142
sinemanın erken örneklerinden biridir (Gutierrez, 2003: 26). Dokuz Kraliçe ile
birlikte Gelinin Oğlu’da (El Hijo de la Novia, Juan Jose Campanella, 2001) hem
seyirci hem de eleştiriler açısından başarılı olan filmler arasındadır. Bu filmler yeni
Latin Amerika sinemasının oluşmasında çok etkili olmuşlardır. Bu başarıların
sonucunda, sinema Latin Amerika’da maddi kazanç sağlayabilecek bir sanayi alanı
olarak görülür ve ticari sinema da yeniden oluşmaya başlar. Televizyonun
rekabetinden kurtulamayan ticari sinema kendini yenileyebilmeyi başarır ve
televizyon yıldızları ile seyircisini artırır. Popüler alanda ise komediler egemendir.
Örneğin, Xuxa ve Renato Aragoa gibi televizyon yıldızları çok izlenir (Johnson,
2005: 22). Brezilya’da, Xuxa serisinin 4 filmi en çok izlenen 10 film arasında yer
alırken her biri 2,5 milyondan fazla seyirci tarafından seyredilmiştir (Johnson, 2005:
25).
Son 10 yılda başarılı olan Latin Amerika filmlerinin ortak özellikleri,
hepsinin kendilerine ait hikâyeler anlatmaya çalışmalarıdır. Bu filmlerin başarısı,
halkın kendi gerçeklikleriyle ile ilgili bir şeyler söyleyen iyi yapılmış filmler görmek
istediğini ortaya çıkarmıştır (Johnson, 2005: 12). Ancak diğer yandan bu filmler
uluslararası seyirci için de yapılmaktadır. Yeni Latin Amerika sineması bir yandan
ulusal olmaya çalışırken diğer yandan evrensel değerlere vurgular yapmaya
çalışmaktadır. Günümüzün Latin Amerikalı yönetmenleri uluslararası seyirci için
filmlerini anlamlı kılmaya çalışmış, bunun sonucunda da yeni bir melezlik
oluşmuştur (D’Lugo, 2003: 121). Uluslararası estetikle biçimlenmiş, ama yerel, tarihi
ve gelenekselle ilgilenen popüler ve küresel sinema endüstrileri amaçlanmaktadır
(Bentes, 2003b: 125).
143
Latin Amerika sineması genel olarak bağımsız, küçük yapımcılardan oluşur.
Bu küçük yapımcıların yanı sıra sayıları az olan büyük yapımcılar da vardır.
Brezilya’daki Globofilmes gibi büyük televizyon ağlarının sahibi olduğu büyük film
yapımcılarının yanı sıra yerel devlet örgütlerine bağlı Riofilmes benzeri şirketler ya
da üniversitelerin yapımları da bulunmaktadır. Kuzey Amerikalı yapımcı ve
dağıtımcı şirketler de özellikle dağıtım alanında etkindirler. Birçok yönetmen de
kendi kendilerinin yapımcısı olmuştur. Film çekme maliyetlerinin teknolojinin
olanaklarıyla azalmasıyla birlikte yapımcılık da kolaylaşmıştır. Yeni Latin Amerika
sineması ortak yapımlar sayesinde var olabilmektedir. Kıta içinden ve dışından ortak
yapımlar ve bermedia sayesinde filmlerin finansmanı sağlanabilmektedir.
Büyük televizyon kuruluşları, yeni Latin Amerika sinemasının büyük
yapımcıları konumundadır. Bunlardan birisi olan, Globofilmes, Globo televizyon
ağının yan kuruluşu olarak, 1997’de kurulmuştur ve yalnızca Brezilya’nın değil Latin
Amerika’nın da en büyük sinema yapımcısıdır (Johnson, 2005: 27). Diğer ülkelerde
de benzer multimedya kuruluşları vardır, bunlardan, Meksika’da Televisa,
Arjantin’de Clarin ve Venezüella’da Cisneros önde gelmektedir (Hoefert, 2004: 17).
Globofilmes
dışındaki en büyük yapımcı ve dağıtımcı konumunda ise Amerikan
ş
irketi Columbia bulunmaktadır. Brezilya’da Globo-Columbia ikilisiyle bağlantınız
yoksa dağıtım ve başarı şansınız çok azdır (Johnson, 2005: 28). Carandiru ve
Tanrıkent
gibi filmler Hollywood’lu rakiplerinden daha fazla iş yaparken, bu
filmlerin dağıtımcıları Columbia, Warner, Fox gibi Amerikan şirketleridir (Shaw,
Dennison 2005: 2). Latin Amerika’da dağıtım sistemi Amerikan şirketlerinin
144
elindedir (Moises, 2003: 20). ABD yapım ve dağıtım şirketleriyle ortaklıklar kurulur
ama bu şirketler popüler olabilecek filmlere yatırım yaparlar. Brezilya’da 1993’te 3
olan ABD ortaklığı 2003’te 14’e çıkmıştır (Johnson, 2005: 22).
Günümüzde Latin Amerika sinemasında çok fazla küçük yapımcı yer
almaktadır. Latin Amerika sinemasını oluşturan küçük yapımcılar ve yönetmenler
filmlerini finanse edebilmek için maddi olanak bulmak zorundadır. Bu maddi
olanakların bulunabilmesi için ortak yapımlar bir alternatif oluştururken diğer yandan
filmlerin festivallerde gösterilip ödül kazanması da diğer bir alternatiftir. Birçok
devlet her yıl birkaç başarılı filme ödül vermektedir. Bu ödülleri bazı yönetmenler
daha kolay alabilmekteyken, bazı yönetmenlerse devlet politikasına yakınlaşmaya
çalışmaktadır. Gelecek yıllardaki Latin Amerika sinemasının olası en büyük
sorunlarından birisi bu durum olarak gözükmektedir. Finansal zorluklardan dolayı
sinema bağımsızlığından uzaklaşmakta ve yeniden devlet politikalarına
yakınlaşmaktadır.
Arjantin’de INCAA devletin film ajansı olarak kurulmuştur (Rangil, 2001: 7).
Brezilya’da ise, 2001’de dağıtım ve gösterimi düzenlemek için ANCINE kurulur
(Johnson, 2005: 22). 2003’te Lula’nın başkan olması ve şarkıcı-besteci Gilberto
Gil’in kültür bakanı olmasıyla 2003’te bitecek ANCINE yasası 2006’ya kadar
uzatılır (Johnson, 2005: 28). Cardoso ve Gil, düşük gelirli kesimlerin kültürel
etkinliklerden yararlanmasını sağlayacaklarını ve ulusal gelenek ve kimliklerin
değerlendirilmesini destekleyecekleri yönünde açıklamalar yaparlar (Johnson, 2005:
29). Carlos Diegues ise “1994’ten beri iktidar, kendi politikalarına dayanan ulusal bir
Dostları ilə paylaş: |