səviyyəsində 20 Yanvar faciəsinə tam siyasi-hüquqi qiymət
verilməməsini ciddi təndid edən Heydər Əliyev 1992-ci ildə
M illi Şura tərəfindən qəbul edilmiş səthi və başdansovdu qə
rarın xalqa xəyanət olduğunu bəyan etdi: «Bu qərarı oxuyan
da, doğrusu, çox həyəcanlandım. Düşündüm ki, M illi Şura
nə üçün öz m illətinin, öz xalqının aqibətinə, taleyinə bu
qədər biganə qalıb? Qərarı oxuyandan sonra bir daha qəti
fikrə gəldim ki, bu faciəyə, bu hadisəyə niyə indiyə qə
dər siyasi qiym ət verilməyib... Mənim fikrim belədir ki, bu
qərarın qəbul edilməsi Azərbaycan xalqına bəlkə də 20
Yanvar 1990-cı ildə olan faciə kimi böyük xəyanətdir. İki
il keçəndən sonra Deputat İstintaq Komissiyasının ortaya bir
şey çıxarmaması, boş-boş sözlərlə camaatı aldatması, qərar
da bu komissiyanın işinin qənaətbəxş hesab edilməsi, yenə
də deyirəm, xəyanətdir».
1994-cü il martın 29-da M illi Məclis tərəfindən «1990-cı il
yanvarın 20-də Bakıda törədilmiş faciəli hadisələr haqqında»
adlı xüsusi qərar qəbul edildi. Qərarda 1990-cı ilin 20 Yanvar
hadisələri Azərbaycanda vüsət almış milli-azadlıq hərəkatını
boğmaq, demokratik və suveren bir dövlət amalı ilə ayağa qal
xan xalqın inam və iradəsini qırmaq, m illi mənliyini alçaltmaq
və belə bir yola-qədəm qoyan xalqa sovet hərb maşınının
gücünü nümayiş etdirmək məqsədi ilə totalitar kommunist re
jim i tərəfindən hərbi təcavüz və cinayət kimi qiymətləndirildi.
Sənəddə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının, sovet dövlə
ti və hökumətinin, şəxsən Mixail Qorbaçovun Azərbaycana
qarşı ağır cinayət törətdikləri, Əbdürrəhman Vəzirovun, Ayaz
Mütəllibovun, Viktor Polyaniçkonun, Vaqif Hüseynovun xalqı
mıza xəyanət etdikləri siyasi-hüquqi müstəvidə öz əksini tap
dı. Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri Elmira
Qafarovanın, Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Ko
mitəsinin birinci katibi Müslüm Məmmədovun bu qanlı faciə
nin törədilməsində məsuliyyət daşıdıqları və digər məsələlər
288
də sənəddə qeyd olundu. Beləliklə, Heydər Əliyevin təkidi
və təşəbbüsü sayəsində xalqımıza qarşı törədilən bu qanlı və
qəddar aksiyaya siyasi-hüquqi qiymət verildi.
|
Şəhidlərin xatirəsi həmişə uca tutulacaq
Təəssüf ki, zamanın və şəraitin doğurduğu səbəblərdən 20
Yanvar faciəsini törədənlər hüquqi müstəvidə layiq olduqları
cəzanı almadılar. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin
2000-ci ildə 20 Yanvar faciəsinin 10-cu ildönümü haqqında
imzaladığı fərmanda bu barədə deyilirdi: «XX əsr tarixində
totalitarizmin törətdiyi ən qanlı terror aktlarından biri olan 20
Yanvar faciəsində Azərbaycan xalqına qarşı işlədilmiş cinayət
əslində bəşəriyyətə, humanizmə, insanlığa qarşı həyata
keçirilmiş dəhşətli bir əməldir. Həmin cinayəti törədənlər
indiyədək öz cəzalarını almamışlar. Xalqımız əmindir ki,
müqəssirlər tarix, bəşəriyyət, eləcə də Azərbaycan xalqı
qarşısında cavab verməli olacaqlar».
