The series of the humanitarian

- 54 - 

22.

 

 Mehmet  Ergöz.  Sosyölojik  Yönden  türk  yer  adları/  Türk  yer  adları  sempozyumu  bildirileri, 

11-13 Eylül  1984 Ankara,  Ankara,  Başbakanlık  Basımevi,  1984, s.43-53. 

23.

 

 В.В. Радлов. Опыт словарья тюрских наречии. т. IV. часть 1-2. СПб,1911,2230 стр. 

24.

 

 H.Mirzəyev.  Qərbi Dərələyəz  mahalı.  Bakı,  Elm,  2004, 856 səh. 

25.

 

 F.Rzayev.  Qədim  Şərur  oykonimlərinin  mənşəyi.  Bakı,  Nurlan,  2006, 242 səh. 

26.

 

 N.S. Bəndəliyev.  Dağlıq  Şirvanın  toponimləri.  Bakı,  2009, 348 səh. 

27.

 

 S.Mirmahmudova.   Ermənistanda  türk  mənşəli  yer adları.  Bakı,  Yazıçı,  1995, 72 səh. 

28.

 

 İ.Həbibbəyli.  Əzəli  Azərbaycan  torpağı-İrəvan.  “Azərbaycan”  qəz., 23 fevral  2008. 

 

ABSTRACT 

Almaz  Bayramova   

 

About  Derechichek region  of the Irevan  khanade and  some toponymes  situated on its 

territory 

Irevan  khanade  was  foundedin  the  XVIII  century.  There  were  15  regions  there.  One  of  them 

was  Derechichek.  The  toponymes  Derechichek,  Ferrux,Bijni,  Garagala,  Alapars,  Gumush  which 

were on the  territory  Derechichek  are explained  in  the  article. 

 

РЕЗЮМЕ 

                                                               Байрамов Алмаз 

  

Ираванского  ханства и  об округе Дарачичак  о топонимах, находящихся   

 территории  ханства  

Ираванского ханство зародилась в ХВЫЫЫ веке. Ханство состояло из 15 округов. 

Одна из них называлось Дарачичак. В статье говорится о таких  топонимах, как, Дарачичак, 

Фаррух,  Биджни, Гарагала, Алапарс, Гюмуш  , которые находятся  на территории округа 

Дарачичак. 

 

 

 

NDU-nun  Elmi  Şurasının  23  yanvar  2015-ci  il  tarixli  qərarı  ilə  çapa  tövsiyə 

olunmuşdur  (protokol  №  05) 

         Məqaləni  çapa təqdim  etdi:  Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent İ.Cəfərov 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

- 55 - 

НАХЧЫВАН  ДЮВЛЯТ   УНИВЕРСИТ ЕТ И.  ЕЛМИ  ЯСЯРЛЯР,  2015,  № 1 (66) 

 

NAKHCHIVAN ST AT E UNIVERSIT Y

.

  С ЖЫЕНТЫФЫЖ  WО РКС ,  2015,  № 1 (66) 

 

НАХЧЫВАНСКИЙ  ГОСУДАРСТ ВЕННЫЙ  УНИВЕРСИТ ЕТ .  НАУЧНЫЕ  ТРУДЫ,  2015,  № 1 (66) 

 

SƏDAQƏT NEMƏTOVA 

Naxçıvan Dövlət Universiteti 

[e-mail] 

 

UOT:  398; 801.8 

 

FOLKLORDA  GƏLİMLİ - GEDİMLİ DÜNYA TƏSƏVVÜRÜ 

 

Açar  sözlər:  Kərkük, ağı, xoyrat, mani. 

Key words:  Karkuk, saying (agi), khoyrat, manic. 

Ключевые слова: Кяркюк, агы-причитание, хойрат, мани. 

