ŞƏMİstan nəZİRLİ general əLİ AĞA Şixlinski VƏ Sİlahdaşlari hərb tariXİNDƏn araşdirmalar
Yüklə 3,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tiflisdəki izimiz Azərbaycanlı seminaristlər Qoridə özlərinin gənc- lik illərini keçirmişlər. Onlar Gürcüstan və gürcülər
General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 352
1946-cı ildə onlar ailəlikcə Cənubi Amerikaya, Çiliyə köçüblər. Qalib farmakologiya mütəxəssisi kimi firmada işləyib. Onun Tayvanda, Çilidə, Hindistanda, Yuqoslaviyada və Misirdə filial- ları olub. Nəhayət, altmışıncı illərin sonunda Amerikada daimi yaşayıb. Bibim Reyhan xanım 1966-cı ildə Çilidə, əri Abbas bəy isə 1971-ci ildə Amerikada vəfat edib. Yuqoslaviyada bibim oğlu milliyyətcə serb, sənəti kimyaçı olan bir qızla tanış olub, ailə qurub. Onların indi iki övladı var – oğlu Abbas – Dominik və qızı Tamar – Mariya adlı. Məktubunda Qalib söz verir ki, 2002-ci ildə dədə-baba Vətəni Azərbaycana ziyarətə gələcək.
XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq Tiflisdə bizim mütərəqqi fikirli ziyalılarımız daha çox məskən salıblar. Ona görə də inqilabaqədərki ziyalılarımızın hansının ömür yoluna nəzər sa- lırsansa, istər-istəməz Tiflislə bağlılığına rast gəlirsən. Təəssüf ki, belə görkəmli şəxsiyyətlərimizin adları əbədiləşdirilmir. Olub- qalan nişanələr isə bir yandan silinib itirilir.
Şəmistan Nəzirli 353
General-topoqraf İbrahim ağa Vəkilovun on doqquzuncu əsrin sonlarında tikdirdiyi şəxsi mülkü Uş.Çxeidze küçəsində əsl memarlıq abidəsi idi. İki göz istəyirdi tamaşa etsin. Bu evi mən 1985-ci ildə generalın oğlu Faris bəyin çəkdiyi sxem vasitəsilə ax- tarıb tapmışdım. Bakıya qayıdanda Faris bəyə dedim ki, eviniz sağ-salamatdı, getdim, Tiflisdə ziyarət elədim. Onda Faris bəyin necə sevindiyinə bir Allah, bir də mən şahidi oldum. Doxsan dörd yaşlı tənha qoca durub qara şkafın enli siyirməsində saxla- dığı həmin evin fotoşəklini tapdı, dönə-dönə öpdü, uşaq kimi kövrəldi. İkimərtəbəli mülkdə iki gürcü, bir erməni ailəsi yaşayırdı. So- ruşdum ki, bilirsiniz bu mülk kimin olub? Cavab verdilər ki, bir tatar generalının. Budəfəki gəlişimdə də dözməyib, yenə həmin evə baş çəkmək istədim. Hansı gözəgörünməz qüvvəsə məni ora çəkirdi. Elə bi- lirdim orda – o mülkdə, qarşısındakı o cənnətəbənzər bağda Azər baycanın bir parçası öz oğlunun həsrətindədir. Üstəlik də Faris bəy danışmışdı ki, qapımızdakı ağacların hamısını atam Qarayazıdan, Salahlıdan gətirmişdi. Atam o ağaclarla həmişə həmsöhbət olardı. Onları sığallaya-sığallaya, hər bir ağacın bo- yunu sevə-sevə böyüdərdi. Uzaq şəhərlərə topoqrafiya çəkiliş- lərinə gedəndə onlara da salam yazırdı. Anama, bizə dönə-dönə tapşırardı ki, ağaclar amanatı, onlara vaxtında su verin, korluq çəkməyə qoymayın. Veriyski körpüsünü keçib balaca dikdirə çıxanda gözlərimə inanmadım. Generalın mülkü yox idi, yer üzündən silinmişdi, sanki heç burda belə şey olmayıbmış. Yalnız sahibsiz bağın ağac- ları qalmışdı. Məni qınamayın, mənə elə gəldi ki, o ağaclar yetim uşaq kimi ağlaşırdılar. Yaxınlaşıb oxşadım onları. Əlimi göv də- lərinə çəkdim. Generalın ruhuna rəhmət oxudum, yaxşı tanıdı- ğım mərhum Faris bəyi yada saldım. Kövrəldim. “Eh, dünya, niyə belə vəfasızsan” – pıçıldadım. Başım üstündə göyə yüksələn ağacların yarpaqları xışıldadı. Küləkmi tərpətdi onları, yoxsa mənim gəlişimə sevinclə pıçıldaşdılar? Deyə bilmərəm, bircə General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları 354
şeyi bilirəm ki, canıma od saldı o ağacların qürbətdə yetim qal- mağı...
Xeyli aralıdakı qonşulardan soruşdum ki, bu mülkü niyə uçu rublar? Cavab verdilər ki, guya yanından keçən yolu geniş- ləndirmək istəyiblər, yol-zad da çəkməyiblər. Evi uçurduqlarına da peşman olublar... Beləcə, bir tarixi abidəmiz, tariximiz keçmiş Tiflisdən silinib. Acınacaqlı haldır ki, bu da bizim səlahiyyətli vəzifə adamlarımı- zı narahat etmirdi. O vaxt, 1985-ci ildə ev salamat olanda Bakıda rəsmi idarədə, bir rəsmi vəzifə sahibinə dedim ki, Tbilisidə gene- ralın evi qalır. – Nə demək istəyirsən? – deyib boz-boz üzümə baxdı. – Yaxşı olar, – dedim, – Gürcüstan hökuməti ilə danışıb mülkə bir lövhə vurdurasınız. Axı, o evdə xalqımızın yeganə topoqraf- generalı İbrahim ağa yaşayıb. General İbrahim ağa Vəkilov tarixi şəxsiyyətdir... Məni axıra qədər dinləməyən rəhbər şəxs etinasızlıqla: – Fikirləşirik, – dedi, – indi vaxt yoxdu. Bizim “ağıllı rəhbərimiz” fikirləşməyə vaxt tapana kimi “dəli çayı vurub keçdi”... Həmin il – 1985-ci ilin iyununda Tbilisidə şahidi olduğum bir hadisəyə azərbaycanlı kimi hədsiz sevindim. İndi də unuda bilmirəm. Bir küçədən keçəndə kitab mağazası görüb içəri keç- dim. Satıcı yaraşıqlı cavan bir oğlan idi. Mən rusca soruşdum ki, sizdə tarixi mövzuda yaxşı kitab varmı? Saxlancın varsa, ver, neçəyə desən alaram. Oğlan üzümə baxıb, təmiz Azərbaycan dilində: – Var, – dedi, – buyurun alın, cavan yaşında Gəncədə vəfat etmiş şair Nikoloz Barataşvilinin həyatından sənədli povestdir. Alsanız, peşman olmazsınız. Burda o dövrün Gəncəsi haqqında maraqlı epizodlar var. – Azərbaycanlısanmı? – sevinclə soruşdum. – Yox, – dedi, – gürcüyəm. Meydanda yaşayıram. Bizim Mey- danda yaşayan bütün millətlər Azərbaycan dilində mənim kimi Yüklə 3,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|