Toshkent farmasevtika instituti tillar kafedrasi farmatsevtik terminologiya
Yüklə 4,73 Mb.
|
Turlanish namunasi
38- §. Quyidagi so‘zlarni yod oling! folium, i, n - barg oleum, i, n - moy extractum, i, n – ekstrakt decoctum, i,n – qaynatma infusum, i, n - damlama unguentum, i, n - surtma linimentum, i, n - suyuq surtma briketum, i, n - briket aёrosolum, i, n - aerozol gelium, i, n - gel emulsum, i, n - emulsiya amylum, i, n - kraxmal vaccinum, i, n - vaksina emplastrum, i, n - malham emplastrum ad clavos - qadoq malhami suppositorium, i, n - shamcha granulum, i, n - granula remedium, i, n - vrachlik vositasi saccharum, i, n - qand, shakar Rheum, i, n - ravoch Anisum, i, n - arpabodiyon, anis Absinthium, i, n – achchiq shuvoq, ermon Erysimum, i, n - jeltushnik Equisetum, i, n- qirqbo‘g‘im Linum, i, n - zig‘ir Centaurium, i, n - tillabosh Persicum, i, n - shaftoli Foeniculum, i, n - ukrop,fenxel Taraxacum, i, n - qoqi Capsicum, i, n - qalampir, garmdori Triticum, i, n - bug‘doy
1) foliorum 6) extracta 2) olea 7) folium 3) extraсtum 8) unguenta 4) unguenti 9) olei 5) suppositoria 10) suppositorium 2. Quyidagi otlarning bosh va qaratqich kelishik, birlik va ko‘plik son shakllarini jadval yordamida yozing. Sharbat, barg, moy, sharcha, qalam, ekstrakt, rezavor meva, tayoqcha. Namuna:
3. O‘zbek tiliga tarjima qiling. Folium Belladonnae, folia Helianthi, oleum Amygdalarum, oleum Anisi, aёrosolum «Cametonum», granula Amydopyrini, emulsum ex oleo, extractum Convallariae, extractum Strychni, tinctura Rhei, tinctura Erysimi, oleum Hippophaёs. 4. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) qayin bargi 5) zaytun moyi 2) mavrak barglari 6) qand sharbati 3) oqqaldirmoq barglari 7) sano damlamasi 4) gulxayri sharbati 8) bodom moyi
SIRUPUSTRYCHNOSTILUSACCHARUMYRTILLUSUCCUSERU- MEDICAMENTUMEDICUSTROPHANTHUS.
1. Globuli, bacilli, suppositoria oleum Cacao continent. 2. Herba Sennae, Convallariae, Erysimi, Leonuri in medicina adhibetur. 3. Colate decoctum foliorum Salviae per telam. 4. Concidite folia Menthae et praeparate infusum. 5. Forma pilulas numero 25. 6. Refrigera et cola infusum foliorum Salviae.
Oleum Ricini, infusum gemmorum Betulae, tincture Valerianae, globula et suppositoriae, tinctura Strychosi, sirupi Rubi idaei, tinctura Leonurae, oleum Anisi. 8. O‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Da aegotae decoctum gemmarum Pini. 2. Oleum Ricini in capsulis datur. 3. Oleum Terebinthinae ex Pino conficitur.4. Praeparatum Cardiovalenum extractum Crataegi continet. 5. Sirupus Glycyrrhizae, sirupus Sacchari, si - rupus Citri in medicina adhibentur.6. Pilula in officina praeparantur. 9. Retseptlarni o‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Extracti Aloёs 1,0 Da in ampullis. Signa: Teri ostiga 1 ml.dan yuborilsin. 2. Recipe: Emulsi olei Ricini 180,0 Sirupi sacchari ad 200,0 Misce. Da. Signa: 2 osh qoshiqdan ich surguncha har soatda ichilsin. 3. Recipe: Infusi foliorum Urticae 15,0: 200 ml Da.
Signa: 3-4 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin 4. Recipe: Decocti foliorum Farfarae 15,0: 200 ml Da. Signa: Нar 3-4 soatda 1 osh qoshiqdan ichilsin. 10. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 1.Ol: Strofant nastoykasi 5 ml Marvaridgul nastoykasi Valeriana nastoykasi teng miqdorda 10 ml Aralashtir. Ber. Belgila: 20 tomchidan kuniga 2 - 3 marta ichilsin. 2.Ol: Arslonquyruq nastoykasi 50 ml Ber.
Belgila: 30 tomchidan kuniga 2 marta ichilsin. 3. Ol: Kungaboqar moyi emulsiyasi 480,0 Kamfora 2,0 Qand sharbati 10,0 Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 4. Ol: Sano bargi damlamasi 10,0:150 ml Ravoch sharbati 30 ml Aralashtir. Ber. Belgila: Ertalab va kechqurun 1 osh qoshiqdan ichilsin. 10-AMALIY MASHG`ULOT: Yunon -lotin termin (atama) elementlari 39-§. Yunon -lotin termin (atama) elementlari Farmatsevtika atamashunosligida yunon-lotin terminlari ko’p uchraydi. Atamashunoslikni o’rganish termin element (TE) deb nomlanuvchi alohida komponentlarning tahliliga asoslanadi. Har qanday so’z yasovchi element (o’zak, negiz, old qo’shimcha (prefiks), suffiks) termin element deyiladi. Termin elementlar muayyan ma’noga ega. Shuning uchun bir nechta termin elementlardan tuzilgan terminlarni tahlil qilishda asosiy ma’noni bildiruvchi termin elementlarga ilmiy jihatdan yondoshish zarurdir5. Masalan: dyspepsia (dys-yunoncha old qo’shimcha, faoliyatni buzilishini ko’rsatadi + pepsis – hazm qilish) – dispepsiya- ovqat hazm qilinishning buzilishi; colitis (kolon – yug’on ichak (yunoncha) + itis yunoncha suffiks bo’lib, yalig’lanish degan ma’noni bildiradi) – kolit - yug’on ichak shilliq pardasining yallig’lanishi. Termin bir yoki bir necha so’z yasovchi elementlardan: old qo’shimcha + o’zak + suffiksdan iborat bo’lishi mumkin. Ko’pchilik yunon va lotin terminlari o’zbek tiliga tarjimasiz ko’chiriladi.
Ba’zi hollarda termin bilan birga uning tarjimasi ham berilishi mumkin. Masalan: transplantatio, onis, f – transplantatsiya, kuchirib o’tkasizh. Termin elementlarni o’zlashtirish talabalarning so’z boyligini kengaytirib, tibbiyotga oid terminlarni bemalol tushunishlari uchun imkon beradi. 40-§. Quyidagi yunon-lotin so‘z yasovchi old qo‘shimchalarni eslab qoling!
41-§. Quyidagi o‘zak termin elementlarini eslab qoling!
Mashqlar 1. Berilgan termin elementlaridan atamalar yasang va ularning ma‘nosini tushuntiring.
