Redaksiya heyəTİ: Baş redaktor

187
Tarix.Din
70 
illiyi
VASİM MƏMMƏDƏLİYEV 
1942
AVQUST
Vasim    Məmmədəli  oğlu    Məm-
mədəliyev  1942-ci  il  avqust  ayının 
27-də  Bakı  şəhərində  anadan  olmuş-
dur.  Azərbaycan  Dövlət  Universi-
tetinin  (indiki  BDU)  Şərqşünaslıq 
fakültəsini  (1964)  və  aspiranturasını 
(Tiflisə  ezam  olunmaqla,  1967)  bitir-
mişdir.  1968-ci  ildən  BDU-nun  Ərəb 
filologiyası kafedrasında müəllim, do-
sent (1979-1991, institutun humanitar 
fakültələr üzrə prorektoru (1991-1992) 
vəzifələrində çalışmışdır. 
1991-ci ildən Ərəb filologiyası ka-
fedrasının müdiri, 1993-cü ildən, eyni 
zamanda, İlahiyyat fakültəsinin deka-
nıdır. Azərbaycan Respublikası Təhsil 
Nazirliyi  Şərqşünaslıq  üzrə  elmi-
metodik  şürasının  sədri  (1983-1997), 
“Bakı Universiteti Xəbərləri” jurnalı-
nın  redaktoru  olmuşdur  (1992-1997). 
1997-ci  ildən  Qafqaz  Müsəlmanları 
İdarəsi Elmi-dini şürasının sədridir.
Vasim  Məmmədəliyev  ərəb  filo-
logiyası  və  islamşünaslıq  sahəsində 
görkəmli  mütəxəssisdir.  İlk  dəfə  ola-
raq  ərəb  qrammatika  məktəblərinin 
təşəkkül  və  inkişaf  mərhələlərinə, 
nəzəri  əsaslarına,  feil  kateqoriya-
larına,  onların  Azərbaycan  və  ərəb 
dillərində müqayisəli-filoloji təhlilinə, 
ərəb  ədəbiyyatına  dair  sanballı 
tədqiqatların, o cümlədən 10-dan çox 
monoqrafiya, dərslik və kitabın, 250-
dən  çox  elmi  məqalənin  müəllifidir. 
Akademik  Ziya  Bünyadovla  birlikdə 
“Qurani-Kərim”i  ilk  dəfə  müasir 
Azərbaycan dilinə çevirmiş, onun ilk 
nəşrinə (1991) geniş ön söz yazmışdır. 
Cəlil  Məmmədquluzadənin  “Saqqallı 
uşaq”  hekayələr  toplusunu  və  digər 
əsərləri  ərəb  dilinə  tərcümə  etmişdir. 
Əsərləri Misir, İraq, Suriya, Səudiyyə 
Ərəbistanı,  Mərakeş  kimi  ərəb 
ölkələrininin dillərinə tərcümə edilmiş, 
Türkiyədə, İranda, Pakistanda, Rusiya-
da, Gürcüstanda da nəşr olunmuşdur. 
Misir,  İran,  İraq,  Türkiyə,  Səudiyyə 
Ərəbistanı, ABŞ, Rusiya, Polşa, İndo-
neziya və s. ölkələrdə beynəlxalq elmi 
məclislərdə  məruzələr  etmişdir.  Elmi 
kadrların  hazırlanmasında  da  Vasim 
Məmməmdəliyevin  böyük  xidmətləri 
var. 
Şərqşünas, dilçi, ilahiyyatçı, filolo-
giya  elmləri  doktoru  (1974),  profes-
sor  (1979), Azərbaycan  Milli  Elmlər 
Akademiyasının müxbir üzvü (2001), 
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar 
elm xadimi (1992), İraq Elmlər Aka-
demiyasının  müxbir  üzvü  (1989),  İs-
lam Konftansı Təşkilatının Müsəlman 
Hüququ Akademiyasının  həqiqi  üzvü 
(1994), Suriyanın Ərəb Filologiyası və 
İslam Elmləri Akademiyasının həqiqi 
üzvüdür (1995).
 
