Varliğimiz

 

54 

üyesi.  Azad  Ġslam  Üniversitesi  Cerrahî  Bölümü  öğretim 

üyesi  ve  yıllardan  beri  Ġran  üniversitelerinde  okutulan 

cerrahlıkla ilgili kitaplar... 

Fakat  o  bizim  için  her  Ģeyden  önce  bir  kültür  adamı. 

Ġran Türkolojisinin bir numaralı ismi. Ana dili Azerbaycan 

Türkçesi. Ġlk ve orta öğrenim dili Farsça. Ġstanbul‘da Tür-

kiye  Türkçesi.  Fransa‘da  edinilen  mükemmel  Fransızca. 

Türkolojiyle  ilgili  yayınlarında  bu  dilleri  rahatlıkla  kulla-

nıyor. Kuzey Azerbaycan‘daki, Türkiye‘deki, Ġran‘daki ve 

Avrupa‘daki  neĢriyatı  izliyor.  Âdeta  bizim  MeĢrutiyet 

Dönemi  aydınlarımıza  benziyor.  O  da  babası  ve  kardeĢi 

Firuz  Heyet‘le  birlikte  1956‘da  Ġran-Türkiye  Dostluk  ve 

Kültür Cemiyeti‘ni kurdu. Tahran Büyükelçimiz Korkmaz 

Haktanır  ile  1993‘te  Tahran‘da  Türk  Kültür  Merkezi‘ni 

açtı.  Türkiye‘ye  sürekli  öğrenci  gönderdiler.  Bakü‘deki, 

Tahran  ve  Tebriz‘deki  dostlar,  hepimizin  baĢı  sağ  olsun. 

Tanrı onu yarlıgasın ve Türklüğü korusun! 

 

 

---

 

55 

 

 

 

 

TÜRK DÜNYASI‟NIN BIR „AKSAKAL‟I 

DAHA GÖÇTÜ 

 

Alâaddin Korkmaz (Türkiyə) 

 

Dr.Cevat  Heyet  Bey‘i  1990  yılı  Eylül‘ünde  tanıdım. 

Uzak  bir  yerlerde  Varlık  adında  bir  dergi  çıkardığını 

kulaktan dolma biliyordum. O da, hiçbir habere doğrudan 

ulaĢamadığımız  zamanlarda  bize  Türk  Dünyası‘nın,  hiç 

olmazsa  bir  kısım  Türkiyatçısını  tanıtan  Aziz  Ahmet  Bi-

can Ercılasun Hoca sayesinde. 

Ne yapmak istediğini çok iyi bilen ve bir Bakan olarak 

çok  üstün  baĢarılara  imza  atmıĢ  olan  Namık  Kemal 

Zeybek,  ‗Bir  Türk  Dili  kurultayı  toplayalım‘  dediğinde, 

ben  Kültür  Bakanlığı  Yayımlar  Dairesi  BaĢkanı  idim  ve 

aslında  Daire‘nin  böyle  bir  görevi  de  yoktu.  Sovyet  sis-

temi  sallanıyor  ve  bizim  önümüze  bir  ‗Türk  Dünyası‘nın  

çıkmak üzere olduğunu en iyi Bakan Zeybek hissediyordu. 

Kurultayı benden istemesi de tabii idi.Bu göreve geldiğim 

sırada  Türk  Ocakları  Genel  Sekreteri  idim  ve  esasen  ha-

yatım bu tarz organizasyonları gerçekleĢtirmekle geçmiĢti. 

Çok  küçük  ve  bu  iĢler  için  tecrübesiz  bir  memur  kadrom 

vardı.Buna  rağmen,  iĢi  bizzat  yöneterek  ve  her  birisi  be-

nim Ģahsi dostlarım da olan akademisyen ülküdaĢlarımdan 

aldığım  yardımla  Kurultay‘ı  topladık  ve  büyük  bir  baĢarı 

ile tamamladık. 

---

 

56 

Bu  Kurultay‘a  ‗Güney  Azerbaycan‘(Ġran)  Türklerinin 

temsilcisi  olarak  rahmetli  Cevat  Heyet  Bey‘i  davet  ettik. 

ĠĢte tanıĢma bu vesile ile oldu. 

Kurultay‘ın  ana  çalıĢma  dallarından  birisi  de  ‗Türk 

Dünyası‘nda  Alfabe,  Ġmla  ve  Yazı  Dili  Sorunları‘  idi. 

