21
Aşağı YSLP və yüksək TQ səviyyələri olan ciddi dislipidemiyalı
xəstələrdə lipid profilinə nəzarət etməklə fibratlar, uzun təsirli nikotin
turşusu və onların statinlərlə kombinasiyası kimi hipolipidemik
preparatlara ehtiyac ola bilər. Statin müalicəsinə əlavə olaraq digər
qrup dərmanların istifadəsi, fərdi şəkildə, ciddi dislipidemiyası olan
və yüksək riskli hesab edilən (hesablanmış ürək-damar
xəstəliklərindən ölüm göstəricisi > 2%) xəstələrdə mümkündür.
Angiotenzin çevirici ferment inhibitorları
AÇF inhibitorları SS ilə birlikdə hipertoniya xəstəliyi, ŞD, ürək
çatışmazlığı, asimptomatik SM disfunksiyası və keçirilmiş Mİ
olduğu zaman göstərişdir (A)
1
. Yuxarıda sadalanan xəstəliklər
olmadıqda SS zamanı faydası və əlavə təsirlərinin müqayisəsi
aparılaraq, randomizə olunmuş
tədqiqatlarda ürək-damar
xəstəliklərinin mütləq riskini azaldan AÇF inhibitorları seçilməlidir.
Sabit koronar arteriya xəstəliyi olan pasiyentlərdə ürək
çatışmazlığı yoxdursa, ramipril və perindopilin profilaktik məqsədlə
istifadə olunur (A)
1
. Belə ki, perindopril 8 mq/sut dozada sübut
olunmuş aşağı riskli ÜİX
olan xəstələrə (B)
4
, ramipril 10 mq/sut
dozada sübut olunmuş yüksək riskli ÜİX olan
(B)
4
xəstələrə təyin
olunur.
Beta-blokatorlar
SS olan xəstələrin əksəriyyətinə birinci sıra preparat kimi daxili
simpatomimetik aktivliyi olmayan BB təyin olunur (B)
1
. Beta-
blokatorlar Mİ keçirmiş xəstələrin sağqalma göstəricisini artırır (A)
1
və stenokardiya tutmalarının tezliyini və ağırlığını azaldır.
Keçirilmiş Mİ-dən sonra və ya ürək çatışmazlığı ilə birlikdə SS olan
xəstələrdə (B)
1
beta-blokadanın proqnostik faydalarını göstərən
sübutlar olduğundan, bəzi beta-blokatorlar (nebivolol, bisoprolol,
metoprolol-suksinat, karvedilol) (B)
4
əks göstərişi olmayan xəstələrin
antiişemik müalicəsində birinci sıra dərmanlar hesab olunur.
Beta-1 blokatorların effektivliyinin qiymətləndirilməsi, dozasının
maksimal terapevtik dozaya qədər titrlənməsi, uzunmüddətli təsirli
preparatın təyininin məqsədəuyğunluğunun qiymətləndirilməsi
tövsiyə olunur (A)
3
.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Simptomlar və işemiyanın medikamentoz müalicəsi
Stenokardiya simptomları və işemiya əlamətləri (gizli işemiya
daxil olmaqla) miokardın oksigenə tələbatını azaldan və/və ya işemik
sahəyə qan təchizatını artıran dərmanlarla aradan qaldırıla bilər.
Əksər hallarda istifadə edilən antiişemik dərmanlar: beta-blokatorlar,
kalsium antaqonistləri və üzvi nitratlara əlavə olaraq kalium kanalı
aktivatorları (Azərbaycanda və bəzi digər ölkələrdə müyəssər deyil)
da istifadə oluna bilər. Son zamanlar, sinus düyünü inhibitorları və
metabolik dərmanlardan istifadə olunur (Cədvəl 2).
Cədvəl 2. Simptomlar və işemiyanın aradan qaldırılması üçün
farmakoloji vasitələr
Təsiri Məlumat
22
Qısa təsirli
nitratlar
Sublinqval təyinat
Vəziyyətlə əlaqədar
profilaktika (B)
3
Venodilatasiya,
diastolik dolma,
ürək daxili təzyiq,
subendokardial
perfuziya
Uzun təsirli
nitratlar
Nitratdan sərbəst periodun
təmini
B
B
1
selektiv preparatların
daha az əlavə təsirə malik
olması. Fiziki gücü artırır
və simptomların tezliyini
azaldır.
Simptom və ürək
vurğularının sayına görə
dozanın maksimal
terapevtik səviyyəyə qədər
titrlənməsi; uzadılmış
təsirli preparatın təyinin
məqsədəuyğunluğunun
qiymətləndirilməsi (A)
oksigenə tələbat,
Beta-
blokatorlar
ürək vurğularının
sayı,
yığılma gücü,
qan təzyiqi
3
Vazospastik
stenokardiyanı ağırlaşdıra
bilər.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
23
Kalsium kanal
blokatorları
- Heterogen sinif
- L-tip kanallar
vasitəsilə kalsium
girişinin inhibisiyası
nəticəsində sistem və
koronar
vazodilyatasiyaya
səbəb olur.
- Verapamil və
diltiazem miokardın
yığılma gücünü, ürək
vurğusunu və A-V
keçiriciliyi də azaldır.
- Dihidropiridin qrupu
(məsələn; nifedipin,
amlodipin və
felodipin) daha çox
vazoselektivdir.
- Fiziki yükə tolerantlığı
artırır və simptomların
tezliyini azaldır.
- Effektivliyi beta-blokada
ilə müqayisə edilə bilər.
- Vazospastik
stenokardiyada xüsusilə
faydalıdır (B)
3
- BB effekti kifayət qədər
deyilsə, KA əlavə etmək
(B)
3
, KA-nı monoterapiya
şəklində
(A)
3
və ya
uzuntəsirli nitratla birgə
(D)
3
təyin etmək
Sinus düyünü
inhibitorları
- Sinus düyünündəki
İf kanalları birbaşa
inhibə edərək ürək
vurğularının sayını
azaldırlar
- İvabradinin ürək
vurğularının sayının
azaldılmasında beta-
blokadaya qədər effektiv
olduğu göstərilmişdir (B)
3
Metabolik
vasitələr
- Yağ turşusu
metabolizminə təsir
edərək qlükoza sərfini
artırırlar
- Limitli hemodinamik
təsirlər
- Trimetazidin (B)
4
Azərbaycanda istifadə
edilir
- Ranolazinin Avropada
istifadə lisenziyası yoxdur
Digər vasitələr:
-vitaminlər,
-antioksidantlar
-omeqa-3 yağ
turşuları
Effekti sübut
olunmamışdır. Yüksək ÜD
riskli xəstələrə tövsiyə
olunmur (A)
4
Omakor (B)
7
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.