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan dilinin ərəb 
qrafikası ilə ifadəsi [Mətn] 
/Vasim Məmmədəliyev .- 
Rabbat, 2000.
Ərəb dilçiliyi [Mətn] /Vasim 
Məmmədəliyev .- Bakı : 
Maarif, 1985.- 288 s.
Ərəb ədəbi dilində feilin 
zaman şəxs və şəkil kate-
qoriyaları [Mətn] /Vasim 
Məmmədəliyev .- Bakı , 
1992.
Kufə qrammatika 
məktəbi [Mətn] /Vasim 
Məmmədəliyev.- Bakı , 
1988.
Əzizov, E. Mənalı ömrün an-
ları [Mətn] /E.Əzizov.- Bakı 
: BDU nəşr.- 2002.- 78 s
27
Akademik

---

188
Teatr.Kino.Estrada.Sirk 
65 
illiyi
AZƏRPAŞA NEMƏTOV 
1947
AVQUST
Azərpaşa Nemət oğlu Nemətov  1947-
ci il avqust ayının 13-də anadan olmuşdur. 
O,  Gənc Tamaşaçılar Teatrında  fəaliyyət 
göstərmiş, yüzdən artıq tamaşaya quruluş 
vermiş,  ad-san  qazanmış  rejissor  Zəfər 
Nemətovun ailəsində dünyaya göz açıb. 
Azərpaşa  Nemətovun  uşaq  çağların-
dan musiqiyə güclü duyumu, marağı olub. 
Valideynləri onu Bülbül adına orta musiqi 
məktəbinə  aparıblar.  Sonra  Azərbaycan 
Dövlət  Konservatoriyasında,  dünya 
şöhrətli bəstəkar Qara Qarayevin sinfində 
təhsil  alıb.  Tələbəlik  illərində  mahnı-
lar  da  bəstələyib,  amma  gözlənilmədən 
qənaətini dəyişib. 
1965-ci ildə Teatr İnstitutunun Rejissor-
luq fakültəsinə daxil olub. Məşhur rejissor 
Mehdi Məmmədovun kursunu bitirərək iki 
il  sonra  onun  yanında  assistent-müəllim 
işləyib. Diplom işi “Qardaşım klarnet ça-
lır”” (A.Aleksin, Robert Rojdestvenski və 
Oleq Feltsman) Gənc Tamaşaçılar Teatrı-
nın rus bölməsində göstərilib.
1972-ci ildə GTT-də əvvəl rejissor as-
sistenti,  sonra  quruluşçu  rejissor  işləyib. 
1974-1977-ci  illərdə  Sankt-Peterburq  te-
atrında,  1977-ci  ildə  Bakıya  qayıdaraq 
GTT-də  rejissor  və  baş  rejissor  (1983-
1990) işləyib. 
1990-cı  il  aprel  ayının  20-dən  Azər-
baycan Dövlət Akademik Milli Dram Te-
atrının quruluşçu rejissorudur. 
1991  və  1996-cı  illərdə  isə  Teatr 
Xadimləri  İttifaqı  İdarə  Heyətinin  sədri 
seçilib. 
Andrey Popov adına SSRİ Ümumittifaq 
müsabiqəsinin  laureatıdır  (1985).  Onun 
tamaşaları İstanbulda, Aşqabadda, Mosk-
vada keçirilmiş festival və müsabiqələrdə 
uğur  qazanıb.  Rejissor  Akademik  Milli 
Dram Teatrında “Biganələr oteli” (1984) 
(Rüstəm  İbrahimbəyov),  “Tufandan 
əvvəl”  (1987)  (Arif  Süleymanov),  “Ah, 
Paris,  Paris!..”  (1997)  (Elçin),  “Mənim 
sevimli dəlim” (1998) (Elçin), “Diaqnoz 
D” (1999) (Elçin), “Mənim ərim dəlidir” 
(1999) (Elçin), “Hamlet” (2002) (Uilyam 
Şekspir) kimi əsərləri tamaşaya qoymuş-
dur.
O, bir çox festivalların, müsabiqələrin 
laureatıdır.  Elə  həmin  ildə  YUNESKO-
nun  tərkibində  Beynəlxalq  Teatr  İnstitu-
tunun müxbir üzvü seçilmişdir. Azərpaşa 
Nemətov Azərbaycan rejissorları arasında 
yeganə şəxsdir ki, Popov adına mükafata 
layiq  görülmüşdür.  A.Nemətov  1987-ci 
ildə  Əməkdar  incəsənət  xadimi,  2002-ci 
ildə  Xalq Artisti  fəxri  adlarına  layiq  gö-
rülmüşdür.
 
Ə d ə b i y y a t
Azərpaşa Nemətov [Mətn] 
//Həbiboğlu, V. Azərbaycan 
Milli Ensiklopediyası.-
Bakı,2003.- S.578-580.
Şöhrət və yaxud işgüzar 
adam [Mətn] //Mədəniyyət 
dünyası.- №1.- 2008.- S. 
112-115.
13
Rejissor

---