Redaktor: Əsəd Cahangir
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
76
«Görürsən, yenə səhv eləyirsən. Bu adamlar özüm ağırlıqda ərizə yazıblar məndən. Bilirsən nələr yazırlar? Yazmaqda İsmayıl Şıxlı bunların yanında heç nədi. Mən bunların ürəyini oxumağı bacarmasam, bir gün də işləyə bilmərəm. Deməli belə, müəllimlər dərs keçmədikləri üçün direktorun yanında, direktor bu özbaşınalıqdan rahatca pul qazandığı üçün müəllimlərin yanında üzüqaradır. Şöbə müdiri də, direktordan aldığı rüşvətdən əlavə hərdən müəllimlərin maaşını kəsir. Dərs keçməmisən, pul alırsan, iki-üç ayını da mənə ver. Əslində, düz eləyir. O da buna görə müəllimlərə bir söz deyə bilmir. Hərənin bir üzqarası var, odu ki, bir-birini yola verirlər. Camaat da ki, qoyun kimi şeydi». «Rayonda-zadda görəndə yazığım gəlirdi bunlara» - yarıyuxulu adamlar kimi dilləndim – «Bəs sən niyə öz etrazını bildirmirsən? Kəndin rəhbərisən axı». «Çox cavansan hələ... Qulaq as, ictimai yerlərdə heç vaxt böyük adamların əleyhinə danışma. Gördün əmin oğlunu?… İmkanı olsa, səni tutdurardı. Məndən sənə amanat, pisləmə böyük adamları, lap düz desən belə». «Yalan danışım?» «Rəhmətlik Səlim müəllimi tanıyırdın? Yox, yadına gəlməz, uşaqsan. Tarixdən dərs deyirdi bizə, çox əzazil müəllim idi. Bir dəfə Azərbaycanın SSRİ-yə daxil olmasından danışırdı. Dedi ki, biz ruslarla könüllü birləşmişik. Əlimi qaldırıb ayağa durdum, dedim, məllim, axı babam danışır ki, şura hökuməti gələndə kəndimizdəki bütün qoçaq adamları, varlı adamları, din adamlarını güllələdilər, sürgünə yolladılar. Hökumət adamı görən kimi arvad-uşaq kənddən qaçıb daşda-qayada gizlənirdi. Səlim məllim iri addımlarla mənə yaxınlaşdı, qulağımın dibinə nə təhər bir şillə ilişdirdisə… İnan o şillənin uğultusu hələ də qulağımdadır» – mamoğlunun gözləri dərinə çəkildikcə daha çox parıldadı – «O şillədən sonra heç vaxt düz danışmamışam!» – azca fasilə verdi – «Nə mat-mat baxırsan? İnanmırsan mənə? Həyatda bütün qazandıqlarımdan ötrü Səlim müəllimə minnətdaram. Allah rəhmət eləsin o kişiyə». Palçığı yoğura-yoğura yatağın ortasına tərəf addımladıq. Qolumu buraxmamışdı hələ:
«Bir dəfə, aramızda qalsın, qaçqınların vəziyyəti ilə bağlı müşavirə keçirilirdi. Bakıdan da adamlar gəlmişdi – Mərkəzi Komitədən, Qaçqınkomdan, Nazirlər Sovetindən, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyindən, Torpaq Komitəsindən... Bütün kolxoz sədrlərini yığdılar. Mən də getdim. Qaçqınların vəziyyəti necə olmalıdı ki? Su yox, işıq yox, məktəb yox, odun-ocaq yox, otlaq yox. Bircə adambaşına 5 min manat (təxminən 1 dollar) çörəkpulu verilir, vəssəlam. İntəhası işıq elə şeydi ki, 23 saat yanmasa da, 1 saat yana bilər. Məktəbi də həftədə ən azı bir gün açmaq mümkündür. Odun-ocağı da birtəhər tapmaq olur. Odu ki, bu barədə nəsə ümumi bir şey demək olar. Amma faktiki olaraq su yoxdu, kanal bomboşdu. Bunu day dəbbələmək mümkün deyil. Üstəlik vəziyyəti rayon rəhbərliyi də dəqiq bilir, Bakıdan gələnlər də. Minlərlə müraciət gedib ölkənin bütün rəhbər orqanlarına. Tərs kimi həmin il çoxlu taxıl əkmişik. Bizi əmin etmişdilər ki, su gələcək. Suvarma mövsümü başa çatır, su dərdindən taxıl məhv olurdu. Başçı əvvəlcə Abadxeyir kəndinin kolxoz sədrini hesabata çağırdı. Bu peydasız, sənin kimi nə var onu söylədi. Zal dəydi biri-birinə. Başçı necə əsəbləşdisə... Qışqırdı bunun üstünə: «Sarsağın biri sarsaq, iş görə bilmirsən, get ərizəni yaz!» İclas protokola düşür axı» – gülmək tutdu mamoğlunu. Necə şaqqanaq çəkdisə, az qaldı müvazinətini itirib 77
