PDF...
18
hm t etsin)
dediyi "...Pey mb rin
(Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun)
ri tini v ona müxalif olan
fikirl ri b yan etm k laz md r" bu sözl rin m zi d el budur
73
.
(M cmu tur R sail n-N cdiyy kitab nda
(cild 5, s h 638) M
mm d R id Riza, eyx
mm d ibn bdülvahhab n sözünd n bu sitat g tirir. Orada deyilir: "... Hücc tin çatmas , h min
insan n hücc ti Allah n hiday t verdiyi v müv ff q etdiyi müti kims rin ba a dü düyü kimi tam kild
anlamas m nas na g lmir". Daha sonra eyx M
mm d R id Riza kitab n ha iy sind bu söz
aç qlama ver
k deyir: " eyxin bu yerd (tam kild anlamas ) sözünü qeyd etm si onun bir çox
qamlarda ümumi m nada dediyi sözl r traf nda yaranm
übh ri aç qlay r. B zi N cd aliml ri
onun ümumi sözl rini sas tutaraq deyirl r ki, t kc quran n yeti
si il insanlara hücc t çat r.
min insanlar n onu ba a dü
si heç bir
miyy t k sb etmir. Amma bu n a lla n d Quran n
bu ay si il uzla
r. Allah t ala buyurur: "H r k s özün do ru yol a kar olandan sonra
Pey mb rd n üz dönd rib möminl rd n qeyrisinin yoluna uyarsa ..."
74
. T dqiqatç aliml r bu
ay
sas n deyirl r ki, d
tin d lill ri il ba a dü ülm si hücc tin çatd lmas üçün bir rtdir.
ziz oxucu! Hücc tin çatd lmas v onun ba a dü ülm si haqq nda s
t qdim
etdiyim bu sözl r d
t imamlar n metodudur. Bu el uzaq v yax n keçmi
ya am
bn
Teymiyy , bn l-Qeyyim v onlar kimi dig r h dis aliml rinin d d
t metodudur. ndi is bu
haqq nda h min aliml rin sözl rini s
t qdim edir m.)
dis elmind möminl rin miri olan M
mm d ibn smail l-Buxari S hih
rinin
stitab tul Murt ddin" adl bölümünd bel bir f sil qeyd edir:
"Bab q tlul x varic v l mulhidin b
iqam til hucc ti aleyhim..." "X varicl rin
v dig r inadkarlar n (mulhidl rin) hücc t çatd rd qdan sonra
öldürülm si v Quran n bu ay si: "Allah bir tayfan do ru yola yön ltdikd n sonra qorxub
kinm li olduqlar
eyl ri özl rin bildirm
n onlar (haqq yolundan) sapd rmaz!..."
75
–
haqq nda f sil."
l-Eyni adl alim deyir: "Buxari bu ay il dem k ist yir ki, x varicl rin v dig r
inadkarlar n (mulhidl rin) öldürülm si, onlara hücc t çatd rd qdan v
sas götürdükl ri d lill rin
batil olmas isbat etdikd n sonra vacib ola bil r. Buna d lil is deyil n ay dir. Çünki ay nin
nas na gör Allah, Öz b nd rin n yi edib - etm
k haqq nda x
rdarl q etm
n onlar
zaland rmaz"
76
.
mam afii
(Allah ona r hm t etsin)
deyir: "Allah t alan n Öz kitab nda dediyi v Pey mb rinin
r verdiyi ad v sif tl ri vard r. Hücc t çatd qdan sonra m xluqat iç risind heç k sin bunu inkar
etm
haqq yoxdur. Çünki bu, Quranda nazil olmu , dal tli r vay tçil rin Pey mb rd n
(Ona v
ail sin Allah n salavat v salam olsun)
n ql etdikl ri s hih h disl rd öz t sdiqini tapm
r. Özün hücc t
çatandan sonra buna qar ç xan art q kafir olar. Hücc t çatmadan önc o cahilliyi il üzürlü say r.
Çünki bu, qli, n
ri v ya fikr n d rk olunan bir elm deyildir. Bu haqda cahil olan heç bir k
kafir hökmü verm k olmaz. Bu yaln z hücc t çatd rd qdan sonra mümkündür"
77
.
bn Qudam
l-M qdisi
(Allah ona r hm t etsin)
, Allah n haram etdiyi b zi
ll ri yozumlu
dü ünc
sas n halal gör n lakin bununla kafir olmayan bir neç s f haqq nda dan
qdan
sonra deyir:
"Bu adamlar n v ziyy tind olanlara da bel münasib t b sl nir. H mçinin h r hans bir
insana, bar sind cahil ola bil
yi bir m
gör kafir deyilm z. Yaln z, bunu
(y ni,
linin küfr
oldu unu) bil nd n v übh si d f edil nd n sonra halal gör rs , o zaman kafir olar"
78
.
73
Misbahuz Zalam: 324-325
74
n-Nisa: 115
75
t-Tövb : 115
76
Umd tul Qari: 19, 369
77
F thul Bari: 12, 407. M aricul Q bul: 1, 329.
78
bn Qudam nin l-Mu ni kitab : 10, 85-86.
PDF...
