Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.3.1 İqlim Dəyişikliyinin Axıntı Həcmlərinə Təsirləri
- Cədvəl 2.4 100 ildə bir dəfə baş verən hadisə üzrə FSR-SCS Pik Daşqın Göstəriciləri və Daşqın Həcmləri Suyığıcı yarım
- Orta illik daşqın (m 3 /s) Q100 hidroqraf üzerə pik
- Daşqın suları saxlama sahələrinə gələn və B3 və B4 vasitəsilə xaric olan axınların cəmi 137.12 t/o
Şahdəniz 2 infrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Əlavə 9E
Sentyabr 2011
9E/12
İlkin layihə variant
100 ildə bir dəfə baş verən 24 saatlıq hesablanmış leysan miqdarı 72mm götürülməklə və hesablanmış vahid hidroqrafından istifadə etməklə, müxtəlif CN- qiymətləri empirik şəkildə dəyişirdi və bu, nəticə etibarilə əldə olunan hidroqrafın pik göstəricisi Şahqaya vadisi (s1-6) üçün proqnozlaşdırılan 100 ildə bir dəfə baş verən 61,17 m
3 /s-lik daşqın pik göstəricisinə uyğunlaşanadək davam etdi (Cədvəl 2.2-yə baxın). CN qiyməti 78 götürülməklə hidroqrafın pik göstəriciləri arasında optimal uyğunluq əldə olundu. Bu, 6 saatlıq leysan üçün 57 %-dən 72 saatlıq leysan üzrə 41 %-dək müxtəlif leysan müddətləri üzrə dəyişən axıntı faizindən istifadə etmişdir. Tövsiyə olunan 18 saatlıq leysan üzrə axıntı faizi 48% təşkil edirdi və 24 saatlıq leysan üçün isə bu faiz göstəricisi 46% idi. Sonradan sahə səfərləri zamanı vizual olaraq təftiş edilmiş suyığıcı sahələr üçün məqsədəuyğun axıntı norması hesablandığında, CN qiyməti 78 götürülməklə bütün suyığıcı yarım-sahələr boyunca tətbiq edilmişdir. 2.3.1 İqlim Dəyişikliyinin Axıntı Həcmlərinə Təsirləri İqlim dəyişkənliyinin gələcəkdə yağıntı hadisələrinin paylanmasındakı və intensivliyindəki dəyişikliklər vasitəsilə daşqın riskinə necə təsir göstərəcəyini əks etdirmək məqsədilə, BP şirkəti “İmperial College London” kollecinin mütəxəssisi olan Dr. Ralf Toumiyə hesabat hazırlamasını həvalə etmişdir. “BP şirkətinin İqlim
məqsədi iqlim dəyişikliyinin daşqınla bağlı nəticələrini müəyyənləşdirmək idi. Hesabatda belə bir qənaətə gəlinir ki, 2040-cı ildən 2060-cı ilə qədər Səngəçal regionu üçün 100 ildə bir dəfə baş verən gündəlik yağıntı miqdarında gözlənilən dəyişiklik 10% artımdan ibarət olacaq. Baxmayaraq ki, 10% artım ilə bağlı əhəmiyyətli qeyri-müəyyənlik mövcud idi, hesabatda tövsiyə olunur ki, iqlim dəyişikliyinin nəticələrini əks etdirmək üçün daşqın modelləşdirilməsinin hidroloji tədqiqatlarında keçmiş leysan göstəriciləri 10% artırılmalıdır. Modelə daxilə edilən göstəricilər də müvafiq qaydada dəyişdirilib. Digər quraq regionlardakı leysan profillərinin nəzərdən keçirilməklə və FSR-dən 90 %-lik yay leysan profilindən istifadə etməklə yağıntının paylanması müəyyənləşdirildi. Hesablanmış leysan göstəriciləri sonradan CN qiyməti 78 götürülməklə suyığıcı yarım-sahənin vahid hidroqrafına tətbiq edilib və nəticə etibarilə əldə olunan pik göstəricilər və axıntı həcmləri Cədvəl 2.4-də göstərilir.
Şahdəniz 2 infrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Əlavə 9E
Sentyabr 2011
9E/13
İlkin layihə variant
Daşqın Həcmləri Suyığıcı yarım- sahənin nömrəsi Suyığıcı ərazinin adı Sahəsi km 2 Orta illik daşqın (m 3 /s) Q100 hidroqraf üzerə pik göstərici (m 3 /s) Q100 Regional tənlik üzrə pik göstərici (m 3 /s) Daşqın həcminin cəmi (m 3 ) s1-6 + Gz1 – Gz3 Şahqaya vadisi 73.15 10.20
60.89 61.17
2,969,995 s7 Cexamud qolu 20.06
4.70 22.79
27.75 766,378
s8 Kompleks CIR/Səngəçal 9.99 3.08 14.28
18.17 371,852
nw1 + nw2 Mərkəzi Perimetr Kanalına gedən drenaj 5.96 2.25 20.93 13.96 210,274 q9 + q91 Qaraquş Şimal Perimetr Kanalı 6.33 2.34 14.70 13.78 227,375 q8 + q81 + q82 Qaraquş B1+B2 6.89 2.46
12.12 14.51
251,965 T (Ph 1) Terminal sahəsi 1 (yalnız Faza 1) 3.32 1.58 16.24 9.31 128,209 SD2 Faza 2 Terminal 1.94 1.14
8.83 6.72
70,421 RES1 Qərb tərəfdəki daşqın sularını saxlama sahəsi 3.05 0.84 15.63 8.85 123,246 RES2 Mərkəzi drenaj sularının subasar sahəsi 4.08 1.79 34.21 10.55 239,350
cəmini əks etdirmir. ** 1-ci tənlik üstəgəl regional artım əyrilərindən əldə olunub və pik göstəricilərin cəmi deyil Ümumiyyətlə, göstərilən vahid hidroqraf metodu ilə əldə olunmuş 100 illik daşqın hesablamaları MAF metodundan istifadə etməklə əldə olunan hesablamalara və həmçinin “Sutcliffe et al. (2008)” ədəbiyyatından əldə edilmiş daşqın tezliyinin əyrilərinə uyğundur. Uyğun olmayan nəticələr Terminaldan və daşqın sularını saxlama sahələri olan RES1’ və ‘RES2’-dən əldə edilmişdir, belə ki, burada vahid hidroqraf metodu əhəmiyyətli dərəcədə daha yüksək pik axınlar hasil edib. Bu gözlənilirdi, çünki həmin geniş sukeçirməz sahələrdə istifadə edilmiş axıntı əmsalı MAF metodlu hesablamalarda istifadə edilmiş üstünlük təşkil edən kənd ərazilərindəkinə nisbətən daha böyük idi. Cədvəl 2.2-də verilmiş daşqın həcmi hesablamaları yağıntı miqdarının axıntı göstəricilərinə çevrilməsi ilə hesablanmışdır və hər bir suyığıcı yarım-sahə üzrə bu göstəricilər hidroloji modelləşdirmə tədqiqatında istifadə edilmişdir. Nəticələrə əsasən, Şahqaya vadisi və mərkəzi drenaj çıxışlar vasitəsilə istiqamətlənən 100 illik daşqın həcminin cəmi 5,36Mm 3 olacaq (suyığıcı yarım-sahələr arasında bölünməklə). Nəticə etibarilə əldə olunan suyığıcı yarım-sahələrin hidroqrafları Şəkil 2.4-də böyük daşqın hadisəsi üzrə göstərilir.
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|