119
nında iş ver, gözün üstündə olsun. Deyərsən ki, nənəsi onu öz
canından da çox istəyirdi. Balamı sizlərə əmanət qoyuram. Yox‐
sa, axirətdə üzünüzə baxmaram, yaxanızdan ikiəlli yapışaram.
Məni bu dünyada yaşadan o idi. Heyif ki, evlənməyini, oğul‐
uşaq sahibi olduğunu görə bilmədim. İndi gedin yatın, yax‐
şıyam, narahat olmayın.
Familə döşəmədə yer salıb Durna nənənin çarpayısı ya‐
nında uzandı. Ağəli ilə Rəhim isə qonşu otaqda yatdılar. Fami‐
lənin gözünə bir neçə saat yuxu getmədi. Hər dəfə dikələndə
Durna nənəni namaz qılan görür, pıçıltısını eşidir, yenidən
uzanırdı. Saat 4‐də Familəni yuxu apardı. Durna nənə öz tanrısı
ilə tək qalmışdı...
“Tanrı:
– Hə, kəklik yerişli, kəkotu qoxulu Durna balam, cənnətin
mələyi olmağa hazırsanmı?
Durna:
– Bəli, uca tanrım, hazıram. Cənazə namazımı da özüm qıl‐
mışam, əgər qəbul etsən... İcazə verirsənsə, sübh namazımı da
qılardım, sənə olan son borcumu da layiqincə yerinə yetirər‐
dim...
– Yox, sübh namazını cənnətdə qılarsan. Kəlmeyi‐şəha‐
dətini son dəfə deməyin yetər.
Durna nənə islaq, nisgildən titrəyən gözlərini yumub dili‐
nin altında son dəfə şəhadət gətirdi:
– Bismillahir rəhmanir rəhim. Əşhədü ən ləilaha illəllah və
əşhədü ənnə Mühəmmədən əbdühu və rəsuluhu... Qalanların
imtahanını asan elə, sevdiklərimi xətadan‐bəladan uzaq tut, ya
Rəbbim. Gözün Fərhadımın üstündə olsun, onu sənə əmanət
edirəm... İndi hazıram, Allahım, – gülümsündü...”
Familə səhər saat 5‐də xoruzun ilk banına diksinib yuxu‐
dan oyandı. Dərhal dikəlib Durnaya sarı boylandı, arvad əlləri
mütəkkənin üstündə namaz vəziyyətində səssizcə qalmışdı.
120
Gözləri açıq idi. Sevinc donub üzündə qalmışdı. Ehtiyatla əlini
ovucuna aldı, əli buz kimiydi, nəfəsi gəlmirdi. Durna nənənin
ruhu artıq o biri dünyaya köçmüşdü, o, canını, sevdiyi Allahına
tapşırmışdı...
* * *
Familə astadan qonşu otağın qapısını döydü – “Ağa, ay
Ağa!”– səsləndi. Ağa tələm‐tələsik şalvarını geyib yan otağa
keçdi. Familə astadan, – “Deyəsən arvad keçinib”. Səsə Rəhim
də oyanmışdı, paltarını geyib o da gəldi. Durna nənənin sifətinə
sarı əyilmiş Ağəli dikəlib Rəhimə baxdı – “Axır qəmin olsun,
qardaş, anan Allahın rəhmətinə qovuşdu”– dedi. Rəhim başını
anasının sinəsinə qoyub uşaq kimi hönkürdü. Familə bu mən‐
zərəyə dözə bilmir, sanki öz ağusu ilə oğul‐ana vidalaşmağına
mane olmamaq üçün səssizcə hıçqırır, öz növbəsini gözləyirdi.
Ağəli əlini Rəhimin kürəyinə qoyub, – “Toxtaq ol, qardaşım,
səbirli ol, Allah rəhmət eləsin, görüləsi işlərimiz var, mən
hazırlığımı görüm”– deyib bayıra çıxdı. Qonşu Balay kişini ça‐
ğırıb kəndə duyuq salmasını xahiş elədi. Heç yarım saat keçmə‐
di ki, onsuz da kənddə az‐maz qalmış bütün kişilər məhləyə
yığıldılar. Kənddə qalmış 3‐4 arvad meyidi ağlayırdı. Mağar da
qurmadılar, kişilər və 5‐6 cavan elə həyətdəki kötüklərin üstün‐
də oturub çay içdilər. Qadınların ağısı həzin bir muğam kimi
ətrafa yayıldıqca, kişilər kəndin ən yaşlı sakininin ölümünə
həsəd aparırdılar, – “Xoşbəxt adamdı, didərgin düşmədi, canı
vətənə qovuşdu...” – dedilər.
Kəndin kişiləri çoxdandır ki bir yerə belə yığışmırdı – elə bil
bir‐birindən çəkinəcək ayıb iş tutmuşdular. Hər kəs uzaq qohu‐
mu, yaxınlarıgilə göndərdiyi paltar‐palaz, oğul‐uşağına görə
bir‐birindən xəcalətliydi. Cəhənnəmə dönmüş doğma yurd‐yuva‐
larını tərk etməyin yeganə və çarəsiz yol olduğunu bildikləri hal‐
121
da, bu təklifi başqa birisinin etməsini gözləyirdilər. Söhbət mət‐
ləbə yaxınlaşanda isə kimsə bu qərarı verməyə cürət etmir və
eyni müzakirə yenidən başlanırdı. Səmayə və Həvvanın ürəkləri
çatladan həzin ağusu qadınların sarı simini gərmişdi, hər kəs öz
ölüsünü yadına salıb onlara qoşulurdular, içlərində sabah ayrı‐
lacaqları vətənlərini ağlayanlar da vardı. Qubadlı kimi mərd igid
artıq əllərini qaldırmış, ağırlaşmış yaralı ayağını sürüyə‐sürüyə,
səndirləyəsəndirləyə erməniyə tərəf – təslim olmağa gedirdi.
Qismətindəki işgəncənin nə olacağını isə təkcə Allah bilirdi...
Meyidi yudular, cənazə namazını qıldılar. Durna nənəni
anasının yanında torpağa tapşırdılar. Torpaq öz sevimli bəndə‐
sini ağuşuna almaqla bir az da müqəddəsləşdi, çoxaldı. Fərhad
isə Durna nənəsinin də qovuşduğu torpağı – anaların, nənələrin
və sevib‐sevilənlərin qarışaraq bərəkət qatdığı Ana Torpağı qo‐
ruyurdu...
Rəhim anasının yeddisini verib Bakıya qayıtdı.
Fərhad:
...1993‐ün iyulu girmişdi. Nənəmin qırxından bir neçə gün
sonra kəndə qayıtmışdım. Rayonda vəziyyət son həddə idi və
belə çox davam edə bilməzdi.
Axırıncı kursdaydım, diplom layihələrimi işləməmişdim.
Valideyinlərimlə belə razılığa gəldik ki, mən Bakıya qayıdıb
diplom işlərimi təhvil verməli, institutu bitirməli, Durna nənə‐
nin yığdığı və “Qala” kiçik müəssisəsinin direktoru işləyərkən
topladığım pulla ev aldıqdan sonra gəlib onları buralardan kö‐
çürüb aparmalıydım. 6000 manat pulu götürüb Bakıya yollan‐
dım. Pulu bacım Nailəyə verdim. Tələbə yoldaşlarımı tapıb ins‐
tituta yollandıq. Qrup yoldaşlarımız artıq imtahanları və dip‐
lom işlərini verib evlərinə yollanmışdılar. İnstitut üzrə cəmi 7
nəfər döyüşdə iştirak edənlərin işləri isə tökülüb qalmışdı.
Dostları ilə paylaş: |