19
Dig r bir m qamda is deyir: "Kim, slamda yeni oldu undan, yaxud uzaq bir k ndd
ya ad ndan cahil olub, onun (y ni, z kat n) vacibliyini inkar ed rs , h min hökmün vacib olmas
ona öyr dilm lidir. Lakin ona kafir hökmü verilmir. Çünki o, üzürlüdür"
79
.
Mövzu il laq dar, sünn nin s hih d lill rind n bir neç s
dl Pey mb rd n
(Ona v
ail sin Allah n salavat v salam olsun)
r vay t olunmu bu h disi qeyd etm k olar. "Qiyam t günü dörd qism
insan: kar, d li, ld n dü mü qoca v f rat zaman nda
80
ya ayanlar - Allaha irad tutacaqd r.
Kar insan dey
kdir: Ey R bbim, slam dini g ldiyi anda m n kar idim.
li insan dey
kdir: slam dini g ldiyi vaxt u aqlar m ni peyinl vururdular.
ld n dü mü qoca dey
kdir: slam dini g ldiyi zaman m n a
itirmi dim.
rat vaxt öl n is dey
kdir: Ey R bbim, m
, S nin pey mb rin g lm mi dir.
Allah t ala bu dörd qism insanlardan Ona ita t ed
kl ri haqda hd al r v sonra onlara
oda girm rini mr ed
k bir elçi gönd rir.
Pey mb r
(Ona v ail sin Allah n salavat v salam olsun)
buyurur: Can m lind olan Allaha and
olsun,
r onlar oda daxil olsalar at onlar üçün bir nem v s rinliy çevril r. Oraya daxil
olmayanlar is m cbur n oraya sürükl
r.
Daha sonra bu Hureyr
(Allah ondan raz olsun)
dedi: st yirsiniz bu ay ni oxuyun. Allah t ala
buyurur: "...Biz, pey mb r gönd rm mi (heç bir ümm ) zab verm rik!"
81
Bu h dis d lal t edir ki, Allah t ala Öz b nd rin yaln z ri ti b yan etdikd n v
hücc ti çatd rd qdan sonra c za v zab verir
82
.
bn l-
bi deyir: "Bu ümm tin cahill ri v x ta ed nl ri, insan n mü rik v ya kafir
olmas na s
b olan, h r hans bir küfr v ya irk ed rl rs , mmas qalmayan aç q-a kar hücc t
çatana q
r, onlar, cahillikl ri v x talar il üzürlü say rlar. El hücc t ki, onu e id nd n sonra
ona müxalif olan kafir olar. Bel ki, bundan sonra bütün slam aliml rinin, q ti olaraq yekdillikl
slam dininin ön mli saslar ndan sayd qlar v h r bir s ravi müs lman n dü ünüb ara rmadan
bu
lin dinin saslar ndan oldu unu bildikl ri bir i i inkar ed n kims , kafir olar"
83
.
eyxülislam bn Teymiyy kim
kafir v ya fasiq dem k haqq nda dan
qdan sonra
deyir):
"Bu v buna b nz r cahil insanlara, f rdi kild
ri t d lill ri il hücc t çatd lana
r kafir dem k olmaz. M hz hücc t çatd qdan sonra h min insanlar n pey mb rl
müxalif
olduqlar a kar edil
kdir. Onlar n dan
qlar sözl rin küfr olmas übh do urmur. Lakin h r bir
rdi insan n kafir say lmas üçün qayda bel dir. Bid tl rin birinin dig rind n daha pis olmas bir
faktd r. B zi bid tçil rd mü ahid olunan iman gücü, dig rind mü ahid olunmur. Hücc t
çatd lana v h qiq t b yan edil
q
r, heç k sin s hv ed n müs lmana kafir dem
haqq
yoxdur. man g tirdiyi y qinlikl b lli olan kims nin iman , kk etm kl getm z. Onun iman ,
hücc t çatd qdan v übh si d f edildikd n sonra ged r"
84
.
eyxülislam bn Teymiyy bid tçil rin v n fsi ist kl rin uyanlar n arxas nda namaz
lma n hökmü haqq nda dan ark n deyir):
"H qiq td m
bel dir: Ola bil r deyil n söz küfr olsun v bel bir söz dey n insan n
ümumi ifad rl kafir olmas deyilsin. M
n, "Kim bel dey rs o kafirdir". Lakin bunu dey n
rdi insan n kafir olmas na hökm verm k olmaz. Bunun üçün ona hücc t çatd lmal r. El bir
hücc t ki, ona qar ç xan art q kafir olar. Bu qayda Qurani K rimin zab v d ed n ay rin d
79
bn Qudam nin l-Mu ni kitab : 2, 435.
80
F rat zaman , y ni, z man sind haqq din v gönd ril n pey mb r haqq nda tam m lumats z olub,
bel v ziyy td öl n bir insan.
(t rc.)
81
l- sra: 15.
82
Bu haqda b zi d lil-sübutlar eyx Xalid l- nb rinin " l-hukmu bi ayri m nz llah" adl kitab ndan
oxuya bil rsiniz. S h: 44.
83
T fsirul Qasimi: 5, 1307-1308.
84
l-F tava: 12, 500-501.