«20 Yanvar şəhidi» fəxri adının təsis edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 31 mart 1998-ci il ta
rixdə fərman imzalamışdır. 29 dekabr 1998-ci ildə «20 Yanvar
şəhidi» fəxri adi haqqında Əsasnamə təsdiq edilmişdir. 1990-
cı il yanvarın 20-də keçmiş SSRİ Silahlı Qüvvələrinin Bakıya
və respublikanın bir neçə rayonuna hərbi təcavüzü zamanı
həlak olmuş insanlara «20 Yanvar şəhidi» fəxri adı verilmişdir.
Heydər Əliyev 20 Yanvar faciəsinin bütün dünyada tanı
dılmasına, hər zaman şəhidlərin xatirəsinin əziz tutulmasına
diqqətlə yanaşırdı. Bakının ən uca nöqtəsində yerləşən Şəhid
lər xiyabanında Azərbaycanın azadlığı uğrunda şəhid olan
ların xatirəsinə ucaldılmış möhtəşəm «Əbədi məşəl» abidə-
kompleksi də məhz ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü və
qayğısı ilə tikilib.
289
Heydər Əliyev yolunu uğurla davam etdirən Prezident
İlham Əliyev şəhidlərin xatirəsinin uca tutulmasına, şəhid ai
lələrinin sosial məsələlərinin yoluna qoyulmasına xüsusi diq
qət göstərir, hər il yanvarın 20-də Şəhidlər xiyabanını ziyarət
edərək «Əbədi məşəl» abidə kompleksinin önünə əklil qoyur.
Dövlətimizin başçısı 2004-cü ildə 20 Yanvar faciəsinin 14-
cü ildönümünün keçirilməsi ilə bağlı sərəncamında bildirirdi
ki, Azərbaycan övladları 1990-cı il yanvarın 20-də xalqımızın
qəhrəmanlıq salnaməsinə parlaq səhifə yazdılar: «Həmin gün
respublikada haqq-ədalətin bərqərar edilməsi tələbləri ilə
çıxış edən Azərbaycan xalqının inam və iradəsini qırmaq,
m illi m ənliyini alçaltmaq məqsədi ilə totalitar sovet rejimi
nin həyata keçirdiyi terror aktı nəticəsində bəşər tarixində
insanlığa qarşı törədilmiş ən ağır cinayətlərdən biri baş ver
di. Yüzlərlə günahsız insan yaralandı və qətlə yetirildi. Ən
ağır sınaqlara sinə gərmək əzmini bütün dünyaya nümayiş
etdirən Azərbaycan övladları 1990-cı il yanvarın 20-də xal
qımızın qəhrəmanlıq salnaməsinə parlaq səhifə yazdılar».
Prezident İlham Əliyev 1990-cı ilin yanvarında şəhid olmuş
oğul və qızlarımızın xatirəsinin əbədiləşdirilməsi, adlarının uca
tutulması, onların ailələrinin, övladlarının sosial müdafiəsinin
gücləndirilməsi üçün mühüm qərarlar vermişdir. Dövlətimizin
başçısının 19 yanvar 2006-cı il tarixli «20 Yanvar şəhidinin ai
ləsi üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdünün
təsis edilməsi haqqında» fərmanı ilə şəhid ailələrinə dövlət
qayğısını artırmaq məqsədi ilə təqaüd verilir.
Bu gün Bakının ən yüksək nöqtələrindən birində hər bir
azərbaycanlı üçün müqəddəs and yerinə çevrilmiş bir yer var.
Bu, 20 Yanvar faciəsi qurbanlarının və Ermənistanın hərbi tə
cavüzünə qarşı döyüşlərdə həlak olanların dəfn edildiyi Şə
hidlər xiyabanıdır. Məhz Azərbaycan Prezidenti cənab İlham
Əliyevin təşəbbüsü ilə Şəhidlər xiyabanında əsaslı təmir və
yenidənqurma işləri aparılıb.
290
Dostları ilə paylaş: |