Yadelli işğalçılara qarşı mübarizəsi t a r I x I n d ə N
Yüklə 431,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
lığmda (bir ağac 7 km-ə bərabərdir) ərik olur. Bir az al, tez də qayıt. Sadiq xarı bəzi bəhanələrlə bunu sabaha saxla- maq istəsə də, xacə Qacar özün bilərsən, istəyirsən sabaha qalsm. Amma mən səhər yeməyi vaxtı ərik yeməliyəm, - deyir. Sadiq xan dərhal atına minib hərəkət etdi. Elə ki, təq- ribən bir saat keçdi, Sadiq xanın evinin yoxlanılması haq- da fənnan verdi. Yoxlaına nəticəsində Şamaxıda edilən qarət mallar aşkar edildi və onları Qacara apardılar. Qarət olunan şəxs əşyalara baxan kimi, ona məxsus olduğunu, lakin bunlar əşyaların hamısımn olmadığmı bildirdi. Qacar dedi ki, qalaıı əşyalar onunla gələn iki nəfərdədir, onları da gətirəcəyik. Hər şey özünə çatacaq və mən də onları cə- zalandıracağam. Sabahı səhər tezdən Sadiq xan Nəhavəndi iki qutu əriyi abdarxanaya (burada meyvə və digər bu kimi ərzaqlar qorunardı) təhvil vermək istədikdə, cinayət yol- daşlan dünənki hadisə haqqında ona məlumat verirlər və qızıl əşyalarmı Qacara apardıqlarım da qeyd edirlər. Bun- lar məşvərət edəndə xəbər gəlir ki, şəhriyar əriyin gətiril- məsini gözləyir. O, şahın ərik istəməsini özünə qarşı mər- həmətli olması kimi yozur. Sadiq xan cinayət dostlarına deyir ki, elə də böyük xətərlə üzləşməmişik. Qacarın mənə böyük hörməti var. Ola bilsin ki, pul, əşyaların yarısını və yaxud da hamısını istəsin, sonra hamısını yaddan çıxaracaq. Sadiq xan Nəhavəndi otağa daxil olur. Qna elə gəlir ki, şahı ərikdən başqa heç bir şey maraqlandırmır. Xacə 38 çox qapalı adam olduğundan ancaq ərik haqqmda söhbət edirdi. Sadiq xana dedı ki, iki qutudan birini aç. 0 , əriyin bir dənəsini iki bölüb yedi. Sonra: “Əriyi gərək səhər-sə- hər yeyəsən, sonra yeyilən ərik onun dadını vermir, - dedi. O, ikinci əriyi yedikdən sonra adama elə gəlirdi ki, o üç nəfərin etdiyi işlər onu qəti maraqlandırmır. Doyunca ərik yedikdən sonra Sadiq xana dedi ki, qalanları götür apar. Bu vaxt cinayət şərikləri narahatlıqla Sadiq xanı gözlə- yirdilər ki, Şəhriyarla olan görüşdən danışsm. İngilis Qold Smit hadisələri belə izah edir: -
Sadiq xan iki qutu əriklə qayıtdıqdan sonra, Qaca- rın casusları onu göz altına aldılar. Qacar başa düşmüşdü ki, əgər Sadiq xan Nəhavəndinin cinayət şərikləri gizli fər- raşların içərisində olsalar, şübhəsiz ona evinin yoxlanıl- ması barədə deyəcəklər. Odur ki, öz casuslarına taşırdı ki, Sadiq xanla kimin əlaqə yaratdığına diqqət yetirsinlər. Ca- suslar Sadiq xan qayıdan kimi iki nəfərin ona yaxın gəl- diyini müşahidə etdilər (bu iki nəfərin adı tarixdə qeyd olunmayıb) və ona nə isə dedilər və Sadiq xan onların söz- lərindən çox narahat oldu. Sadiq xan Ağa Məhəmməd şah Qacarm yanından iki qutu əriklə çıxanda da ona yaxınlaşıb, söhbət edib və ərik- dən də yedilər. Casuslar bunu da Qacara çatdırdılar. Qa- cara sübut olundu ki, o iki nəfər Sadiq xanla birgə olub. Həmin gün, axşam Şamaxıda qarət olunan adamı və eləcə də Sadiq xanla həmin iki gizli fərraşı yanına çağırtdırır. Onlar Qacarm otağma daxil olub Şamaxıda qarət etdikləri 39
adamı görəndə titrəm əyə başladılar. Qacar onlara bildirdi ki, qarət etdikləri pul və bəzək əşyalarınm bir qismi Sadiq xanm evindən aşkar olunaraq götiirülüb. Qalanlarını da mal sahibinə qaytarm. Məcburiyyət qarşısmda qalan iki nəfər əşyaiarm qalanlarım qaytarmalı oldular. Qacar qarət olunandan hər şeyin düz olub-olmadığını soruşduqda, o, bildirdi 200 tüm ən azdır. Qacar əmr etdi ki, 200 tümənini evin sandığından ona versinlər və qeyd etdi ki, bu üç nəfər öldürüləndən sonra onların mallarından götürəcəyəm. Ax- şam olduğundan onlar arxayın oldular ki, bu gecə yox, sa- bah səhər öldürəcəklər. Jan Kevr yazırdı: “Bu gecə Ağa Məhəmməd şah Qacarm son gecəsi hesab edilir ki, bu da şənbə günü ax- şam, 1211-ci il hicri xətəri zihəccə ayının 21-nə təsadüf edir. Adi günlər kirni hava qaralandan sonra çıraqlar yan- dırılır, namazmı qılır və bəzi məsələləri həll etmək üçün Urmiyə vəzirini qəbul edir. 0 , sonra şam edir və sonra ya- taq otağına gedir. Yataq otağında onu kitab oxuyanı şeyx Cəfər Tənkabini gözləyir. Qalxıb iki əlini döşünə qoyub, təzim edir. Bu gün həmin üç nəfər göz altma alımr və həbs edi- lir. Lakin gizli fərraşbaşı Iazımi qədər diqqətli deyildi. Sə- bəbi də onlarm eyni işə qulluq etmələri idi. Sadiq Nəha- vəndi özü bir zaman “xəlvətdə” qulluq etdiyindən onlarla ömrünün sonuna kimi dost olmuşdu. Ona görə də fərraşbaşmm üzü gəlmirdi ki, onların əl- lərinə zəncir vurub, ayaqlarma kündə keçirə. Sadiq xan o 40 iki nəfərə dedi ki, sabah səhər tezdən Qacar bizi öldürtdü- rəcək. B unun bir əlacı var ki, o da biz fursətdən istifadə edib, onu aradan götürək. Onsuz da burada heç kəs ondan razı deyil. İkinci gizli fərraş: - Sizə elə gəlmir ki, ondan sonra qardaşı oğlu Xan- baba Cahanbani şahlığa gələcək? - X anbaba Cahanbani Şirazda, biz burada, ta ona xə- bər çatana, o, şahlıq fıkrinə düşənə və buraya gələnə kimi, biz əmin-aman bir yerdə olarıq. - M əsələn harada? - Birinci gizli fərraş soruşdu. - Rusiyada, - deyə Sadiq xan cavab verdi. - O rada bizi tutub, İrana təhvil verərlər, deyə - birinci gizli fərraş cavab verdi. - Belə olduqda Osmanlıya gedib və sonra arvad-uşa- ğımızı da oraya gətirdərik deyə, - Sadiq xan cavab verdi. İkinci gizli fərraş: - Sən varlı adamsan, bunu edə bilərsən. Mən isə ka- sıb adamam, haradan ailəmi gətirdə bilərəm, onları tutub orada öldürərlər. - Siz istəsəniz varlı ola bilərsiniz. Sadiq xan onlara bildirdi ki, biz Qacarı öldürdükdən sonra onun otağında və ətraf otaqda o qədər pul və qızıl - cəvahir var ki, onları götürüb bölsək, bizim uşaqlarımıza da bəs edər. Sadiq xan hiss etdi ki, iki fərraş sabah öldürü- ləcəklərini bilsələı də, Qacarı öldürməkdən qorxurlar. O da təkbaşma bu işin öhdəsindən gələ bilməz. Başqa bir tə- Yüklə 431,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|