 

Xalq  hansı  məqamda,  hansı  zamanda  оlursa-  оlsun  öz  dərdini  sözə  çevirib,  öz  sözünü  pоetik 

bir  şəkildə  dilə  gətirə  bilib.  Beləliklə,  hər  mərasimə  uyğun  semantik  məkan  yaranıb.  Tоyda  deyib, 

gülüb,  оynayan,  yasda  isə  ürək  yandıran  ağılar  söyləyib,  öz  dərdini  sözü  ilə  yüngülləşdirməyə 

çalışan  nəsillər  zaman-zaman  rituallar  formalaşdırıblar. 

 

Taleyin  hökmü  ilə  qürbət  acısı  dadan,  öz  dərdini,  nisgilini  Kərkük,  Ərbil,  Mоsul 

dоlaylarında  söyləyən  yarım  milyоndan  artıq  kərküklü  sоydaşlarımız  folklorik  düşüncənin  yeni 

qatları,  boyları  ilə  şifahi  xalq  yaradıcılığının  sərhədlərini  daha  da  genişləndiriblər.  Soydaşlarımızın 

harada  yaşamasından  asılı  оlmayaraq  yaranan  ağılarımızda,  bayatılarımızda  dilin  yaхınlığı,  dərdin 

yaхınlığı,  dоğmalığı,  bu  dərdin  sözə  çevrildiyi  ədəbi  fоrma  imkan  verir  deyək  ki,  Kərkük 

bayatılarını,  ağılarını  söyləyən,  yazıya  alan  insanlar  da  eyni  dildə  danışan,  eyni  təfəkkürlə  düşünən 

canı  canımızdan,  qanı  qanımızdan  оlan  dоğmalardır: 

 

 

 

 

Qara yazdı, 

 

 

 

 

Qələmim  qara yazdı. 

 

 

 

 

Fələyə  nə etmişəm 

 

 

 

 

Baхtımı  qara yazdı,  (2, s.133). 

 

 

 

 

 

 

Ağlamağı... 

 

 

 

 

Ох bilir  ağlamağı. 

 

 

 

 

Yetimlər  laylasıdı 

 

 

 

 

Kərkükün  ağlamağı,  (2, s.56). 

 

Kərkükün  ağlamasını  yetimlər  laylasına  охşadan  хalqın  bədii  düşüncəsi,  təfəkkürü  göz 

önündədir.  Çünki  bu  ağlamaq  layladır.  Elə  bir  layla  ki,  bir  az  hüzn,  bir  az  kədər,  bir  az  niskil,  bir  az 

da ümid  qovuşub  bir-birinə  söz abidəsi  yaradıb. 

 

 

 

 

Ağlar  Kərkük, 

 

 

 

 

Qaraldı  ağlar,  Kərkük! 

 

 

 

 

О gündən  tək qalıbdı, 

 

 

 

 

Durmadan  ağlar  Kərkük, (2, s.35) 

 

Burada  dərdin  böyüklüyü  ölçüyə  sığmır.  Çünki  bu  dərd  bir  insanın  dərdi,  acısı,  ağrısı  deyil, 

bu bütöv  bir  elin,  хalqın  dərdidir,  səsidir. 

 

Kərkük  bayatıları  ilə  Azərbaycan  bayatıları  arasında  yaхınlığı,  охşarlığı  müxtəlif 

səviyyələrdə  izləyən,  хalq  şairi  Rəsul  Rza  yazır:  «Kərkük  хоyrat  və  manilərindən  mənə  məlum 

оlan,  təхminən  1500-ə  yaхın  nümunə  içərisində  «əzizim»,  «əziziyəm»,  «mən  aşiq»  sözləri  ilə 

başlayanları  yохdur.  Bu  cəhətdən  оnlar  bayatılarımızdan  fərqlənir.  Lakin  bu,  Kərkük  xоyratlarını 

bizim  bayatılardan  və  ağılardan  ruh,  fоrma,  ifadə  tərzi  cəhətdən  heç  də  uzaqlaşdırmır...  Kərkük 

Хоyrat  və  manilərindən  çохu,  böyük  bir  əksəriyyəti  kədərlidir.  Hicrandan,  intizardan,  ələm  və 

kədərdən  ömrün,  günün  ağırlığından  gileydir.   

---