SeçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Zaur indi, Spartak sarıdan tam bir arxayınçılıq duyarkən Dadaşın dediyi 
o televiziya rejissoru haqqmda da soruşmaq istədi, heç olmasa bilsin görək o 
da  burada  Moskvadadırmı.  Amma  bunun  nə  mənası  var-dı,  madam  ki, 
Təhminə  Zauru  bura,  yanına  çağırmışdı  və  Zaur  gəlmiş-di,  -  onda deməli, 
həmin  o  rejisorun  Moskvada  olub-olmamağmın  Təhminəyçün  heç  bir 
təfavütü yox imiş... Yaxşı, bəs Dadaşın dediyi o baza müdirləri, alverçilər - 
Təhminənin  tanış-bilişləri,  o  barədə  necə,  söz  salsmmı?  Amma  Təhminə, 
sanki Zaurun fıkirlərini oxuyubmuş ki-mi özü damşmağa başladı: 
 
 Zaurik, - dedi, - bunu bil: mənim barəmdə çox şey danışırlar və bundan 
sonra,  məhz  bax  elə  sənə  daha  çox  iftiralar  uydurub  deyəcək-lər...  Əgər 
ürəklərinə damsa ki, biz səninlə doğrudan-doğruya xoş-bəxtik, bunu heç bir 
vaxt  bağışlamayacaqlar  bizə...  Yüz  çirkab  tökəc-əklər  başımdan  və 
çalışacaqlar ki, bunların hamısı sənin qulağına çat-sın. Amma mən istəyirəm 
ki,  sən  bir  neçə  şeyi  dəqiq  biləsən,  Zaur.  Birincisi  odur  ki,  mələkə-zad 
deyiləm,  bu  barədə heç  bir  illüziyan  ol-masm.  Amma  bu  da həqitətdir  ki, 
mən hələ heç kəsi səni sevən kimi sevməmişəm və indiyəcən hələ heç kəsə 
də  deməmişəm  ki,  onu  sevi-rəm...  Bax ən  böyük,  ən əsas həqiqət  budur... 
Zaurik, dünyada bir hə-qiqət, bircə həqiqət var - qəlbin həqiqəti və səadət, 
xoşbəxtlik də elə budur, vallah. Bax, bu axşam var dünyada, bu meşə var, 
quşlar  oxuyur-du  bu  meşədə,  sən  varsan,  mən  varam,  bir-birimızi  sevirik, 
bir yerdə olanda bəxtiyar oluruq, - budur bax həqiqət və bundan başqa heç 
bir  ayrı həqiqət  yoxdur.  Sən  uçub  Moskvaya  gəlmisən,  orada  aerodromun 
qalereyasında uzaqdan səni görüb bilirsən necə sevindim! Bəs sən?.. 
 
 Mən də... 
 
 Görürsən...  Bax  bu  dəqiqələr  var  e,  bu  şoseylə  Moskvaya  gedi-rik 
ikimiz - sən və mən, - bəxtiyarhq budur, Zaurik, həqiqət, ən böyük həqiqət 
də  budur...  Ayrı  bir həqiqət  arama  bizim münasibətlərimiz-də...  Bir  yerdə 
olduğumuz dəqiqələrin xoşbəxtliyi ilə yaşa... Budur əsil həqiqət... 
 
...düz deyirmiş Təhminə... 
 
*** 
 
Uzun zaman şoseylə piyada getdilər, sonra yoruldular, avtobusa 
 
mindilər, avtobus adamla dolu idi -  balıq ovundan qayıdan tilovlu 
 
adamlar da çox idi avtobusun içində. Nogin meydanmda düşdülər... 
 
Moskva çaymın sahili ilə addımladılar... 
 
Təhminə: 
 
- Bu da monim iqamotgahım, dedi. “Rossiya” otelinin pəncəro-lərindən 
axşam işıqları şölələnirdi, çohrayı pərdələr işıqları öz rəngi- 
 
nə boyayırdı... 
 
Frunze sahilinə çatdılar, datnında aeroflotun reklamı yanan üçmər-
təbəli evin hoyətindən keçib Krım körpüsünə çıxdılar... 
 
Onlar  heç  kəsin  tanımadığı  böyük  və  şən  şəhərdə  azadlıq,  asudo-lik 
duyğularında  məst  kimiydilor,  qol-boyun  olub  halay-valay  vura-vura 
gəzirdilər. Elə bil illərin yükünü də atmışdılar üstlərindən, - elə bil on altı-
on  yeddi,  on  çoxu  on  səkkiz  yaşındaydılar,  tanımadıqları  adamlarla 
salamlaşırdılar  vo  bu  adamlar  da  təəccüblə  onlara  cavab  ve-rirdi,  gül 
alırdılar  və  cavan  oğlanlarla  qızlara  bağışlayırdılar,  telefon  avtomatlara 
girib Bakı nömroləriylə Moskva abonentlərinə zəng vu-rurdular və Dadaşın 
nömrəsinə  cavab  verən  boğuq  səsli  kişidən  Dada-şı  xəbər  alırdılar. 
Mübahisə  edirdilər:  eyni  telefon  nömrələrinin  Bakı-dakı  və  Moskvadakı 
sahiblərinin səsləri oxşayır bir-birinə, ya yox... 
 
