Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
25 Demografik özellikler ülkeler arasında da fark etmektedir. Arjantin, Şili ve Uruguay’da beyaz nüfus çoğunluktayken, And ülkeleri; Bolivya ve Peru yerli nüfusun, mestizo nüfusundan daha az olmasına rağmen, en yoğun olduğu ülkelerdir. Meksika, Kolombiya, Ekvator, Venezüella, Paraguay ve Orta Amerika ülkelerinde mestizo lar yoğunluktayken, Brezilya ve Küba’da mulattolar ve beyazlar çoğunluktadır. Haiti nüfusunun tamamına yakını ise siyahîlerden oluşmaktadır (Kapiszewski, 2002: 175). Ülkelerin etnik yapısı ile yaşam pratikleri arasında paralellikler vardır. Arjantin ve Uruguay’da Avrupa ülkelerine benzer nitelikleri olan bir toplum gözükürken, yerli halkın yoğun olduğu bölgeler daha kapalı toplumlardır. Brezilya ve Küba gibi ülkeler ise kültürel melezliğin en yoğun olduğu bölgeler konumundadır. Son yıllarda kıta içinde göçlerin yoğunlaşması ile bölgenin ekonomi merkezlerine doğru yeniden bir kayma görünmekte ve etnik yapının melezliği daha da artmaktadır. Sınıfsal olarak bütün beyazlar üst sınıfa mensup olmasalar da, Latin Amerika’nın zengin nüfusunun çoğunluğunu sömürgecilik döneminden itibaren beyazlar oluşturmaktadır. Beyazların az olduğu bölgelerde ise mestizolar üst sınıfı oluşturmaktadır. Özellikle, yerli nüfusun da yoğunlukla yaşadığı Peru, Bolivya ve Venezüella gibi ülkelerde ırksal ayrımcılığa kadar varan sorunlar bulunmaktadır ama Latin Amerika halen öteki kıtaları tahrip eden etnik siyaset ve etnik ulusalcılığın kısır döngüsünün dışında kalmaya devam etmektedir (Hobsbawm, 1996: 417). Melezlik, kültürel ürünler üzerinde çok etkili olmaktadır. Kültürel ürünler melez yapıdan, farklı geleneklerden, inançlardan etkilenmektedir. Ama diğer yandan, 26 Latin Amerika’nın her tarafında aynı melez karışımın olmaması, toplumlar arasında ayırt edici bir özellik olarak öne çıkmaktadır. Bölgede, ülkeler arasında bulunabilecek en önemli farklılıkların başında bu gelmektedir. Bu farklılaşmanın sonucunda, Latin Amerika’nın farklı bölgelerinde benzer ama farklı kültürler oluşmakta ve bu durum, bölgenin kültürel zenginliğini artırmaktadır. 1.2-) BAĞIMSIZLIK Latin Amerika ülkelerinin bağımsızlığı 19. yüzyılın ilk 25 yılı içerisinde gerçekleşmiştir. 1800 yılında bağımsız hiçbir Latin Amerika devleti yokken, 1825’te kıtanın çoğunluğu bağımsızlığını kazanmış durumdadır. Bağımsızlıktan önce, Latin Amerika ülkeleri ürünlerinin ve kazançlarının büyük çoğunluğunu spanya ve Portekiz’e vergi olarak göndermektedir. Bu durum Latin Amerika egemen sınıfları içinde gerginlik yaratmıştır. Avrupa’da da Fransız devriminin etkisiyle bağımsızlık, ulusalcılık rüzgarları esmektedir. deolojik olarak bu fikirlerden etkilenen Latin Amerika, aynı zamanda spanya ve Portekiz’in de siyasal ve ekonomik olarak zayıflamasıyla bağımsızlığına kavuşabilmiştir. Bağımsızlık genellikle bir iç savaş sonrasında gelmiştir (Rouquie, 1986: 56). ç savaşın tarafları, Avrupa’ya bağımlılığı sürdürmek isteyenlerle bağımsızlık yanlılarıdır. Latin Amerika devletlerinin bağımsızlığında itici güç konumunda zengin sınıflar bulunmaktadır. Bağımsızlığını ilk kazanan ülke olan Haiti dışında, diğer ülkelerin bağımsızlığında halktan, tabandan gelen bir etki söz konusu değildir. 27 Haiti’de bağımsızlık halk ayaklanmasıyla başlamış ve sonucunda 1804’de bütün dünyada sömürgecilikten bağımsızlığa geçen ilk devlet Haiti olmuştur (Ferro, 2002: 196). Kıtanın geri kalanında, sömürgeci dönemde de yönetici, toprak sahibi konumunda olan insanların etkisiyle bağımsızlık gerçekleşmiştir. Bu kişilere kreol ismi verilmektedir. Kreoller, spanyol ve Portekizli olmalarına rağmen, Latin Amerika’ya yerleşmiş ve kendilerini anavatandan daha çok yeni vatanlarına ait hisseden üst sınıftan kişilerdir (Ferro, 2002: 365). Dünyanın diğer bölgelerindeki sömürgeciler kendilerini sömürge toprağı ile tanımlamazken, Latin Amerika’da bu durum görülmemektedir. Kreol lerin çoğunluğu Latin Amerika’ya geldikten sonra zenginleşmişler ve zamanla yeni vatanlarının Avrupa’ya bağımlı olmasından dolayı rahatsızlık duymaya başlamışlardır. Bu rahatsızlık hem ekonomik hem de politik bir rahatsızlıktır. Gelirlerinin büyük bir kısmını Avrupa’ya göndermek zorunda olan egemen sınıf aynı zamanda spanya ve Portekiz’deki gelişmelerden doğrudan etkilenmektedir. spanya ve Portekiz ise, o dönemde, uluslararası konjonktürde güç kaybetmektedir ve ülke içinde de ‘’sömürgeler verimli mi’’ tartışmaları başlamış, iç muhalefet artmıştır (Ferro, 2002: 365). Avrupa devletlerinin içinde bulunduğu bu durum, Latin Amerika ülkelerinin bağımsızlık sürecini hızlandırmıştır. lk bağımsızlık hareketleri artık yerli nüfusun kalmadığı Rio de Plata 4 ve Venezüella gibi yerlerde 18. yüzyılın son çeyreğinde başlamıştır (Ferro, 2002: 365). Ama başarıya ulaşmaları için, iç savaşların yaşanması ve aradan 20 yıldan fazla sürenin geçmesi gerekmektedir. 4 River Plate havzası: Günümüzde, Arjantin ve Uruguay Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|