2. Berilgan terminlarni tarkibiy qismlarga ajrating va ma‘nosini tushuntiring. Phytotherapia(yunoncha phyton-o‘simlik), desinfectio, anuria, hydrotherapia, gastropathia, reanimatio, anaesthesia, bronchoscopia, atrophia, hypotrophia, myalgia, hypocapnia, urologia, haematologia, dysenteria. 3. Qo‘yidagi otlarning bosh va qaratqich kelishik, birlik va ko‘plik son shakllarini jadval yordamida yozing. Barg, kristall, limon, qaynatma, pasta, damlama, modda. Namuna:
4. O‘zbek tiliga tarjima qiling. 1) tabuletta Inulae 6) baccae Rubi idaei 2) oleum Eucalypti 7) herba Millefolii 3) baccae Juniperi 8) folium Hyoscyami 4) infusum foliorum 9) linimentum Aloёs 5) folia Salviae 10) aёrosolum «Camethonum» 5. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) limon moyi 4) gazako‘t ekstrakti 2) evkalipt barglari 5) chayono‘t barglarining damlamasi 3) kungaboqar moyi 6) qarag‘ay kurtaklarining qaynatmasi 6. O‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Da aegotae decoctum gemmarum Pini. 2. Oleum Ricini in capsulis datur. 3. Oleum Terebinthinae ex Pino conficitur.4. Praeparatum Cardiovalenum extractum Crataegi continet. 5. Sirupus Glycyrrhizae, sirupus Sacchari, si - rupus Citri in medicina adhibentur.6. Pilula in officina praeparantur. 7. Noto‘g‘ri tarjima qilingan atamalarni toping. Oleum Ricini, infusum gemmorum Betulae, tincture Valerianae, globula et suppositoriae, tinctura Strychosi, sirupi Rubi idaei, tinctura Leonurae, oleum Anisi. 8. Retseptlarni o‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Infusi baccarum Juniperi ex 10,0: 200 ml Da . Signa: Kuniga 3-4 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 2. Recipe: Decocti gemmarum Pini ex 10,0: 200 ml Da.
Signa: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 3. Recipe: Infusi foliorum Eucalypti ex 10,0 :200 ml Da. Signa: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 9. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 1. Ol: Do‘lana nastoykasi 20 ml Ber. Belgila: Kuniga 3 marta 20-30 tomchidan ichilsin. 2. Ol: Evkalipt moyi Arpabodiyon moyi teng miqdorda 10,0 dan Aralashtir. Ber. Belgila: Ingalyatsiya uchun. 3. Ol: Kuchala nastoykasi 5 ml Limonnik nastoykasi 20ml Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 2 marta 20-25 tomchidan ichilsin. 11 – AMALIY MASHG`ULOT:Dorivor preparatlar nomi. Dorivor preparatlar nomidagi familiyalar. Fe’llarning shart mayli. “ fiat, fiant “ fe’lining retseptlarda qo‘llanilishi 42-§. Dorivor preparatlar nomi Dorivor preparatlarning nomi asosan II turlanish sredniy roddagi otlar bo‘lib, ular Nominativus Singularis da -um, Genetivus Singularis da -i qo‘shimchasiga ega. Masalan: Dermatolum, i, n – dermatol Analginum, i, n – analgin.
II turlanish otlari singari turlanadi. Masalan: liguor Burovi – Burov suyuqligi tabulettae Carmanovae – Karmanova tabletkalari Ba’zi familiyalar kelishiklar bo‘yicha turlanmaydi.
Balsamum Schostacovsky – Shostakovski balsami. 44-§. Quyidagi so‘zlarni yod oling! medicamentum, i, n - dori, dori darmon venenum, i, n - zahar antidotum, i, n - zaharga qarshi, ziddizahar metallum, i, n - metal vitrum, i, n - kichkina shisha idish da in vitro - shisha idishda ber talcum, i, n - talk butyrum, i, n - moy serum, i, n - zardob vitaminum, i, n - vitamin Chloroformium, i, n - xloroform Xeroformium, i, n - kseroform Iodoformium, i, n - yodoform Glucosum, i, n - glukoza Glycerinum, i, n - glitserin cum Glycerino - glitserin bilan Linteum, i, n - kanop, polotno extende supra linteum - polotnoga surt Paraffinum i, n - parafin Vaselinum, i, n - vazelin Butyrolum, i, n - butirol Mentholum, i, n - mentol Ichthyolum, i, n - ixtiol Naphthalanum, i, n - naftalan Artemisia(ae) absinthium( i ) - ermon, achchiq shuvoq Coriandrum, i, n- kashnich Verbascum, i, n- sigirquyruq Eslab qoling! dragee (birlik), dragees (ko‘plik)- draje (turlanmaydi) Ginseng - jenshen (turlanmaydi) Da tales doses Numero. - Shunday dozalarda ... (son)ta ber. Yüklə 4,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|