çox böyük ziyanları var.
Çoxlu spirt istifadə
etmək səfalətə gətirib çıxarır və mütəmadi kokain
istifadə etmək Sizi həyatın quluna çevirərək
insanın ölümünü tezləşdirir.
Gəlin o biri canlıları da unutmayaq. Pişiklərin
müxtəlif vaxtda yuxuya getməsi müşahidə olunur
və buna onurğa beynindən ayrılan maye səbəb
olur. Bu mayenin təsiri altında insanlar da dərhal
yuxuya gedir.
Bu birləşmənin və disparlurenin hər ikisi yağ
turşularının törəmələridir. Bunlar insanların bir
çox qida problemlərinin xüsusiyyətini müəyyən
edən molekullar olduğu üçün hal‐hazırda diqqət
mərkəzindədir. Yağ turşular pəhrizin tərəfdarıdır
və daimi doymuş, monodoymamış, polidoy ‐
mamış turşuların keyfiyyətləri ( pis və ya yaxşı)
barədə xəbər verilir. Təbii ki, bu da üzvi kimya ‐
dır. Ağartı məhsullarının tərkibində olan QLT
(qoşulmuş linol turşusu) xərçəng əleyhinə isti ‐
fadə olunur.
Başqa faydalı maddə rezveratroldur, bu da
qırmızı çaxırın tərkibində olur və ürək xəstə ‐
liklərinin qarşısını almaq üçün faydalı təsir göstə ‐
rir. Bu, iki benzol həlqəsindən ibarət olan üzvi
birləşmədir.
Bizim qəbul etdiyimiz daha bir birləşmə
C vitaminidir. Bu birləşmə qida rasionumuzun
vacib faktoru olduğu üçün vitamin adlanır.
C vitaminin çatışmazlığı nəticəsində yumşaq
toxumaların, xüsusilə də ağızda olan yum ‐
şaq toxuma ların degenerasiyası baş verir – bu
da sinqa xəstəliyi adlanır. Uzun səyahətə
çıxan dənizçilər bu xəstəlikdən əziyyət çəkir ‐
lər (Xristofor Kolumb bu xəstə lik dən əziyyət
çəkib). C vitamin primatlar, meyvə yarasa ‐
ları, dəniz donuzları üçün vacib
dir. Digər
məməlilər C vitaminini özləri hazırlayırlar.
Bu vitamin, həmçinin universal antioksi ‐
dant dır. C vitamini sərbəst radi kalları bədəndə
təmizləyərək, bizi xərçəg xəstəliyindən qoru ‐
yur. Bəzi insanlar fikirlə şir lər ki, bu birləş ‐
mənin artıq istehlakı bizi zökəmdən qoru yur,
ancaq bu hələ də tam sübut olunmamışdır.
Akif ӘZ ZOV,
k.e.d., professor AMEA‐nın
müxbir üzvü
Leylufər ӘLİYEVA,
t.e.d, professor
58
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 2 (06) 2014
rezveratrol – üzüm qabığından alınır (qırmızı çaxırda
olan birləşmədir)
İ
İnsan bədəninin forması materiyanın 7 pil ‐
ləsindən ibarətdir. Bu 7 substansiya bir‐bi ‐
rindən sıxlıq və vibrasiyaya görə fərqlənir.
Bizim bədənimiz maddənin üç halından for ‐
malaşmışdır: bərk, maye və qaz halı.
Vahid insan vücudunda ruh və bədən
birləşmişdir. Ruh – ali başlanğıcdır, bədənə
həyat verir, onu şövqləndirir. Bədən – insan
üçün imtahandır. Bədən ruha özünü ifadə
etməyə, inkişaf etməyə, təkmilləşməyə, digər
insanlara yardım etməyə imkan verir. Әgər bu
baş verməzsə, bədən ruhu çətinliyə salır: ona
şəhvani ehtiras və ondan yaranan xəstəliklər
ötürür.
Fiziki bədənin dəqiq surəti «efir bədəni»dir
(hər insanda var).
«Efir bədəni» – insanın fiziki formasının
əsas landığı bir nümunədir, bu, fiziki formanı
həyat enerjisi ilə doldurur. «Efir bədəni»ndə
psixi mərkəzlər – çakralar yerləşir. Әgər
insanları «Mən» – ali ruh, Şüur («zərif» bədən)
və bədən (fiziki bədən) terminləri ilə nəzərdən
keçirsək, çakralar Şüur («zərif» bədən) mexa ‐
nizminin hissələri deməkdir. Baxmayaraq ki,
şüur vahiddir, onun öyrənilməsi üçün qədim
yoqalar, daoslar, şamanlar və müasir ezote ‐
riklər (transsendentalistlər) və dinin mistik
istiqamətlərinin tərəfdarları onu «hissələr»ə
ayırırlar. İnsan şüurunun və ya «zərif» bədəni ‐
nin məkanı riyazi nöqteyi‐nəzərdən çox ölçü ‐
lüdür və bizim dörd ölçülü Evklid məkan‐zamanı
ilə oxşar deyil, buna görə də Şüuru birmənalı
olaraq hissələrə ayırmaq olmaz, necə ki, məsə ‐
lən, fiziki bədəni əllərə, ayaqlara, qarına, beyinə,
ağciyərlərə və s. ayırırlar. Bölgü üsulundan
(müxtəlif koordinasiya sistemlərinin proyeksi ‐
yala rından) asılı olaraq, şüurun müxtəlif yol‐
larla izahı meydana gəlmişdir. Buna görə də
müxtəlif dinlər və təlimlər Şüuru fərqli şəkildə
və fərqli sayda hissələrə ayırırlar. Oxşarlıq
prinsipinə əsasən (elmdə nümunəsi fraktal və
holoqramlar) mistika elmində (şüur elmində)
hesab olunur ki, insan vücudu Kainatın vücu ‐
duna oxşardır, buna görə də insan bədənin ‐
dəki psixi mərkəzlər sistemi Kainatın çoxsə viy yəli
quruluş sistemi kimidir. Bu da dinlərdə və
mistik təlimlərdə özünü göstərir: 7 səma,
7 çakra, 7 əsas rəng...
Qədim Misirin gizli təcrübələrindən Uzaq
Şimal xalqlarının ənənə və ayinlərinə kimi bütün
dünya mənəvi təlimlərinin mərkəzi ideyası
ondan ibarətdir ki, insan – yalnız fiziki bədən
deyil, həm də hər şeydən öncə enerji infor‐
masiya strukturudur. Məhz enerji fiziki bədəndə
baş verən proseslərin əsasında dayanır, həm ‐
çinin bizi digər insanlarla əlaqələndirir. Ona
görə də sağlamlığın, ətrafla münasibətdə har ‐
moniyanın əldə olunması üçün, o cümlə dən
pozitiv həyat situasiyalarının təşviqi üçün in‐
sana enerjini idarə etmək bacarığı lazımdır.
Biz hamımız fiziki bədənimizin qayğısına
qalırıq: imkan daxilində keyfiyyətli qida məh ‐
sullarından istifadə edirik, vitaminlər qəbul
edirik, lazımi gigiyena prosedurlarını və az ya
çox fiziki hərəkətləri yerinə yetiririk. Buna
baxmayaraq, energetikamızdan söhbət getdik ‐
də (hansı ki elmi‐populyar ədəbiyyatın və
KİV‐in sayəsində çoxluq onun mövcudluğuna
şübhə etmir), biz nəyə görəsə çətin vəziyyətə
düşürük. Әgər energetik bədən, həqiqətən,
mövcuddursa, məntiqlə güman etmək olar ki,
fiziki bədən kimi o da az qayğıya layiq deyil.
Hə a daha çox! İnsan orqanizmindəki enerji
proseslərinin öyrənilməsində, məlum olduğu
kimi, Qədim Hindistan, Çin və Tibet müdrik ‐
ləri xüsusi nailiyyət əldə etmişlər. Vedalar,
yoqa sutraları və daos traktatları «zərif» bədə ‐
nin yeddi mərkəzindən söhbət açır, bu mər ‐
kəz lərdə yaşadığımız dünya ilə mənəvi dünya
arasında enerji mübadiləsi baş verir. Bu mər ‐
kəzlər çakralar adlanır.
Çakra – (hərfi mənada «dairə», «çarx»,
«disk», «mandala») induizm dini təcrübələ ‐
rində – insanın daxili (həssas) orqanlarında
59
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 2 (06) 2014
ПСИХИ ЕНЕРЖИ
МЯНБЯЙИ