Selçuk iletiŞİM

Kamusal Söylem, Medyatik Gerçeklik ve Kültürlendirme:… (30-44)
33
nın 10’unda öğrencilerin televizyon içeriğinden
etkilendiği ve bu görüşleri bir yaygın kanaat
olarak benimseme eğiliminde oldukları tespit
edilmiştir (Özer 2003: 333).
Kültürlenme etkisine ilişkin olarak uluslararası
literatürde benzer sonuçlara rastlanmaktadır.
Shrum (2001: 106) Rutgers Üniversitesi’nden
122 öğrenci üzerine yaptığı çalışmada sosyal
gerçeklik algılamasıyla televizyon izleme ara-
sında anlamlı bir ilişki tespit etmiştir. Kang ve
arkadaşları (1996: 86) South Dakota’da 458
liseli öğrenci üzerinde yaptığı araştırmada
sosyal gerçekliğin algılanmasında televizyonun
kültürlendirme etkilerine ulaşmıştır.
Son yıllarda ülkemizde artan televizyon dizileri
özellikle iletişim bilimleri açısından yoğun bir
ilgi odağı haline gelmiştir. Sadece, Kurtlar
Vadisi’ni doğrudan inceleme konusu olarak ele
alan 4 adet lisansüstü tez tespit edilmiştir. Bun-
lardan, Uçan’ın (2006) Kurtlar Vadisi dizisinde
milliyetçi ideoloji ve milli kimliğin inşası,
Gültekin’in (2006) Bir popüler kültür ürünü
olarak mafya dizileri: Kurtlar Vadisi örneği,
Uslu’nun (2006) Televizyon yapım, yönetimi ve
çekim teknikleri: Kurtlar Vadisi adlı dizinin
çekim teknikleri açısından incelenmesi, Çele-
bi’nin (2006) Milliyetçi bir metin olarak Kurt-
lar Vadisi, başlıklı çalışmaları daha çok dizinin
içeriği, söylemi, ideolojisi ya da yapım ve
teknik boyutları üzerine odaklandığı anlaşıl-
maktadır.
Son dönem Türk televizyon dizilerinin kültür
üzerine etkilerini konu alan bir başka alan
araştırması Ankara’da farklı sosyo-ekonomik
düzeylere sahip üç lise (Çankaya, Mustafa
Kemal ve Mamak) dengi okulun 600 öğrencisi
üzerinde yapılmıştır. Türk televizyonlarındaki
beş dizi filmin, gençlerin yaşam tarzı üzerinde-
ki imgelerini inceleyen bu çalışma da Kurtlar
Vadisi’nin algılamasına ilişkin verilere de yer
verilmiştir. Buna göre, araştırmaya katılanların
yaklaşık yüzde 25’i dizinin yaşanmakta olan
gerçekliği anlattığına inanırken yüzde 7.2’si
senaryonun hayal ürünü olduğunu düşünmek-
tedir(7)  (Konukman 2006: 123).
3. YÖNTEM
Araştırma Gazi, İstanbul, Selçuk ve Erciyes
Üniversitesi iletişim fakültelerinde lisans eği-
timini sürdüren 802 öğrencinin katılımıyla,
soru formuna bağlı ve yüzyüze görüşmeye
dayalı anket tekniği kullanılarak, 2004 Haziran
ayı içerisinde yürütülmüş ve tamamlanmıştır.
Araştırmanın özellikle iletişim fakültesi öğren-
cileri üzerine uygulanmış olmasının en önemli
sebebi araştırılan konuya dair öğrencilerin
akademik bakımdan daha hassas ve ilgili olma
potansiyelidir.
İki ana bölümden oluşan soru formunun ilk
kısmında Likert skalasıyla (1. Hiç katılmıyo-
rum, 2. Katılmıyorum, 3. Fikrim yok, 4. Katılı-
yorum, 5. Tamamen katılıyorum) katılımcıların
dizi hakkındaki kanaatlerini ölçmeye yönelik
46 maddeye (item) yer verilmiş ikinci bölümde
ise katılımcıların, diziyi izleme alışkanlıkları,
tanımlama-çerçeveleme eğilimleri, diziye dair
bilgi düzeyleri ve sosyo-demografik durumla-
rına ilişkin değişkenler kullanılmıştır. Diziye
ilişkin bilgi düzeyleri, dizi hakkında çoktan
seçmeli test tekniğine dayalı sorgulama yönte-
miyle incelenmeye çalışılmıştır.
Araştırmada veri analiz yöntemi olarak sosyo-
demografik değişkenler ve diğer betimleyici
istatistiklerde frekans analizi, izleyicinin Kurt-
lar Vadisi’ni değerlendirme ve algılamasının
tespitinde faktör analizi, faktörler ve ilgili de-
ğişkenlerin karşılaştırılmasında
tek yönlü
varyans analizi (ANOVA), ikili kategoriye
sahip değişkenlerde bağımsız örneklem t testi
ve aralıklı ölçeğe sahip değişkenlerin karşılaştı-
rılmasında ise korelasyon analizi kullanılmıştır.
Araştırma aşağıdaki sorulara cevap aramak
amacıyla yürütülmüştür:
§ Araştırmaya katılanların Kurtlar Vadisi’ni
algılama-değerlendirme faktörleri nedir?
§ Kurtlar Vadisi’ni algılama-değerlendirme
faktörleri arasında nasıl bir ilişki vardır?
§ Algılama ve değerlendirme faktörleri hangi
değişkenlerle anlamlı şekilde farklılaşmakta-
dır.
§ Kurtlar Vadisi’ni kamusal bir gerçeklik ola-
rak algılayanların karakteristikleri nasıl ta-
nımlanabilir?
§ Kurtlar Vadisi’nin izlenme karakteristikleri
nasıl tanımlanabilir?