Aslında Kurultay‘ı toplama sebebimiz de bu idi.Lakin ne 

kendi ülkemizde, ne de henüz daha ortaya bile çıkamamıĢ 

‗Türk Dünyası‘nda bu konular konuĢulmamıĢ olduğu için, 

Kurultay‘a  beĢ  ‗çalıĢma  konusu‘  daha  seçmiĢ  ve  Alfabe 

meselesini 6.sıraya koyarak ‗dikkat çekmeme‘ye çalıĢmıĢ-

tık.  ġimdi  aldığımız  mesafelere  bakıp  bu  tarz  ihtiyatlara 

tebessüm  edenler  olabilir,  haklıdırlar  da.Ama  O  zamanlar 

‗Türk  Dünyası‘  terimini  bile  sadece  rahmetli  Turan 

Yazgan  Hocamızın  vakfında  kullanabiliyorduk.  Devlette 

böyle  bir  tabirin  kullanılmasının  ‗mahzur‘arına  dair  bizi 

uyaranlar da olmadı değil. Bunları detayları ile,Allah ömür 

verirse  yazarız.  Söylemek  istediğim:  Cevat  Heyet  Bey 

Kurultay‘a  alfabe  konusunda  bir  tebliğ  sundu  ve  özetle 

‗‘Türk Dünyasını birleĢtirebilecek olan alfabe ‗Arap harf-

lerinden  geliĢtirilmiĢ  Türk  alfabesi‘dir.‘‘  dedi.  Bu,  pek 

tabiidir  ki,  Kurultay‘ın  amacına  da,  bizim  (Türkiye‘nin)  

hedef  ve  politikalarımıza  da  aykırı  idi.  Cevat  Bey‘in  ge-

rekçeleri  doğru  (ilmî)  idi.  Kurultay‘a  Türkiye‘deki  – 

araĢtırma görevlisi dr, doç, prof seviyesinde- bütün ihtisas 

erbabı katılmıĢtı, kalkıp pek itiraz eden de olmadı. Herkes, 

bazen ilmi gerçeklerle hayat pratiklerinin çakıĢmayacağını 

ve Türkiye‘nin Arap harflerine dönmesinin artık mümkün 

olamayacağını,  Türkiye  dönemeyeceği  için,  Türk  Dün-

yası‘na da tavsiye edemeyeceğini iyi biliyordu. 

Ben,  naçizane,  hayatım  boyunca,  saldırı,  cehalet,  sap-

tırma  ve  demagojiden  arınmıĢ  ‗bilgi‘nin  benim  bildikle-

rime, inandıklarıma aykırı olmasına hiç aldırmadım, böyle 

metinlere düĢmanlık etmedim. Hoca‘nın tebliğini Bakanlık 

---

 

57 

adına  çıkarmakta  olduğumuz  ‗Milli  Kültür‘  dergimizde 

neĢrettim. 

Daha sonraki Tahran ziyaretimde (1991) Cevat Bey‘in 

evinde  konuğu  oldum.  Oraya  gidiĢ  sebebimiz  bir  ‗kitap 

fuarı‘  idi.  Rahmetli,  fuardaki  hemen  her  günümüz(on 

gün)de  geldi,bizimle  oldu.  Büyük  bir  heyecanla  Türkiye 

bölümünü  ziyaret  eden,izdiham  yaratan  hemĢehrilerini 

seyredip  gururlandı.  (O  Ġran  seyahatinde,  ‗Tebriz  baĢta, 

Türk  bölgelerini  dolaĢırım‘  diye  bir  planım  vardı,bu  yüz-

den bir yerine iki arkadaĢımı da götürmüĢtüm. Öyle bir iz-

diham oluĢtu ki, gidemedim.GidemeyiĢ sebeplerinden biri 

de ‗iletiĢim‘ için gerekli lehçe özelliklerinden haberdar ol-

mayan  arkadaĢlarımın  baĢarılı  olamamalarıydı.Bir  ay 

öncesinde  Bakü‘de  iki  haftaya  yakın  kalmıĢ,  lehçe  prati-

ğimi  geliĢtirmiĢtim.  Tahran  kitap  fuarı  vesilesiyle  galiba 

oradaki soydaĢlarımızla Türkiye arasında mühim bir  köp-

rü oluĢturmuĢtuk. Ġlerde yazarım inĢallah.ġu kadarını söy-

leyim:  A.Bican  Ercılasun  Bey‘in  ‗Bugünkü  Türk    Alfa-

beleri‘nin  ‗Güney  Azerbaycan‘  sayfasından  15  bin  adet, 

Arap-Kiril-Türk  alfabesinde  örneklerin  yer  aldığı  for-

madan 5 bin adet bastırıp götürmüĢtüm. Orada dağıttık ve 

‗köprü‘ kuruldu.) 

Bana  dedi  ki:‘‘Sen  benim  o  Kurultay‘da,  aykırı  bir 

fikirle  tebliğ  vermeme  hiç  ses  çıkarmadın  ve  hatta  bunu 

devletin  dergisinde  yayımladın.  Ben  de  burada  insanlara 

dedim ki: ‘Bakın  iĢte  fikir hürriyeti denen Ģey iĢte budur: 

Sizin savunduklarınızdan farklı Ģeyler söyleyenlere de söz 

hakkı  tanır,  hatta  bunu  yayarlar.  Bunu  sağlayan  ortam 

demokrasidir.‘‘  Ġran  devletine  ders  verdiğini  ve    doğrusu 

çok gururlandığını hissetmiĢtim. 

Hoca da artık Türkiye‘nin Arap harflerine dönmesinin 

mümkün olmadığını biliyor, ama bir Türkolog olarak fik-

rini  ilim  çerçevesinde  dikkate  getirirken,  Ġran  devleti‘nin 

---