qüvvәyә minmişdir. Lakin məcburi köçkün ailəsi qәtnamәni icra etmәkdәn imtina etmişdir.
8. Ərizәçi 2008‐ci ildә Yasamal rayon mәhkəmәsi qarşısında iddia qaldıraraq 5 oktyabr 2007ci
il tarixli qәtnamənin icra edilmәməsinә görә tәzminatın tәyin edilmәsini xahiş etmişdir. 16
sentyabr 2008‐ci ildә Yasamal rayon məhkәməsi vә 24 noyabr 2008‐ci ildə Bakı Apellyasiya
Mәhkәmәsi әrizәçinin iddiasını rədd etmişdir. 20 may 2009‐cu ildә Ali Mәhkəmә aşağı instansiya
mәhkəmələrinin qətnamәlәrini qüvvәdә saxlamışdır.
9. Әrizəçidən alınmış әn son mәlumata əsasәn, onun xeyrinә çıxarılmış 5 oktyabr 2007ci il tarixli
qәtnamә indiyәdәk icra edilməmişdir.
II. MÜVAFİQ DAXİLİ QANUNVERİCİLİK
10. Daxili qanunvericilikdәn müvafiq çıxarışlar Mәhkəmәnin “Gülmәmmәdova Azәrbaycana qarşı”
işi üzrә qәbul etdiyi qərarda (38798/07 nömrəli şikayәt, 18‐24‐cü bәndlər, 22 aprel 2010cu il)
verilmişdir.
HÜQUQİ MƏSӘLӘLӘR
I. KONVENSİYANIN 6‐cı MADDӘSİNİN 1‐ci BƏNDİNİN POZULMASI İDDİASI
11. Әrizәçi Konvensiyanın 6‐cı maddəsinin 1‐ci bəndinә əsaslanaraq xeyrinә çıxarılmış
qәtnamənin icra olunmamasından şikayət etmişdir. Konvensiyanın 6‐cı maddәsinin 1‐ci bəndinin
müvafiq hissəsində qeyd edilir:
“Hәr bir kәsin...mülki hüquq vә vəzifәlәrinin müәyyәn edilmәsi ilә bağlı işә...məhkəmә
tәrəfindәn...әdalәtlә baxılması hüququ vardır...”
A. İşә baxılmasının mümkünlüyü
12. Mәhkәmә hesab edir ki, şikayәt Konvensiyanın 35‐ci maddәsinin 3‐cü bəndinin (a)
yarımbәndindә nәzərdә tutulmuş mənada açıq‐aşkar əsassız deyil və hәr hansı digәr əsasa görә
dә ona baxılması mümkünsüz hesab edilә bilmәz. Ona görә dә, şikayәtә baxılması mümkün hesab
edilir.
B. İşin mahiyyәti
13. Mәhkәmә qeyd edir ki, bu işin faktiki dəlilləri, şikayәtlәr vә qaldırılmış hüquqi mәsəlәlər
Konvensiyanın 6‐cı maddәsinin 1‐ci bəndinin pozulduğunun müəyyәn edildiyi yuxarıda qeyd
edilmiş “Gülmәmmәdova” işindәki ilә eynidir.
14. Mәhkəmə işdә olan bütün materialları araşdıraraq müəyyən edib ki, Hökumәt hazırkı şikayətlә
bağlı onu fәrqli nәticәyә gәlməyə inandırmaq üçün hər hansı fakt vә ya dəlil irәli sürmәmişdir.
15. Xüsusilә, Mәhkәmә Azәrbaycanda çoxlu sayda məcburi köçkünün olmasını ərizәçinin xeyrinə
olan qәtnamənin icrası ilә bağlı müəyyən çәtinliklәr yaratdığını qәbul etmәyә hazırdır. Bununla
belə, bu qətnamә qәti vә qanuni qüvvәyә malik olmuş, lakin dövlәt orqanları ümumilikdә təxminən
on üç ildәn artıq bir müddәt әrzindә (bunun təxminәn on ili Konvensiyanın qüvvәyә minməsindәn
sonrakı dövrә təsadüf edir) onun icra edilməsi üçün heç bir adekvat tədbir görməmişlәr.