Varliğimiz
Yüklə 0,63 Mb.
|
78
qiymətləndirilməlidir. Cənubda və ġimalda da 80-ci illərin ikinci yarısından etibarən vüsət almıĢ milli azadlıq və demokratik hərəkatımızın köklərindən bir qismi də "Var- lıq"a, onun naĢiri və yazarı - bir sözlə, canı və ruhu Cavad Heyətə gedib çıxır. Onu da qeyd edək ki, Cavad Heyətin ‖Varlıq‖ dərgisində gedən yazılarının böyük hissəsi sonralar kitab halında Tehran və Bakıda və Ankarada çap olunmuĢ ―Azərbaycan Ģifahi xalq ədəbiyyatı‖, ‖Ġki dilin müqayisəsi‖, ―Azərbaycan ədəbiyyatına bir baxıĢ‖, ―Türk- lərin tarix və mədəniyyətinə bir baxıĢ‖, ―Ədəbiyyat- Ģünaslıq‖, ―Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə bir baxıĢ‖, ―Qərb fəlsəfəsi tarixi. Bertran Rassel‖ (Cavad Heyətin təqdimində) və ―Türk dili və ləhcələrinin tarixi‖ adlı səkkiz kitabda öz əksini tapıb. "Varlıq"da, xüsusilə məhz Cavad Heyətin özünün məqalələrində bütöv Azərbaycan xalqının milli dediyimiz həmin Ģüurunu qidalandıra biləcək mövzuların əksəriy- yətinə toxunulmuĢdur.( ―Varlıq‖ jurnalının 20 ildə çıxan saylarını araĢdıran və bununla bağlı ayrıca ilk dəfə elmi monoqrafik kitab nəĢr edən - təqdim olunan yazının müəl- lifinin bu fikri söyləməyə yəqin ki, qətiyyəti çatır) *
C.Heyətin elmi-publisistik fəaliyyətində Ġranda Azər- baycan tarixini məqsədəyönlü Ģəkildə saxtalaĢdıran, dünya ictimai fikrini azdırmağa çalıĢaraq xalqımızın tarixi ilə əlaqədar əsassız iddialar irəli sürən müxtəlif fikir sahib- ləri ilə cəsarətli mübarizə də həmiĢə mühüm yer tuturdu. Dərgi ayrı düĢmüĢ iki qardaĢın bir təfəkkür, bir düĢüncə iĢığında birləĢməsində tarixi bir missiyanı yerinə yetirir, Cənubu ġimala, ġimalı Cənuba qovuĢdururdu. Ġlk növbədə Güney Azərbaycanda milli hərəkatın inkiĢafına
* Bu məqalələrdə doktor Cavad Heyət həm dilçi, həm də tarixçi kimi görünür. 79
milli özünüdərk prosesinə xidmət edib, ikiyə bölünmüĢ xalqın siyasi, mədəni və bədii təfəkkür baxımından qovuĢ- masında əvəzsiz rol oynayıb. Dərgidə vahid Azərbaycan mədəniyyəti konsepsiyası rəhbər tutulub. Farsca ürəyə del, dil deyirlər. Azərbaycan türkcəsində bu kəlam sözün klassik məqamlarında iĢlənir. Amma fars dili ilə müqayisədə fərqli məna daĢıyan doğma dil sözü- müz də vardır. Cavad Heyət tək ürək həkimi olmayıb, həm də Azərbaycan türklərinin dilinin, lisanının həkimi, təbibi oldu. ġəhriyarın ―Varlıq‖ dərgisinə həsr etdiyi Ģeirində *
tutulmuĢ bir xalqı doktor Cavad Heyət büsbütün sağaldıb, dilini açdı, onu danıĢdıra bildi. Bu, bir həkim kimi Cavad Heyətin göstərdiyi möcüzə idi. Vətəninin oğlu kimi ulu- suna göstərdiyi əvəzolunmaz xidmət idi. Cavad Heyət tək elə xalqı üçün etdiyi bu möcüzəvi xidməti ilə özünə əbədi yaĢarlıq qazandı, cismi bizləri tərk etsə də. Cavad Heyət həm də özündən sonra milli kimliyini tanıyan, dilinə, ədə- biyyatına, mədəniyyətinə sahib çıxıb qoruyan, ona dəyər verən yeni bir nəsil yetiĢdirdi. Bu gənc nəsil onun saldığı yeni yolun davamçılarıdır! Rahat uyu, ruhun Ģad olsun, ustad!
*
Çün lallığımız doğmuĢ idi karlığımızdan. 80
CAVAD HEYƏT HAQQINDA ÜRƏK SÖZLƏRĠ
BaĢ sağlığından Azərbaycanın elmi-ədəbi ictimaiyyətinə ağır itki üz vermiĢdir. Görkəmli həkim, Paris Beynəlxalq Cərrahlıq Akademiyasının üzvü, tanınmıĢ publisist və ədəbiyyat- Ģünas Cavad Mirzəli oğlu Heyət 2014-cü il avqustun 12-də ömrünün 90-cı ilində vəfat etmiĢdir. Cavad Heyət 1925-ci il may ayının 24-də Təbriz Ģəhə- rində anadan olmuĢdur. Orta hərbi məktəbi bitirdikdən sonra o, Tehran Universitetinə daxil olmuĢ, ikinci kursdan ali təhsilini Türkiyənin Ġstanbul Universitetində davam etdirərək 1943-1946-cı illərdə burada tibb fakültəsində oxumuĢdur. Əmək fəaliyyətinə 1946-cı ildə Ġstanbul Universite- tində baĢlayan Cavad Heyət 1949-cu ilədək burada cərrah- lıq klinikasında çalıĢmıĢ, daha sonra ixtisasını təkmilləĢ- dirmək üçün Paris Universitetinin cərrahlıq kafedrasında iĢləmiĢdir. O, 1952-ci ildə yüksək dərəcəli cərrah ixtisa- sına yiyələnərək Ġrana qayıtmıĢ, 1953-cü ildən Tehranda Hidayət və Ədliyyə xəstəxanalarında cərrahlıq klinikaları quraraq onlara rəhbərlik etmiĢdir. Doktor Cavad Heyət Ġranda eksperimental cərrahiy- yənin təməlini qoymuĢdur. 1954-cü ildən etibarən ürək üzərində apardığı əməliyyatlar onu istedadlı cərrah kimi tanıtmıĢdır. 1969-cu ildə o, Tehranda ilk dəfə transplant- tasiya əməliyyatını uğurla həyata keçirmiĢdir. Bir çox cərrahi əməliyyatlar məhz onun adı ilə bağlıdır. Tibb sahəsində qazandığı nailiyyətlər Cavad Heyətə geniĢ Ģöhrət gətirmiĢdir.
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|