yıxılsın. Qolumdan daha bərk yapışdı. İxtiyarsız çevrilib onun gülməkdən artıq yox olan gözlərinin çuxura buraxdığı seyrək kirpiklərə baxdım. Gülə-gülə söhbətinə davam etdi: «Sonra söz Ağtəpə kəndinin sədrinə verildi. O lətifəni bilirsən? Canavar deyir bu ağlı kimdən öyrəndin, tülkü dovşanı göstərir ki, bu gözüçıxmışdan». «Bilirəm». «Ağtəpə kəndinin sədri o biri yoldaşının tamam əksinə danışdı. İşıq yanır, məktəb işləyir, odun-ocaq boldu, üstəlik suvarma işləri də başa çatıb» - mamoğlu təzədən məni hövsələdən çıxaran bir hırıltıyla uğunub getdi. Hannan-hana əllərini biri-birinə vurub bərkdən dilləndi: «Ananı sevim, məni qınayan! Su yoxdu yeee, a kişi! Bir damcı belə... Heç adamlar içməyə tapmır» - təzədən hırıltı. «Bəsdi də» - mən dedim. «Başçı özü də çaşıb qaldı. Təkrar soruşdu: «Suvarma qurtarıb?!». Kolxoz sədri əminliklə «Bəli» - dedi. Heyrətdən ağzı açıla qalan başçı bilmədi nə desin, kişiyə öz təşəkkürünü bildirdi... Sonra məni çağırdılar». Mamoğlu ah çəkdi. Sanki bu çətin imtahanı indi burda da verəcəkdi. Gülməkdən yaşaran gözlərinin nəmini qurulaya-qurulaya ciddi görkəm aldı: «Belə yerdə gərək çox savadlı danışasan. Hətta elə bir dildə ki, heç kəs konkret bir şey anlamasın. Məsələn belə – salam hörmətli başçı, əziz qonaqlar, müşavirə iştirakçıları! Son vaxtlar ölkəmizdə gedən quruculuq işləri rayonumuza, eləcə də rəhbərlik etdiyim kolxoza öz uğurlu töhfələrini verib – bu yerdə lazımdı ki, ölkə başçısının bir neçə vacib fərman və ya sərəncamını tarixi ilə birlikdə yada salasan. Qanının arasına girsə, belə şeylər girər. Sonra bu qərarın icrası üçün görülən işlər və s. Mən də eynən belə elədim. İşıqdan, otlaqdan, odun-ocaqdan, təhsildən birtəhər sivişib gəldim əsas məsələyə. Dəqiq yadımda deyil, suvarma barədə təxminən belə bir cümlə işlətdim – suvarma işi bütün respublikada olduğu kimi bizim kalxozda da öz aktuallığını saxlayır və bu istiqamətdə real addımlar atılmasını labüdləşdirir. Biz də hörmətli rayon rəhbrliyinin göstərişinə əsasən bu yöndə lazımlı addımları atırıq. Bax belə! Gördüm başçı gülümsəyir. Amma rəhmətliyin oğlu bataqlıqdan gül kimi çıxdığım yerdə bir sualla təkrar məni itələyib çamurun içinə saldı: «Suvarma işlərini başa çatdırmısan?». Bu artıq konkret sual idi və başçı məndən konkret cavab istəyirdi. Sən olsan, yəqin deyərdin, a kişi, ət almısan ki, küftə istəyirsən?» «Deyərdim». «Amma gör mən nə dedim – yox, hörmətli başçı, hələ davam eləyir. Bundan sonra «çalışın yekunlaşdırın» deyib məni vəziyyətdən çıxara bilərdi. Amma daha bir gözlənilməz sual verdi: «Niyə qurtarmamısan?!» İndi fikirləşirəm ki, mənnən mırt tuturmuş kişi. Ya da ağlımı, siyasətimi yoxlayırmış. Niyə qurtarmamısan? Uje bu yerdə gərək Fridrix Engels olasan. Dedim, bağışlayın, cənab başçı, texnikamızda bir az nasazlıq var, söz verirəm ki, yaxın günlərdə bu problemi aradan qaldıracam». «İnanıram» – dedi – «Keç əyləş». Müşavirədən sonra hamı gözləyirdi ki, Abadxeyirin kolxoz sədrinin fatihəsi oxunacaq. Amma başçı onun ərizəsini cırıb-atdı. Dedi, get işlə, bir az təcrübə topla. Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|