Ulduz Dekabr 20151115 Layout 1
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hörmətlə, Səlim Babullaoğlu Aylıq ədəbiyyat dərgisi 23 ULDUZ
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi
təvazökarlıq deyildi, Miloş tərəfindən öz yazdığının şeir, lap dəqiqi isə poeziya olmamasını söyləmək sadəlöhvlük olardı; o, fikir dəryasının elə bir dərinliyində üzürdü ki... Çeslav Miloş bunu, yəqin, ona görə yazırdı ki, o, şeirinin bədxah qüvvələrin ötürücülüyü ilə yazılan, bəh‐bəh və sürəkli alqışlarla qarşılanan əksər şeirsəl mətnlərlə eyni sırada dayanmasını istəmirdi və dayanmadığını bilirdi (!). Başqa tərəfdən forma‐metrika baxımından da Miloşun şeiri başqa ölçülü şeir idi.Yeri gəlmişkən, elə bu yerdə də şeir haqda düşüncələri saxlayıb müsabiqəyə təqdim edilmiş şeirlər haqda bəzi fikirlərimi bölüşmək istəyirəm. Әvvəla, çox vacib bir qeyd: siz də bilirsiz ki, ya zəlzələdən, ya vəlvələdən təqdim edilmiş şeirin son 3 sətri təqdim edilməmiş, “düşmüşdü”. Və həm baş redaktor, həm mən bu səhvi düzəltməyə çalışdıq, bu haqda sizlərə yenidən bilgi verildi. Bu bir az da özünəməxsus testə çevrildi. Yəni tərcüməçilərin heç biri özünə əziyyət verib internetdə Miloşla bağlı axtarış aparmayıb, şairin həm tərcümə etdikləri şeirinin tarixçəsi, həm də başqa əsərləri ilə tanış olmayıblar. Bunu etsəydilər: a) həmin şeirin başqa tərcümələri ilə tanış olacaqdılar; b) “düşmüş” 3 sətri görəcəkdilər.... Başqa tərəfdən, “bütün bu dediklərim, razıyam, şeir deyil...” deyən şairin şeirini nə qədər ustaca olsa və qulağa xoş gəlsə belə, heca və qafiyə ilə tərcümə eləmək doğru deyil. Bunu etməməklə tərcüməçi müəllifin “bütün bu dediklərim, razıyam, şeir deyil...” deyişinin ən az forma (l) tərəfinə əməl etmiş olacaqdı. “Ars poetica” (“Poeziya sənəti”) sərbəst şeirdir. Verlibrdir. O cür də tərcümə edilməlidir. Müsabiqəyə təqdim edilən tərcümələrn 3 variantı nə qədər istedadlı olsa belə (Nəsir Әhmədli, Həyat Şəmi və Nilufər Şıxlının tərcüməsində) hecaya və qafiyəli şeirə cəhddir, bu isə tərcümə üçün əsas götürülmüş mətnə “sadaqət”prinsipinin pozlumasıdır. Amma buna rəğmən deməyi özümüzə borc bilirik ki, Nəsir Әhmədlinin tərcüməsi heca və qafiyə ilə edilmiş tərcümələrin ən istedadlısı, ən uğurlusudur. Әlbəttə ki, bir daha təkrar edirik, hər üç tərcümə maraqlıdır, məqamları ilə gözəldir. Digər tərcümələrdə də bəzən qafiyəyə (daxili qafiələnməyə) cəhd olsa da, onları verlibr hesab eləmək olar. Xatirə xanımın, Әvəz Nəbioğlunun, Hicran Hüseynova və Könül Həsənqulunun tərcümələri bu mənada orijinala daha sadiqdirlər. Hicran Hüsey no ‐ vanın tərcüməsi Miloşun ifadə etdiklərini daha anlaşıqlı və lakonik ifadəsiylə diqqət çəkir. Könül Həsənquunun tərcüməsi formal, orijinalın məzmununa, verlibrə sədaqət baxımından yaddaqalandır. Әvəz Nəbioğlu və Xatirə xanımın tərcümələri əvvəlki tərcümələr kimi yalnız orijinala, verlibrə “sədaqətli” deyil, həm də Miloş poeziyasına xas olan çoxsözlülük baxımından da dəyərlidir. Fikrimcə, həm Әvəz Nəbioğlunun, həm də Xatirə xanımın tərcümələrini müsabiqənin ən uğurlu tərcümələri hesab eləmək olar. Hörmətlə, Səlim Babullaoğlu Aylıq ədəbiyyat dərgisi 23
Dekabr 2015