---

Selçuk İletişim, 5, 3, 2008
34
§ Kurtlar Vadisi’ne ilişkin olgu ve olaylara
karşı hangi tutumlar gözlenmektedir?
§ Kurtlar Vadisi’ni izleme sıklığı ile diziye
ilişkin bilgilenme düzeyi arasında nasıl bir
ilişki kurulabilir?
4. BULGULAR
4.1. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin
Sosyo-Demografik Özellikleri
Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyete göre
dağlımı yüzde 68.8 erkek, yüzde 31.2 bayandır.
Yaş dağılımı açısından da öğrencilerin yüzde
11.8’inin 20 yaşından küçük, yüzde 66.2’sinin
20-23, yüzde 20.4’ünün 24-27 yaş aralığında
ve yüzde 1.5’inin 28 ve daha yukarı yaş gru-
bunda yer aldığı, yaş ortalamalarının ise 22.24
olduğu görülmüştür.
Aylık harcama yapma gücüne göre araştırmaya
katılan öğrencilerin yüzde 41.6’sı 250 YTL’ye
kadar olan harcama diliminde yer alırken, yüz-
de 54’ü 251-500 YTL, yüzde 3.3’ü 501-750
YTL ve yüzde 1.1’i 750 YTL’den fazla harca-
ma gücüne sahip kategoriyi oluşturmaktadır.
Öğrencilerin aylık harcama gücü ortalaması
313.37 YTL (8) olarak gerçekleşmektedir.
Araştırmaya katılan öğrencilerin bulundukları
üniversiteye göre dağılımları incelendiğinde;
Selçuk Üniversitesi’nin yüzde 49.7, Gazi Üni-
versitesi’nin yüzde 27.1, İstanbul Üniversite-
si’nin yüzde 15.6, Erciyes Üniversitesi’nin ise
yüzde 7.5’luk bir orana sahip olduğu görül-
mektedir.
İletişim fakültelerindeki bölümleri dikkate
alındığında araştırmaya katılan öğrencilerin
yüzde 41.3’ü gazetecilik, yüzde 34.7’si halkla
ilişkiler ve tanıtım, yüzde 24’ü radyo televizyon
ve sinema’ya kayıtlıdır.
Kendilerini en yakın hissettikleri siyasal görüş
tanımlamasına göre araştırmaya katılan öğren-
cilerin yüzde 19.2’si milliyetçi, yüzde 15.7’si
demokrat, yüzde 15’i sosyal demokrat, yüzde
13.5’i laik, yüzde 12.1’i muhafazakâr, yüzde
8.2’si liberal, yüzde 2’si İslamcı, yüzde 1.2’si
diğer kategorilerinde yer almaktadır. Öğrenci-
lerin yüzde 13.1’in hangi siyasal görüşe eğilim-
li olduklarına dair soruyu boş bırakmış olması,
siyasal eğilimlerini belirtmekten imtina ettiği
şeklinde yorumlanmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilere “ülkemizin en
çok hangi alandaki sorunlarına hassasiyet duy-
dukları”na ilişkin yöneltilen soruya, öğrencile-
rin yüzde 25.2’si eğitim, yüzde 19.2’si dış
politika, yüzde 18.8’i ekonomi, yüzde 18.3’ü iç
politika, yüzde 7.2’si kültür, yüzde 3.5’i hiçbi-
ri, yüzde 2.2’si sağlık cevabını verirken, yüzde
5.5’inin cevap vermediği görülmüştür.
4.2. Kurtlar Vadisi’ne Karşı Alışkanlık, Dav-
ranış ve Tutumlar
4.2.1. İzleme Karakteristikleri
Araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 35.7’si
tesadüf ettiğinde, yüzde 32.3 her bölümünü
mutlaka, yüzde 18’i hemen hemen bütün bö-
lümleri izlediklerini, yüzde 13.9’u hiç izleme-
diğini belirtmiştir.
Diziyi araştırmaya katılan öğrencilere fark
ettiren faktör incelendiğinde, öğrencilerin yüz-
de 54.3 yakın sosyal çevresinden, yüzde 29.4’ü
medyadaki haberlere konu oluşundan, yüzde
16.3’ü tesadüfen fark ederek izlemeye başla-
dıklarını beyan etmektedir. Dağılımdaki en
yüksek fark etme faktörünün sosyal çevre ol-
ması dizinin kişilerarası iletişimde önemli bir
gündem maddesini teşkil ettiğine işaret etmek-
tedir.
Araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 46.6’sı
diziyi izlemek için bir mekân ya da yer terci-
hinde bulunmadıklarını nasıl tesadüf ederse o
şekilde izlediklerini, yüzde 26.9’u evde izle-
meyi, yüzde 17.6’sı genellikle kalabalık ortam-
larda izleme imkânı bulabildiğini, yüzde 9’u
tek başına izlediğini belirtmektedir.
4.2.2. Diziye ve Diziyle İlgili Konulara Yak-
laşım
Kurtlar Vadisi’nde işlenen ana temayı, araştır-
maya katılan öğrencilerin yüzde 54.2’si derin
devlet olarak tanımlamaktadır. Diğer tanımla-
ma kategorileri sırasıyla, devlet-mafya müca-
delesi yüzde 35.3, vatan sevgisi 3.9, aşk 1.1,
vefa 0.8 ve diğer yüzde 4.7’lük bir orana karşı-
lık gelmektedir.

---