www.vivo-book.com
982
qəhrəmanları arasında yaĢamaq üçün yaranmısınız, indi də
onlar kimi möhkəmlik nümayiĢ etdirin. Qoy, baĢ verməli
olan Ģey, sizin adınızı ləkələmədən, gizlicə baĢ versin. BaĢqa
ad altında gizlənin və heç kimə inanmayın. Əgər sizə kömək
lazımdırsa, abbat Pirarın köməyini sizə təklif eləyirəm.
Heç kimə bircə kəlmə də deməyin, xüsusilə öz
çevrənizin adamlarına – cənab de Lyuza, cənab de Kelyusa.
Ölümümdən bir il sonra cənab de Kruazenuaya ərə
gedin, mən sizdən bunu həm xahiĢ eləyirəm, həm də əriniz
olaraq, əmr eləyirəm. Mənə məktub yazmayın, cavab
verməyəcəyəm. Mən Yaqo kimi qəddar olmasam da,
deyəcəyəm: From this time forth I never will speak word
66
.
Heç nə məni nə sizinlə danıĢmağa, nə də yazmağa
vadar edə bilməz. Çılğın hisslərim sona çatdığı kimi, bunlar
da mənim sizə son sözlərimdir.
J. S.”
Ancaq məktubu göndərəndən sonra Jülyen azacıq
özünə gələrək, ilk dəfə necə bədbəxt olduğunu hiss elədi. O
66
Bundan sonar mən bir kəlmə də danışmayacam (ing.)
www.vivo-book.com
983
bütün gözəl arzularını “Mən öləcəyəm, mən ölməliyəm”
sözlərilə bir-bir ürəyindən qoparıb atmalıydı. Ölümün özü
ona dəhĢətli görünmürdü. Əslində, onun bütün həyatı
bədbəxtliklərə hazır olmaqdan ibarət idi. O heç vaxt ən
dəhĢətli hesab olunan Ģeyi – ölümü yaddan çıxarmamıĢdı.
“Burada nə var ki? – o öz-özünə deyirdi. – Deyək ki, iki
aydan sonra əla qılınc oynadan bir adamla duelə çıxmalı
olsaydım, mən bu barədə fasiləsiz olaraq düĢünəcək qədər
qorxaqlıq göstərərdimmi? Özü də içimdəki bu qorxuyla”.
O buna görə düz bir saat özünü qınadı.
Jülyen içində gedən təbəddülatlardan tam baĢ çıxaranda
və gerçəklik onun saxlanıldığı həbsxana otağının dirəkləri
qədər aydın görünəndə, o peĢmançılıq çəkib-çəkmədiyini
düĢündü.
“Axı mən nəyə görə peĢman olmalıyam? Məni çox pis
Ģəkildə təhqir eləyiblər, mən də o adamı öldürmüĢəm, buna
görə də özüm ölümə məhkumam, vəssalam. Mən insanlıqla
öz haqq-hesabımı çəkib, ölürəm. Bu dünyada bircə dənə də
olsun, yerinə yetirmədiyim öhdəliyim qalmayıb, heç kimə
borcum yoxdur, ölümümdə də utandırıcı – edam Ģəklini
www.vivo-book.com
984
nəzərə almasaq – heç nə yoxdur. Düzdü, məni veryerlilərin
gözündə ləkələmək üçün elə bu da kifayətdir, amma
məsələyə bir az fəlsəfi yanaĢsaq – bunun nə əhəmiyyəti var
ki? Amma ölümümdən sonra məni ehtiramla xatırlamalarına
səbəb olacaq vasitə də var – edama gedərkən hər addımda
yola qızıl pullar səpələmək. Qızılla birlikdə xatırlanan ölüm,
doğrudan da iĢıqlı ola bilər”.
Bir dəqiqədən sonra bu fikir ona çox doğru addım kimi
göründü və Jülyen sakitləĢdi:
“Mənim bu dünyada daha bir iĢim yoxdur”.
Sonra o bərk yuxuya getdi.
AxĢam saat on olardı ki, həbsxana nəzarətçisi onu
oyatdı – o, Jülyenə yemək gətirmiĢdi.
– Veryerdə nə danıĢırlar?
– Cənab Jülyen, mən bu iĢə baĢlayanda kral
məhkəməsində xaçın qarĢısında diz çöküb, and içmiĢəm –
mən susmalıyam.
O susdu, amma getmədi. Bu kobud saxtakarlıq Jülyeni
güldürdü. O düĢündü:
www.vivo-book.com
985
“Bunun məndən vicdanı əvəzinə almaq istədiyi beĢ
frankı mümkün qədər gecikdirmək lazımdır”.
Oğlanın Ģam yeməyini artıq yeyibqurtardığını, amma
hələ də ona heç nə təklif eləmədiyini görən həbsxana
nəzarətçisi dözmədi:
– Ancaq sizin xətriniz üçün, cənab Jülyen, – o, süni
canıyananlıqla dedi. – Düzdü, deyirlər ki, ədalət naminə
bunu demək olmaz, axı siz bu xəbəri öz müdafiəniz üçün
istifadə edə bilərsiniz. Amma cənab Jülyen, sizin təmiz
qəlbiniz var, odur ki, yəqin ki, xanım de Renalın səhhətinin
yaxĢılaĢdığını bilsəniz, məmnun qalarsınız.
– Necə? O sağdır? – özünü itirən Jülyen oturduğu
yerdən sıçradı.
– Siz bilmirdiniz ki? – nəzarətçinin üzü əvvəl çaĢqın
ifadə aldı, sonra bu ifadə bir anın içində əclaflığa çevrildi. –
Cənab, siz cərraha nəsə verməlisiniz, axı qanuna və ədalətə
görə o da heç nə deməməliydi. Mənsə sizə yaxĢılıq eləmək
üçün onun yanına gedib, hər Ģeyi öyrənmiĢəm.
www.vivo-book.com
986
– Deməli, yara ölümcül deyil? – ona tərəf bir addım
atan Jülyen səbirsiz halda soruĢdu. – Bax ha, sən buna görə
mənə baĢınla cavab verəcəksən.
Boyu uzaqbaĢı bir sajen olan nəzarətçi qorxaraq, qapıya
tərəf atıldı. Jülyen baĢa düĢdü ki, beləliklə o heç nə öyrənə
bilməyəcək. O oturub, nəzarətçiyə tərəf bir qızıl atdı.
Jülyen bu adama qulaq asaraq, xanım de Renalın
yarasının ölümcül olmadığını öyrəndi və əmin oldu. O
özünü daha ələ almağı bacarmadığını və göz yaĢlarının bu
dəqiqə sel kimi axacağını hiss elədi.
– Məni tək buraxın! – Jülyen nəfəsi kəsilə-kəsilə dedi.
Nəzarətçi çıxdı. O qapını arxasınca örtən kimi, Jülyen
göz yaĢlarını saxlaya bilməyərək, diz çökdü:
“Ġlahi! O sağdır!”
Bu anda o əsl mömin idi. Onun rahiblərlə, onların
riyakarlığı, saxtakarlıqlarıyla nə iĢi vardı? Bu dəqiqə bütün
bunlar Tanrının böyüklüyü gerçəyini dəyiĢə bilərdimi?
Bu an, məhz bu an Jülyen törətdiyi cinayətdən peĢman
oldu. Onu məyusluqdan xilas eləyən bu qəribə təsadüf,
Dostları ilə paylaş: |