Чеслав Милош (Польша) Я всегда мечтал о форме более емкой, которая не была бы ни слишком поэзией, ни слишком прозой и позволяла бы объясниться, не обрекая кого‐то автора или читателя, на чрезмерные муки. В самом существе поэзии есть что‐то неприличное: из нас возникает вещь, а мы и не знали, что она в нас есть, и вот моргаем глазами, как если бы выскочил из нас тигр и стоял на свету, обмахиваясь хвостом. Поэтому правильно говорят, что поэзию диктуют духи, хотя преувеличивают, что это, наверно, ангелы. Трудно понять, откуда берется гордость поэтов, если им стыдно бывает, что видна их слабость. Разве разумный человек согласится быть царством демонов, правящих в нем как дома, говорящих многими языками, и как будто им мало украсть и уста и руку, пробующих для своей корысти менять его жребий? Поскольку все больное в наше время ценят, кто‐нибудь посчитает слова мои шуткой или что я придумал еще один способ восхвалять искусство с помощью иронии. Было время, когда читали только мудрые книги, что сносить помогают боль или несчастье. Это, однако, не одно и то же,что листать тысячи сочинений прямо из психиатрической больницы. А мир на самом‐то деле иной, чем нам кажется. И сами мы иные, чем бредим в беспамятстве. Вот и хранят люди честное молчание, тем самым снискав уваженье родных и соседей. Польза поэзии та , что она напоминает нам, как трудно оставаться собой, тем же самым, ведь дом наш открыт настежь, в дверях нет ключа, гости невидимые все время входят и выходят. Все, что я здесь говорю, согласен, не поэзия. Стихи же писать можно лишь редко и нехотя, под невыносимым нажимом и только с надеждой, что мы не злых, а добрых духов проводники.
24
Dekabr 2015
Xatirə Xatunun tərcüməsi (qalib) "ARS POETICA" (“POEZİYA SӘNӘTİ”) Mən
daha tutumlu bir forma haqqında düşünmüşəm həmişə... Nə çox nəzm, nə də çox nəsr olan, Nə müəllifi , nə də oxucunu hesabsız işgəncələrə məhkum etmədən anladılan... Nəsə ədəbsiz bir şey var şeirin qayəsində, və içimizdə hələ bu vaxta kimi varlığından xəbərimiz belə olmayan nəsə bir şey baş qaldırar... və biz gözlərimizi qırparaq içimizdən sıçrayıb çıxan pələngin işıqda dayanıb quyruğunu yelləməsinə baxarıq... Bəlkə, elə buna görədir ki, deyirlər, şeiri ruhlar diktə edər. Bəzən də mübaliğəyə vararaq, bunu mələklərin etdiyini söylərlər. Anlamaq çətindir, bu qədər məğrurluq hardandı şairlərdə? Amma utandıqları zaman zəiflikləri bəlli olar. Məgər şüurlu insan onu öz evi kimi idarə edən Və müxtəlif dillərdə danışan şeytanlar səltənətində olmağa razılaşarmı? və sanki onlara dilimizdən və əlimizdən oğurladıqlarının taleyini dəyişdirdikləri yetmirmiş kimi... Nəzərə alsaq ki, bizim zamanımızda ağrılı şeyləri dəyərləndirirlər, o zaman mənim sözlərim sizə zarafat gələ bilər. və ya mən kinayənin köməyi ilə sənəti təbliğ etməyin yeni üsulunu tapmışam, ‐ deyə düşünərsiz... Vaxt vardı ancaq ağrı‐acını, bədbəxtliyi aradan qaldırmağa kömək edən müdrik kitablar oxunardı. Bu isə dəlixanadan yazılmış minlərlə məktubu varaqlamaqla eyni şey deyildi... Dünya isə, əslində, bambaşqa imiş... biz də başqayıq.. yaddaşsızlıqdan sayıqlayaraq... bax beləcə yaxınlarının hörmət və etimadını qazanaraq susqunluğu qoruyur insanlar... Şerin xeyri bizə özün olmağın çətinliyini xatırlatmaqdır. Axı bizim evimizin qapılıarı taybatay açıqdır və daim gözlə görünməyən qonaqlar girib‐çıxır bura... Razıyam, bütün burda söylədiklərim poeziya deyildi...
25
Dekabr 2015
Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|