Oteldəki  Iiftlərin  üstündə  də  morc  çokirdilər.  Hansı  tez  goləcək.  Zaur 
ikinci, Təhminə  üçiincü  deyirdi.  Üçüncü  əvvəl  gəldi  və  Zaur  Təhmi-nəyo 
bir  manat  uduzdu...  Molumat  köşkünün  qarşısmda  növbəyə  dur-dular, 
növbələri  çatanda  soruşdular:  “Moskvada  xoşbəxt  adamın  ünva-nını  verə 
bilərsinizmi”,  məlumatçı  qız  mat-mat  onlara  baxırdı  və  hor  ikisi 
“Soruşsalar, bizim ünvanımızı verin”, - dedilər... Tirə girdilor... 
 
Zaur sərrast nişan atıb ətir uddu. Təhminəyə bağışladı. Təhminə dedi ki, 
miitloq bu ucuz otiri do bahalı fransız ətirlərinin tərkibino qatacaq, onda 
qoxusunun sirri lap açılmaz olacaq - soadot qatılacaq bu qo-xuya  dcyirdi... 
Dondurma satan arvaddan dondurma alarkən ona Mi-xail Vasilyeviçdon 
çoxlu salam dcdilor... Arvad gözünü döydü, hansı Mixail Vasilyeviç?.. 
Küçoni düz keçmodilor, milis saxladı onları, üç manat corimo istodi. Zaur 
pulu uzadandan sonra milis qobz verdi... 
 
Tooccüblo qobzi aldılar, scrjant Trofımovun imzasından, corimonin 
səbobindan vo mobloğindon başqa orada bugünkii tarix do yazılmışdı 25 
sentyabr. Zaurqobzi cırıb atmaq istoyirdi. Tohmino qoymadı, so- 
 
liqoylo biıküb çantasına atdı... 
 
Heç  bunu  cırmaq  olar?  -  dedi.  -  Bu  bizim  on  xoşboxt  günümüzün 
qobzidir.  Serjant  Trofımov  özü  tosdiq  edib  bu  tarixi...  Qoy  yadigar  qal-
sın...  Dünyada  yeganə  toqsirimizin  -  Kutuzov  prospektini  düz  kcçmo-
moyimizin şohadoti kimi qalsın. 
 
Zaur: 
 
 Yaxşı, - dedi. 
 
 Gcdək mənim nömrəmə... 

---

 Sənin nömrənə? 
 
 Hə, mən təkəm nömrədə. 
 
 Məni buraxarlar? 
 
 Növbətçiylə  danışmışam...  Dost  olmuşuq  onunla,  məni  görübmüş 
televizorda... 
Elə  bil  nə  isə  sancdı  Zaurun  ürəyində.  Təhminənin  belə  asanlıqla 
növbətçiylo  dil  tapıb  yad  adamı  nömrəsinə  gətirməsi  nə  isə  pis  təsir 
bağışladı ona. Təhminə elə bil onun ürəyindəkiləri oxuyaraq. 
 Amma, sən allah, yenə ilan-qurbağa gəlməsin fıkrinə, - dedi: - İntəhası 
mən  bu  gün  gündüz  sənin  teleqramım  göstərdim  növbətçiyə,  hər  şeyi 
olduğu kimi dedim və arvad məni başa düşdü. 
 
  k 'k 'k 
 
 
Dayan, elə yox, yavaş, dayan, özüm soyunum... İşığı keçir... Gəl bura... 
darıxmışam səninçün yaman... Canımsan mənim... Ay Allah, dəli olacağam 
mən... Zaurik, mənsiz necə dözürdün bu qədər vaxt...
 
 
əzizim mənim, canım... 
 
Gecənin  ən  gizlin,  ən  isti  sözlərini  deyirdi  Təhminə,  ən  çılpaq  söz-
lərini.  Nömrədəki  reproduktordan  musiqi  eşidilirdi.  Qadın  müğənni  həzin 
və yorğun səslə kədərli bir mahnı oxuyurdu... 
Sonra onlar sakit uzanıb siqaret çəkəndə Təhminə dedi: 
 
 Bilirsən bu nə mahnı idi, Zaur? 
 
 Yox. 
 
  Qədim gürcü mahnısı. 
 
Bütün bu giin və bu gecə orzində ilk dəfə olaraq yavaşdan və qəm-li-
qəmli əlavə etdi: 
Mən olmayanda birdon bu mahnını eşitson hər şey yadına düşə-cək. 
Moskva, bu gccomiz... 
“Mon olmayanda”,  dcyo Zaur onu yamsıladı. - Yenə başladın? Bilirsən, 
həyatdır, hor şey ola bilor. Son başqa qadınlarla da ola bilərson vo lap yoqin 
olacaqsan da... Amma bu cür olmayacaq Zaur. hcç kəslo olmayacaq bir do, 
mon bilirom.. Ayrı cür ola bilor, bəlkə bundan da yaxşı, amma bu cür yox... 
Ola bilmoz ki, hor şey bax belocə təkrar olsun. Domodedovo mcşəsindoki 
quşlar da, o küçədəki cərimo də, bu qədim gürcü mahnısı da... Bu bizimdir, 
ancaq bizim... Başqa heç 
 
kəsin... Onunçün də mən arxayınam... 
 
...düz çıxdı Tohminonin sözləri... 
 
Səhər  saat  10-da  Mayakovski  metrosunun  yanmdakı  yeraltı  keçid-də 
Bakı  təyyarəsinə  bilet  aldı...  Aşağıda,  perronda  ayrıldılar.  Təhminə 
telestudiyaya getdi, məşqi vardı... 
  Axşam 9-da, Şabolovkada, televiziyanm qabağında gözlə moni, 
 
  dedi və uzaqlaşan qatarın pəncərəsindən Zaura əl elədi... 
 
Zaur  eskalatorla  yuxarı  qalxdı.  Mayakovski  meydanma  çıxdı,  Qor-ki 
küçəsiylə Baş Teleqrafa tərəf addımladı... Dünəndən bəri heç no yeməmişdi, 
yatmamışdı,  amma  nə  yorğunluq  hiss  eləyirdi,  nə  yuxu-suzluq... 
Qısamüddətli sohər yağışının yuyub islatdığı səkilərlə yeriyir və bir saat, beş 
saat,  səkkiz  saat  bundan  qabaqkı  kimi  yenə  də  Təhmi-nənin  pıçıltılarım 
eşidir,  sığallarmın,  əllərinin,  saçlarının,  dodaqlarının  təmasını  duyurdu... 
Moskvanın  bütün  gözəl  qadınları  -  payız  küçosi-nin  bütün  qadınları 
Təhminəni xatırladırdı Zaura və heç biri ona tay ola bilməzdi... Zaur dünən 
Təhminəylə keçdiyi yerlərdən indi tək keçmok istəyirdi, amma bu təkliyində 
tənha  deyildi,  Təhminə  də  onunlaydı  -  sözləri,  novazişlori,  pıçıltıları,  ən 
çılğın  məhəbbət  anlarında  gah  yum-şaq,  gah  ehtirasdan  boğulmuş  kəsik 
gülüşləri,  dodaqlarımn  istisi,  uzun  incə  barmaqlarının  sorinliyi,  küçədə, 
liftin,  eskalatorun,  ya  avtobusun  basabasında  qcyri-ixtiyari,  qəsdonmi, 
təsadüfonmi  Zaurun  köksünə  qısıl-ması,  belinin,  dizlorinin toxunuşu  yalnız 
fıkrində,  xəyalında  deyil,  bo-doninin  hor  hücrosindo  yaşayan,  nəbz  kimi 
döyünən xatirolər Zauru indiyo qədər hcç bir vaxt duymadığı, yaşamadığı bir 
səadət burulğam-na qorq edirdi vo bu burulğan içindən yenə də Tohminonin 
sifoti, gülüşü, danışıqları durulub çıxırdı. No qədər söhbotlor etmişdi Tohmi-
no bu gcco. Elo bil indiyocon dəniz sahilindəki yay görüşlorindo de-modiyi, 
danışmadığı,  üroyində  saxladığı  bütün  sözləri,  bütün  söhbət-ləri  bu  ilıq 
Moskva  gecosindo  dcyib  qurtarmaq  istəyirdi...  Uşaqlığın-dan  damşırdı  on 
çox.  Pirşağıdakı  bağlarından,  yayın  son  günlorindon,  çimorlikdo  düzülmüş 
əlvan  pioner  dəstəlorindon,  bazar  günləri  hoıni-şo  saat  ikido  verilon 
muğamat  konscrtlərindən  -  aram  mclodiya  dəni-zin,  qızmar  sahilin,  odlu 
qumlarm üstündən tüstü kiıni uçub gcdirdi. Uşaqlığından obodi tork olunmuş 
diyar kimi danışırdı, elo bil, didor-gin, itkin düşmüşdü bu diyardan... Qızmış 
qumlar günorta çağı yalın ayaqlarını yandırardı, axşamlar isə qumlar soyuq 
vo  nom  idi.  Gecə  qonşularıgildon  evlərino  qayıdanda  üzüm  meyvolərinin 
arasından  hoppanarkon  qorxurdu  ki,  birdə  gümüşü  ayın  ziyasında,  boz 
qumların  içindo  görünmoz  olmuş  ilanı  basdalar,  ilan  qayıdıb  çalar  onu. 
Qonşu- 

---