Geologiya va konchilik ishi

Dalnomer poligonometriya - 2 razryad punktlari joylarini o’lchashda qo’llaniladi, chunki optik dalnomerlar bilan masofa o’lchash aniqligi nisbatan katta emas.

Qiska bazisli poligonometriya-1 va 2 razryad poligonometriya yo’llarini o’tkazishda qo’llaniladi. 4-sinf, 1 va 2 razryad poligonometriyasi alohida yo’llar yoki to’rlar ko’rinishida yaratiladi. Yo’llar boricha cho’ziq ko’rinishga va keskin sinishlarga ega bo’lmasligi kerak.

Ular yuqori sinfdagi yoki razryaddagi ikkita berilgan punktga va direksion burchaklari berilgan ikkita tomonga tayangan bo’lishi kerak. Poligonometriya to’rlari berilgan ma’lumotlarning ortiqcha sonidan iborat bo’lishi kerak.

1:5000, 1:2000, 1:1000 va 1:500 masshtablardagi topografik s’yomkalarni shaharlarda va posyolkalarda, tog’lik rayonlardagi qazish ishlari va neftni qayta ishlash korxonalari maydonlarida, sanoat, gidroenergetik,

qishloq xo’jalik, turar-joy qurilishlari maydonlarida o’tkazish uchun 1:5000 masshtabda – 20-30 km2 da 1 punktni, 1:2000 va undan yirik masshtablarda – 5-15 km2 da 1 punktni bo’lishi yetarli emas.

1:5000, 1:2000, 1:1000 va 1:500 masshtabdagi topografik planlarni yaratish bo’yicha asosiy qoidalarda, bu territoriyalardagi geodezik to’rlar punkti umumiy zichligi qurilgan qismlarda 1 km2 ga 4 punkt, qurilmagan qismlarda 1 km2 ga 1 punktga yetkazilgan bo’lishi kerak. 4-sinf, 1 va 2 razryad poligonometriyasining asosiy ko’rsatkichlarni 1-jadvalda keltirilgan.

T/r	Ko’rsatgichlari	4-sinf	1 razryad	2 razryad
1.	Yo’lning chekli uzunligi, km	10	5	3
2.	Yo’lning uzunligi, km: tugun nuqtalar va alohida berilganlar orasidagi	7	3	2
	tugun nuqtalar orasidagi	5	2	1,5
3.	Poligonning chekli perimetri, km	30	15	9

• 1-jadval.

4.	Yo’lning uzunligi, km eng kattasi eng kichigi optimali	2 km 250 m 500 m	800 m 120 m 300 m	350 m 80 m 200 m
5.	Yo’ldagi tomonlar soni, ko’pi bilan	15	15	15
6.	Yo’lning nisbiy xatosi, ko’pi bilan	1:25000	1:10000	1:5000
7.	Burchak o’lchash o’rta kvadratik xatoligi, ko’pi bilan	2"	5"	10"

T/r

Ko’rsatgichlari

4-sinf

1 razryad

2 razryad

• Svetodalnomer bilan o’lchanganda, tomonlar va yo’llar uzunligi oshirilishi mumkin.
• Poligonometriya punktlari balandliklari 4 sinf yoki texnik nivelirlash orqali aniqlanadi. Tog’lik rayonlarda trigonometrik nivelirlashdan foydalaniladi.
• Tayanch iboralar. Svetodalnomer poligonometriya, radiodalnomer poligonometriya, masofani bevosita o’lchash poligonometriyasi, dalnomer poligonometriya, qisqa bazisli poligonometriya.

• Nazorat savollari

• Poligonometriya turlarini ayting?

• 1

• Poligonometriya necha sinfga bo’linadi?

• 4-sinf poligonometriyasini qo’llanilish joylarini ayting?

• Poligonometriyada burchak o’lchash qaysi asboblar bilan bajariladi?

• 2

• 3

• 4

• ADABIYOTLAR:

• Jo’rayev D.O.Geodeziya 2-qism. Toshkent, “O’zbekiston,

• Selixanovich V.G. Geodeziya. Chast II. Moskva, "Nedra", 1981.

• Selixanovich V.G., Loginova G.P. Zadachnik po geodezii. – Chast II, Moskva, "Nedra", 1970.

• 1

• 2

• 3

• 4

• 5

• 6

• Bolshakov V.D. Teoriya oshibok nablyudeniy s osnovami teorii veroyatnostey. Moskva, "Nedra", 1965.

• Instruksiya po nivelirovaniyu I, II, III, IV klassa. Moskva, "Nedra", 1990.

• Qo’ziboyev T. Geodeziya. –Toshkent, "O’qituvchi", 1975.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT