Sona Vəliyeva İŞIĞa gedən yol roman Bakı – 2016
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
56 da caqdı. Çox gec yuxuya getdi, həmin yuxu yenə “köhnə dost” kimi onun görüşünə gəldi. Yenə nərdivanı göy üzünə dayayıb, ağacdan armud yığırmış kimi, ən işıqlı ulduzları torbaya toplayır, sonra da sonu görünməyən su yolu ilə, suyun üzərində hərəkət edə-edə evlərinə doğru gedir. Bu dəfə yol Mirzə Hüseynin əlindəki kağız bükülüsü kimi uzandıqca uzanır, amma sonu görünmür ki, görünmür. Yorğunluğu onu əldən salsa da, o, inadla ağır torbanı – bütün ulduzları mənzil başına daşımağa çalışırdı. Hərəkət etdiyi yeganə yolun üzərində uzaqdan yanan şamı görüncə Kürü və evlərini tanıdı. Həsən işığa və şama doğru irəliləyir, bu an yenə də yığdığı ulduzlar su üzərinə dağılaraq izaholunmaz bir gözəllik yaradır: Yuxusunda Zərdab Tiflisə, onların evi isə Tiflisdəki evlərin ən gözəlinə bənzəyirdi. Təkcə kəndlərindəki doğma küçə olduğu kimi qalmışdı. Kəndləri işığa qərq olaraq elə geniş və böyük görünürdü ki… Getdiyi yolsa gah uzanır, gah qısalır, bitmək bilmirdi. Həsən yorğunluğuna fikir vermədən suyun üzü ilə irəliləyir, irəliləyir, işığa doğru gedir, ona çatmağa çalışırdı. Səhər tezdən oyanan Həsən yarıyuxulu gülümsədi: “Qəribə- dir, yuxularım ən əziz dostum kimi ardımca hətta Tiflisə gəlib çıxıb”. Tələsik qapıdan çıxmaq istərkən həyətdə gəzişən Fərəc bəylə rastlaşdı, dünənki məclisə onu da apardığı üçün ürək dolusu təşəkkürünü bildirdi. Fərəc bəy Həsənə cibxərcliyi verməyə çalışsa da, Həsən minnətdarlığını bildirib puldan imtina etdi. O, Fərəc bəyin evindən ayrılaraq yola çıxdı. Yol boyu Həsən qəl bində bir şeyə təəssüf edirdi: biz niyə Fərəc bəyi uşaq vaxtından görüb tanımamışıq. Nənəm ondan söz düşəndə niyə həmişə xəlvətə keçib ağlayırdı? Kaş onu indi görəydi… Təəssüf ki, Zərdabda onu olduğu kimi heç kim tanımayıb. * * *
Tiflisdə təhsil illərinin barmaqla sayılacaq günləri qalmışdı. Bütün tələbələr kimi Həsən də bu günlərdə həyəcanlı idi. O, Tiflis gimnaziyasını gümüş medalla bitirirdi, az sonra onun Moskva
57 həyatı başlayacaqdı. İndi Kürün qırağında qoyub gəldiyi uşaqlıq illəri ona yuxu kimi gəlirdi, o günlər yadına düşdükcə daha çox darıxırdı. Hərdən gözünün önünə sahildə qum topalarından düzəltdiyi evlər, qalalar gəlir, əli çatmasa da, xəyalən o yerləri yenidən ziyarət edirdi. Həsən böyüdükcə ailəsi üçün daha çox darıxırdı. Əmisi Hidayət bəyin onunla həmyaşıd uşaqları, xüsusilə, söz-sirr yoldaşı Xanlar üçün lap çox darıxırdı. Həmişə çay qırağında balıqqulaqlarının içindən gələn səsə heyrətlə qulaq asmaları, çilingağac oynamaqları, ağacların ən uca budağında tez yetişən meyvələrin nübarını dərməkləri yadına düşdükcə burnunun ucu göynəyirdi. Mədrəsədə mollaya verdiyi suallara mollanın təəccübü və uşaqların gizlicə pıqqıldaşıb gülməkləri bir-bir yadına düşürdü. Atalı, babalı, nənəli günləri, anasının onu əzizləməsi, “Həsənim, ay Həsənim, hərcə şeydən küsənim”, – deməsi, onlara hər gecə kitab oxuması, ailələrində qurulan şeir, aşıq məclisləri indicə baş vermiş kimi gözləri qarşısında can lanırdı. Şamaxı məktəbində oxuduğu vaxtlarda müəllimlərinin Səlim bəyə onu