T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

Debet 0111-0190 «Asosiy vositalar hisobi schotlari»;
Kredit 8530 «Qaytarib bermaslik sharti bilan olingan mol-mulk». 
Bepul berilgpn asosiy vositalarni tashib keltirish xarajatlari ulaming boshlang' ich 
qiymatiga kiritiladi va bu hisobda quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi:
Debet 0890 «Boshqa kapital qo‘yilmalar»;
Kredit 6990 «Boshqa majburiyatlar».
Bir vaqtning o‘zida:
Debet 0111 -0190 «Asosiy vositalar hisobi schotlari»;
Kredit 0890 «Boshqa kapital quyilmalar».
Qurilish tashkilotlariga ta’sis hujjatlari (ustav, ta’sis shartnomasi)ga 
asosan ta’sischilardan qabul qilingan asosiy vositalar schot-faktura va qabul 
qilish-topshirish dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi. Ushbu hujjatlar 
asosida quyidagi buxgalteriya yozuvi qilinadi:
Debet 0111 -0190 «Asosiy vositalar hisobi schotlari»
Kredit 4610 «Ustav kapitaliga ulushlar bo‘yicha ta’sischilaming qarzlari» 
Chet el investorlaridan ta’sis badali sifatida korxona ro ‘yxatdan 
o‘tgandan keyingi sanalarda kelib tushgan asosiy vositalar bo‘yicha valuta

---

kursini o‘zgarishi sababli qo‘shilgan kapital vujudgakeladi. Bundayholda 
k o rx o n aro ‘yxatdan o ‘tgan sanadagi kurs bo‘yicha ta ‘sischidan qabul 
qilib olingan asosiy vosita qiymatigayuqorida keltirilgan yozuv beriladi. 
H aqiqatda kelib tushgan sana va korxona ro ‘yxatga olingan sanadagi 
kurslar o ‘rtasidagi farq summasi korxonaning qo‘shilgan kapitaliga olib 
boriladi vaungaquyidagi yozuv qilinadi:
Debet 0111 -0190 «Asosiy vositalar hisobi schotlari»
Kredit 8420 «Ustav kapitalini shakllantirishdagi kurs farqlari». 
Qurilish tashkilotlarida asosiy vositalami qayta baholash ikki usulda, 
ya’ni bozor baholaridan kelib chiqqan holda to‘g‘ridan to‘g‘ri eski qiymatni 
b o z o r qiy m atig ach a y etk azish yoki eski q iy m atn i b e lg ila n g a n
koeffitsientlarga ko‘paytirish yo‘li bilan yangi qiymatga chiqish usullarida 
amalga oshiriladi. Yangi va eski qiymatlar o‘rtasidagi farq qayta baholash 
qiymatini tashkil etadi. U shbu summa ijobiy son bilan chiqsa, u asosiy 
vositalaming qiymatini oshirilganligini, manfiy son bilan chiqsa, u asosiy 
vositalar qiymatini pasaytirilganligini bildiradi. Qayta baholash natijasi 
inventarizatsiya qaydnomasi asosida hisobda aks ettiriladi.
Asosiy vositalaming qiymati oshirilganda, yangi va eski boshlang‘ich 
qiymatlar o‘rtasidagi ijobiy farq buxgalteriyahisobidaquyidagichaaks ettiriladi: