Şahlar şahbaz oğlu şƏRİfov

 

92 

vermədi.  Həmin  an  Hz.Peyğəmbər  (s)  Əbu  Talibin  evində  olanlara  buyurdu: 

“Bu  Əli,  sizin  aranızda  mənim  qardaşım,  canişinim  və  xəlifəmdir.”  Bəzi 

mənbələrdə  bildirilir  ki,  Peyğəmbər  (s)  Əlinin  özünə  belə  buyurdu:  “Sən 

mənim, qardaşım, vəzirim və varisimsən. Məndən sonra xəlifəmdə sənsən.”

126

 

Bu  hadisə  İslam  tarixində  “Yavmul-inzar”  və  ya  “Yavmud-dar” adlandırıl-

mışdır. 

Məhəmməd ibn Yusif Gənci və digər alimlər Hz.Peyğəmbərin (s) belə bu-

yur

duğunu nəql edirlər: “Ümmətlər arasında üç şəxs iman baxımından başqala-

rından öndədirlər: Bu üç nəfər Əli ibn Talib, Yasin sahibi və Ali-Firon mömi-

nidir. Onlar öz zamanlarında doğruçudurlar.”

127

 

Salman Farisi deyir:  “Axirətdə bu ümmətdən Kövsər hovuzunun başında 

Pey

ğəmbərə ilk qoşulacaq şəxs İslamı ilk qəbul edən şəxs olacaq. O da Əli ibn 

Əbu Talibdir.”

128

 

Bir çox mənbələrin qeyd etdiyinə görə Hz.Peyğəmbər (s) ölüm yatağında 

olar

kən üç şeyi vəsiyyət etdi: 

1) 

Əlini ümmətin vəlisi və başçısı bilsinlər 

2) 

Müşrikləri ərəb yarımadasından xaric etsinlər 

3) 

Mədinəyə müxtəlif qəbilələr tərəfindən ezam olunan dəstə və heyətləri 

özü kimi mükafatlandırsınlar. 

 

Hicrət gecəsi (Leylətul-məbit) 

Hz.

Peyğəmbərin (s) Məkkədən Mədinəyə hicrət etməsi üçün şərait yaradan 

amillərdən  biri  də  həmin  şəhərdə  İslamın  yayılması  idi.  Mədinədə  İslam 

dininin  yayılmasından, eləcə də bir qrup müsəlmanın həmin şəhərə hicrət et-

məsindən  xəbər  tutan  Məkkə  müşrikəri  qorxdu  ki,  İslam  dini  həmin  şəhərdə 

qüv

vətlənib, sonradan onlar üçün təhlükə mənbəyinə çevrilə. Ona görə də bu 

təhlükələri aradan qaldırmaq üçün Hz.Peyğəmbəri (s) öldürmək qərarına gəl-

dilər.  Amma  onların  çirkin  planından  Allah  Hz.Peyğəmbəri  (s)  “Ənfal”  su-

rəsinin otuzuncu ayəsi ilə xəbərdar etdi. Ayədə deyilir: 

“(Ya Rəsulum!) Ya-

dına sal ki, bir zaman kafirlər səni həbs etmək və ya öldürmək, yaxud da 

(Məkkədən) çıxardıb qovmaq üçün (Darun-Nədvədə) sənə qarşı hiylə qu-

rurdular. Allah da (onların bu hiyləsinə qarşı) tədbir tökürdü. Allah (gizli 

hiy

lə quranlara, məkr edənlərə qarşı) tədbir tökənlərin (onlara gözləmə-

dik

ləri  yerdən  qəfil  bəla  göndərib  cəzalandıranların,  məkri  pozanların, 

məkrə tədbirlə cavab verənlərin) ən yaxşısıdır!” Bu ayənin nazil olmasından 

sonra Hz.

Peyğəmbər (s) Hz.Əlini çağırıb buyurdu: “Ya Əli, Allahın əmri budur 

ki,  Məkkəni  tərk  edərək  Mədinəyə  üz  tutaq.  Amma  bu  gizli  olmalıdır  ki, 

müşriklər bundan xəbər tutmasın. Onları qəflətdə qoymaq üçün mənim yatağım 

126

Tarixi-

Təbəri, II cild, sən-217. 

127

Kifayətut-talib, 24-cü bab, səh-123. 

128

İhqaqul-həqq, IV cild, səh-153. 