tərifləmələri, o məktəbdəki hər şey bircə-bircə yaddaşından boylanırdı. Həsən fikrini toplamağa, evlərindən ayrıldığı ilk gündən bu yana əldə etdiklərini, itirdiklərini təhlil etməyə çalışdı. “Atam sağ olsaydı, çox sevinərdi”, – düşündü, ancaq fikrini axıra qədər cəmləyə bilmədi. Gimnaziyanı medalla bitirdiyi üçün onu birbaşa Moskva Dövlət Universitetinə göndərmək məsələsi həm gimnaziyada, həm də təhsil idarəsində müzakirə olunmuş və təsdiqini tapmışdı. Onu fizika-riyaziyyat fakültəsinin təbiət şöbəsinə qəbul etmiş- di lər. Tiflisdən Moskvaya göndərilən məzunların içində Həsən yeganə müsəlman idi. Bu hal Həsəndən ciddi məsuliyyət tələb etməklə yanaşı, həm də gələcək çətinlikləri dəf etmək üçün əlavə güc verirdi. Tiflisdə yaşayan azərbaycanlılardan Fərəc bəy, Mirzə Fətəli və başqa yaxınlar Həsənin uğurlarını bilir, parlaq gələcəyinə ümid bəsləyirdilər. Fərəc bəy bir gecə ikilikdə qalarkən Həsənə indiyə qədər yaşadığı həyatın ən ülvi məqamlarını, həyatda əldə etdiklərini,
58 itirdiklərini, doğmalarının ona fərqli münasibətinin səbəblərini səmimi danışmışdı. – Həsən, sən mənim ailəmdən, qanımdan, canımdan biri ol- maqla, həm də ən gənc və etibarlı dostumsan, – söyləmişdi. Fərəc bəy Həsənlə söhbət edərkən ona həmişə Rəhim bəyin gənc, rusca təhsil almış, qürurlu, təmkinli, müdrik gənclik nümu- nəsi kimi yanaşırdı. Fərəc bəyin onunla son söhbəti isə daha çox Həsənin – böyük ümidlər bəslənən bu istedadlı gəncin gələcəyi ilə bağlı olmuşdu. Bu məsləhətlərdən biri də Həsənin gələcək ailə məsələsi ilə bağlı idi. O, duruxa-duruxa önəmli bildiyi bu məsələ haqqında Həsənə demişdi: – Bax, oğlum, sənə nəsihət və məsləhət vermək fikrindən çox-çox uzaq olsam da, bir şeyi unutmamağını tövsiyə edirəm. Sənin oxuyub elimiz üçün gərəkli bir mütəxəssis olacağına əmi- nəm, hər şey biz arzuladığımızdan da yüksək səviyyədə olacaq. Amma gənclik illərində buraxılmış bir səhv, sonra ömrümüz boyu bizi izləyir, həyatımız istəmədiyimiz axarda davam edir. Söh bət gələcək ömür-gün yoldaşı seçimindən gedir. Mən həya- tım da bir səhv buraxmışam, istəmirəm, sən də belə gənclik səh- vini təkrarlayasan. İstəyirəm, gələcək seçimində öz dəyərlərinə, ruhuna uyğun bir xanımla, öz məmləkətimizdən olan birisi ilə ailə qurasan. Bunu unutma! Ailəni kişi qurur, lakin qadın yaşadır və qoruyur. Övladları cəmiyyət üçün ilk növbədə analar hazırlayır. Sevgi gözəl hissdir, lakin gələcəkdə ailə qurduqdan sonra bu sevgi gözlədiyin nəticəni verməyəcəksə, onun ardınca getməyinə dəyməz. Əgər həyat yoldaşını səninlə birgə dəyərlər, eyni amal, əqidə, məslək silahdaşlığı birləşdirməyəcəksə, bugünkü sevgi gələcək ailədəki, cəmiyyətdəki, ictimai həyatdakı uğurların təmə- lində dayanmayacaqsa, həyatın müxtəlif sınaqlarından uğurla çıxmağa, uğur qazanmağa əsas yaratmayacaqsa, onda o ailə, o evlilik peşmanlığa səbəb olacaq. İndi sən yaraşıqlı, zəkalı, varlı bir gəncsən. Səni ələ almaq üçün çoxları çalışacaq. Səhv buraxmamaq üçün sənə yanaşanlara, səni ələ almaq istəyənlərlə ehtiyatla, ağılla davranmalısan. Mə nim məsləhətimi, sözlərimi unutma! Mən həyatımda həmişə şöhrətin Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|