Stendal Qırmızı və qara
Yüklə 4,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
302 Açığını deyim ki, Jülyenin bu monoloqdakı zəifliyi məni məyus elədi. O, əlinə sarı əlcək taxıb, dünyanın axarını dəyiĢmək istəyən və bununla belə vicdanında bir dənə də çat olmasını istəməyən insanlar üçün layiqli tərəfdaĢ olardı. Qəfildən Jülyen əvvəlki roluna qayıtmalı oldu. Axı onu bu seçmə insanların iĢtirak elədiyi nahara sakitcə oturub, bircə kəlmə
də söyləmədən xəyal qursun deyə çağırmamıĢdılar. KeçmiĢ fabrik sahibi, hazırda Bezanson və Yuzes akademiyalarının üzvü masanın o baĢından ona sual verdi ki, Jülyenin Əhdi-Cədidi latınca səlist bilməsi barədə dörd tərəfdə yayılan xəbərlər doğrudurmu? Zala sükut çökdü. Ġki akademiya üzvünün əlində sanki möcüzəylə Əhdi-Cədid peyda oldu. Jülyen ona cavab verməyə macal tapmamıĢdı ki, akademiya üzvü kitabı bəxtəbəxt açıb, gözünə dəyən ilk sözü latınca oxudu. Jülyen həmin yeri əzbərdən səsləndirməyə baĢladı. YaddaĢı onu pis vəziyyətdə qoymadı və ətrafdakılar heyrətlə məclisə yaraĢan bu sonluğa tamaĢa eləyirdilər. Jülyen qadınların pörtmüĢ üzlərinə baxırdı – onlardan bəzilərini qəĢəng hesab eləmək
www.vivo-book.com
303 olardı. Oğlan nəzərlərini bayaq səsinin gur yerinə salıb, mahnı oxuyan vergi ödəyicisinin arvadının üzərində saxladı. – Düzdü, xanımların qarĢısında latınca belə uzun-uzadı danıĢmaq məni utandırır, – o, qadına baxa-baxa dedi. – Əgər cənab Rübinyo (iki akademiya üzvünün soyadı beləydi) bizə Ģərəf verib, latınca bir ifadə səsləndirsə, mən onu fransızcaya çevirə-çevirə davam edərdim. Ġkinci imtahan ona daha böyük uğur qazandırdı. Qonaqların arasında bir neçə varlı liberal vardı, amma bu xoĢbəxt ailə baĢçıları öz uĢaqlarına təqaüd almaq məqsədi güddüklərindən ünlü ruhani mətnə qulaq asanda qəfildən hakimiyyətin tərəfdarlarına çevrildilər. Amma bu hiyləgər siyasi gediĢə baxmayaraq, cənab Renal onları evində qəbul eləmək istəmirdi. Bu xeyirxah adamlar Jülyenin adını eĢidib, üzünü görməmiĢdilər. Görənlər də ancaq bircə dəfə, kral Ģəhərə təĢrif buyuran günü, oğlanı həmin fəxri qarovul dəstəsində görmüĢdülər. Ġndi bu adamlar onun ən çılğın pərəstiĢkarlarına çevrilmiĢdilər. Jülyen düĢündü:
www.vivo-book.com
304 – Bu axmaqlar heç nə baĢa düĢmədikləri bu dilə qulaq asmaqdan nə vaxt yorulacaqlar? Amma hər Ģey əksinəydi – bu dil qonaqları əyləndirir, onlar ucadan gülüĢürdülər. Jülyen bütün bunlardan bezdi. Saat altını vuran kimi, ayağa qalxıb dedi ki, sabah cənab ġelana Liqrionun teologiyasından bütün bir bəndi əzbər deməlidir. – Çünki mənim iĢim, – o gülümsəyərək əlavə elədi – öz dərsimi əzbər demək və baĢqalarından əzbər dərs eĢitməkdir. Hamı ucadan gülüĢdü – məclisdəkilərin kefi kök idi. Belə hazırcavablıq nümayiĢi Veyerdəkilərin zövqünə görəydi. Jülyen ayağa qalxanda zadəgan ənənəsinin xilafına olaraq, hamı ayağa qalxdı – budur əsl istedadın qüdrəti! Xanım Valno onu hələ bir on beĢ dəqiqə də yubatdı: o, mütləq uĢaqların katexizisi əzbərdən necə söyləmələrinə qulaq asmalıydı. UĢaqlar ən ağlasığmaz səhvlər buraxsalar da, Jülyendən baĢqa heç kim bunun fərqində olmadı. Oğlan da bu səhvləri düzəltməyə lüzum görmədi. – Tanrı www.vivo-book.com
305 qanununun ən vacib əsaslarını bilməmək qədər nadan olmaq mümkündürmü? – o düĢündü. Axır ki, o, təzim edərək aradan çıxmağa çalıĢırdı ki, Lafontenin daha bir təmsilinə qulaq asmalı oldu. – Bu çox ədəbsiz müəllifdir – Jülyen xanım Valnoya dedi. – Jan ġuare barədəki məĢhur təmsilində o, dünyadakı bütün dəyərləri məsxərəyə qoyur. Ən ciddi tənqidçilər onu çox sərt tənqid edirlər. Getməzdən əvvəl Jülyen dörd-beĢ nahar təklifi aldı. Qonaqlar Ģadyanalıqla bir ağızdan: – Bu gənc bizim departamentin Ģan-Ģöhrətidir ki! – deyirdilər. Eyni zamanda bu qərara gəldilər ki, ictimai xərclər hesabına ona bir təqaüd ayırsınlar və oğlan öz təhsilini Parisdə davam etdirə bilsin. Bu təkliflər yemək otağında müzakirə olunduğu vaxt Jülyen artıq giriĢ qapısından çıxmıĢdı. – Əclaflar! Əclaflar! – o, ürəyində üç-dörd dəfə təkrarlayaraq təmiz havanı ciyərlərinə çəkdi.
www.vivo-book.com
306 Həmin an özünü əsl aristokrat kimi hiss eləyirdi. O, cənab Renalın evində rastlaĢdığı nəzakətli təbəssümlərin arxasında gizlənən təkəbbür və alçaldıcı kinayələrə öyrəĢə bilməyən adam idi. Amma indi bu iki ev arasındakı böyük fərqi hiss eləyirdi. – Hələ o mahnı oxumaları belə qadağan edilən zavallılardan oğurlanan pullar bir yana dursun – yolda gedə- gedə düĢünürdü. Cənab Renalın heç vaxt ağlına da gəlməzdi ki, qonaqlarına təqdim elədiyi Ģərabın qiymətini desin. Bu Valnosa, var-dövlətini sadalamaqdan özünü saxlaya bilmir. Özü də o evi, bağları haqda danıĢanda, əgər arvadı yanındadısa, mütləq vurğulayır: – “Sənin evin, sənin bağın”. Görünür, bu qadın mülkiyyətçilik hissindən zövq alır. Bayaq da nahar vaxtı qalmaqal qoparmaqdan çəkinmədi – dəstdən bir qədəhi qıran xidmətçiyə ağzına gələni dedi. Elə xidmətçi də ona cavab qaytarmaqdan özünü saxlamadı. Əcəb tapıblar bir-birini! Bu adamlar oğurladıqlarının yarısını mənə versələr də, onlarla yaĢamazdım. Günlərin birində dözməzdim, onlara qarĢı hiss elədiyim ikrahı mütləq büruzə verərdim”. Yüklə 4,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|