                                                           

---

  

93 

boş olmamalıdır. Allahın əmri budur ki, mənim yatağımda yatasan və mən gizli 

şəkildə  hicrət  edim.”  Hz.Əli  buyurdu:  “Dediklərini  səmimi  qəlbdən  yerinə 

yetirməyə  hazıram,  ya  Rəsulallah.”  Hz.Əlinin  haqq  və  həqiqət  yolundakı 

canfəşanlığını görən Hz.Peyğəmbərin (s) mübarək gözləri yaşardı. Elə bu halda 

Hz.

Əlini  qucaqlayıb  öpdü,  sonra  onunla  vidalaşıb  ayrıldı.  Hz.Peyğəmbər  (s) 

be

sətin on ikinci ilinin rəbiül-əvvəl ayında, miladi tarixi ilə 622-ci ildə Məkkə-

dən Mədinəyə hicrət etmişdir. 

Hz.

Əlinin bu fədakarlığı müqabilində Hz.Peyğəmbərə (s) Qurani-Kərimin 

“Bəqərə”  surəsinin  207-ci  ayəsi  nazil  oldu.  Ayədə  deyilir: 

“İnsanların  eləsi 

vardır ki, Allahın razılığını qazanmaq üçün öz canından keçər. Allah öz 

bəndələrinə  çox  mehribandır!”  Təfsirçi  və  tarixçilərinin  rəyinə  əsasən  bu 

ayədə Hz.Əli nəzərdə tutulmuşdur. Bu mənbələrdən bəziləri bunlardır: 

1) 

İmam Qəzzali “Ehyaul-ulum”, III cild, səh-237 

2) 

Məhəmməd ibn Yusif Gənci Şafii “Kifayətut-Talib”, səh-114 

3) 

İbn Səbbağ Maliki “Fisulul-muhimmə”, səh-33 

4) 

Cövzi Hənəfi “Təzkirətul-xəvass”, səh-21 

5) 

Şəblənci “Nurul-əbsar”, səh-82 

6) 

Hakim Həsqani “Şəvahidut-tənzil”, I cild, səh-96 

7) 

Əhməd ibn Hənbəl “Müsnəd”, I cild, səh-347 

8) “

Təfsiri-Burhan”, I cild, səh-206-207 

9) Əllamə Məclisi, Biharul-ənvar. 

10) Əllamə Əmini, Əl-Qədir, II cild, səh-48. 

11) Seyid Şərəfuddin Amuli, Əl-Müraciət. 

Həmin gecə İslam tarixində “Leylətul-məbid” gecəsi adlanır. Tarixi mən-

bələrə  görə  Hz.Əli  Məkkədə  üç  gün  qaldıqdan  sonra  Hz.Fatiməni  (s.ə),  öz 

anası Fatimə binti Əsədi və Fatimə binti Zübeyri götütüb onlarla birlikdə Mək-

kədən  Mədinəyə  doğru  hərəkət  etdi.  Hz.Əlinin  Qubaya  çatdığını  öyrənən 

Hz.

Peyğəmbər  (s)  özü  onun  qabağına  getmiş  və  Hz.Əlinin  ayaqlarının  şişdi-

yini, yaralarından qan axdığını gördükdə ağlamağa başlamışdır. 

 

Hicrətdən sonra Hz.Əli 

Mədinəyə  gələn  Hz.Peyğəmbər  (s)  Məscidun-nəbinin  inşasından  sonra 

mühacirlərlə ənsarlar arasında qardaşlıq elan etdi. Bu əhd-peymana əsasən biri 

ənsardan,  digəri  isə  mühacirlərdən  olmaqla  bütün  müsəlmanlar  bir-biri  ilə 

qardaş oldular. Hz.Peyğəmbərin (s) özü isə Hz.Əlini özünə qardaş edərək belə 

buyurdu: “Sən mənim, dünya və axirət qardaşımsan.”

129

  

Hicrətin  ikinci  ilində  Hz.Əli  Hz.Peyğəmbərin  (s)  qızı  Hz.Fatimə  (s.ə)  ilə 

evlənmiş  və  bu  evlilikdən  Hz.Həsən,  Hz.Hüseyn,  Hz.Zeynəb  və  Hz.Ümmü 

Gül

süm (və ya Zeynəbi-Suğra) adlı övladları dünyaya gəlmiş, Möhsün adlı öv-

la

dı isə ana bətnində olarkən siqt olaraq düşmüşdür. Hz.Fatiməni Hz.Əliyə ərə 

129

Yənabiul-məvəddət, səh-57, Fisulul-muhimmə, səh-22. 

  

                                                           

---