Gülxani pənah salatin əHMƏdli azərbaycan ədəbiyyatı
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri 513 Yüksək şəxslərinizə də bəllidir ki, 2002-ji ildə dünya xalqları XX yüzilin ən böyük şairlərindən biri olan Nazim Hikmətin 100-jü doğum ilini bayram edir. «Günəşi içənlərin türküsü» adlı ilk şeirlər kitabı 1928-ji ildə Bakıda basılan Nazim Hikməti məmləkətimizin, yeni Azərbayjanımızın ən uzaq guşələrində belə sevirlər, sayğıyla, rəhmətlə anırlar. Bu sevinjin, sayğının səbəbləri var, şübhəsiz. Sovet dönəmində türklüyümüz yasaq edildiyi bir zamanda Bakıya gələrkən böyük şair «ben türküm, sizler de türksünüz, dilimiz bir, geleneklerimiz birdir» deyirdi. O zamanlar Sovetlər Birliyində bir kimsə Nazim qədər türklüyün, türk birliyinin, türk dilinin təbliğini aparmırdı və aparmazdı da. Belə ki, Moskva bir yandan Sovetlərdə türklərin varlığını inkar edirdi, o biri yandan Türkiyənin təbliğini, bir sözlə, Türkiyəyə sevgini, simpatiyanı yasaq etmişdi. Belə bir zamanda Nazim Hikmət biz sovet türkləri üçün Türkiyənin simvolu idi, rəmziydi. Türkiyə həsrəti içində çırpınan insanlarımıza qujaq açan janlı bir Türkiyə idi. Nazim Hikmətin məmləkətdən fərar edib Moskvaya sı- ğınması və kommunistliyi onun Türkiyə Vətəndaşlığından çı- xarılmasına səbəb olmuşdur. Tarixdən bəllidir ki, Ziya Paşalar, Namiq Kamallar da bir çox nədənlər üzündən məmləkəti tərk etmişlər, mühajir olmuşlar. Onların bu gün Türkiyədə sayğıyla anılmasını sizlərə xatırlatmağa gərək yox. Digər tərəfdən, bu gün Türkiyədə Kommunist partiyası yasaq deyildir, bu partiya seçimlərə belə qatılır, az da olsa, səs qazanır... Mühajir Nazim, kommunist Nazim Türkiyə vətəndaşlı- ğından çıxarılmış. Bəli, yanılmayan bir Allahdır, Nazimin yan- lış yolda olduğunu bu və ya digər şeirini örnək göstərərək, isbatlayırlar Türkiyəli sənət dostlarımız. Bizim-yəni əski Sovet mühitində dünyaya gəlmiş yazarların qəti qənaəti budur ki, Türk Nazim, Türkiyəli Nazim Kommunist Nazimdən çox-çox Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 514 yüksəkdə idi və o, yurdunu, millətini sevən bir sənətçi idi. Qurtuluş savaşının tərənnümçüsü idi. Bizlər onu belə sevdik. Bu gün adında ədalət kəlməsi olan bir partiyanın iqtidarda bulunduğu bir zamanda Nazim Hikmətin Türkiyə vətəndaşı olduğunu etiraf etmək, dünya ijtimaiyyətinə elan etmək yalnız böyük şairin ruhuna deyil, bütün Nazimsevərlərə sayğının təzahürü olar, Türkiyə Cümhuriyyətində gerçəkdən də ədalətin zəfər çaldığını təsdiqləyərdi. Azərbayjan yazarlarının bu istəyinə diqqətlə yanaşaja- ğınıza və onu gerçəkləşdirəjəyinizə ümid edirik. Dərin sayğılarımızla. Azərbayjan yazarları adından Yazıçılar Birliyinin sədri, millət vəkili, Milli məjlisin Azərbayjan-Türkiyə qrupunun başçısı, Azərbayjan-Türkiyə Dostluq Cəmiyyətinin sədri Anar Rəsuloğlu». Fevralın 11-də Azərbayjan Yazıçılar Birliyi və Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu Natəvan klubunda 21 fevral Beynəlxalq Ana Dili Gününə həsr olunmuş tədbirdə ana dili və jəmiyyət, milli-mənəvi problemlərə toxunuldu. Dilimizin- Azərbayjan türkjəsinin qarşılaşdığı maneələri xatırladan Abbas Abdulla dilimizin yad təsirlərdən qorunmasının vajibliyini söylədi. Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumunun sədri Aydın Əbilov, AYB-nin əməkdaşı Fikrət Sadıq, Əli Səmədli, Curnalistlərin Həmkarlar İttifaqının sədri Azər Həsrət, Oqtay Rza və başqaları çıxışlarında dilimizin müasir durumu ilə bağlı fikirlərini, ekran və efirlərdə, bir sıra reklamlarda əjnəbi dillərdən gələn yadmənşəli sözlərin dilimizdə gen-bol işlənməsinin ziyanlarını vurğuladılar, bir sıra təkliflər irəli sürdülər. Fikrət Sadıq çıxışında qeyd etdi ki «ana dilimizin taleyi hamımızı düşündürməlidir. İmperiya dövründə rusjanın, indi isə ingilisjənin Azərbayjan türkjəsinin inkişafına mane Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri 515 olduğunu, qəzet və curnalların, aparıjı KİV orqanlarının adının ana dilimizdə olmadığını» xatırlatdı və bildirdi ki, «Bakı şəhərinin küçələrindəki reklam və elanların çoxunun mətni əjnəbi dillərdədir. Elektron informasiya vasitələrinin əksəriyyətinin adlarının ingilisjə olduğunu, oradakı aparıjıların nitqlərində dilimizin korlandığını, mahnı mətnlərindəki ifadələrin mənasızlığını söyləyən natiq ana dilimizin işlənməsi və qorunmasının vajibliyini iştirakçıların nəzərinə çatdırdı». 2002-ji ildə martın 22-də Güney Azərbayjanı Milli Oyanış Hərəkatının lideri doktor Mahmudəli Çöhrəqani ilə keçirilən görüş Novruz bayramı ərəfəsinə təsadüf edir. Və Azərbayjan Yazıçılar Birliyinin sədri Anar güneyli-quzeyli Azərbayjanın bir-birindən həm mənən, həm də jismən heç zaman ayrılmadığını, hər iki tərəfin ziyalılarının-bötöv Azər- bayjan amalına xidmət edənlərin qəlbində Vahid bir Azər- bayjan yaşadığını, onların birliyi ideyasını tərənnüm etdiklərini, AYB-nin bu sahədəki məqsədyönlü fəaliyyətini, ölkədə gedən mədəni qurujuluq işləri, prezident Heydər Əliyev başda olmaqla hakimiyyətin ədəbiyyata qayğısını dilə gətirən yazıçı bu sahədə əldə edilməkdə olan müvəffəqiyyətlərimizlə qürur duyduğunu bildirdi. Doktor Çöhrəqani Azərbayjanın tarix, mədəniyyət, kültür, ədəbiyyat sahəsində millətlər içində öz yeri olduğunu söyləməklə yanaşı, iran, rus imperiyalarının «türklərin tədqiq edilməli, çapa getməli min illik ədəbi-bədii, elmi-mədəni irsini dəyişməyə, məhv etməyə» imkan tapdıqlarını təəssüf hissi ilə bildirir: «nə jür istəyirlərsə, o jür də bizim tariximizi yazırlar, nə jür bəyənirlərsə, o jür də bizim joğrafi vəziyyətimizi dəyişirlər. Adımızı dandılar, dilimizi dandılar, dandılar. Bizi çöldə qalmış, məramsız, proqramsız, savadsız bir millət kimi tanıtdırmaq istədilər. İran ədəbiyyat tarixi kitablarında dilimiz, ədəbiyyatımız türk şair və yazıçıları Gülxani Pənah, Salatın Əhmədli 516 barədə bir kəlmə də olsa yazmırlar. Amma bizimkilər sənədli sübut və tarixi dəlillərlə onlara javab verir ki, Azərbayjanın tarixi min millərlə ölçülür, deməli, azərbayjanlıların dili, ədəbiyyatı, mədəniyyəti də qədimdir, uludur». Hüseyn Abbaszadə, Qabil, Vaqif Səmədoğlu, Zəlimxan Yaqub, Atatürk mərkəzinin rəhbəri prof. Nizami Cəfərov, YB-nin katibi Fikrət Qoja, Arif Əmrahoğlu, Ayaz Vəfalı, İsveçrədə fəaliyyət göstə- rən «Savalan» jəmiyyətinin sədri Mahmud Bilgin çıxış edərək o taylı bu taylı Azırbayjan arasındakı mədəni, ədəbi əlaqələrə, xalqın mənən bütövlüyünə, mədəniyyət, dil, təfəkkür, milli şüur və ümummilli məsələlərlə bağlı problemlərə toxun-dular. Dil və düşünjə birliyinin möhkəmləndirilməsi üçün Güney Azərbayjanında ana dilimizdə qəzet və curnalların nəşrinin genişləndirilməsi, ana dilmizin məktəblərdə tədri-sinə nail olmaq üçün mühüm işlər görülməsinin vajibliyi diqqətə çatdırıldı. Dünyanın hər yerində olduğu kimi aprelin 2-də Azərbay- jan Yazıçılar Birliyində Beynəlxalq Uşaq Ədəbiyyatı günlərinə həsr olunmuş tədbir keçirildi. Tədbirdə uşaqlar üçün yazıb yaradan şairlər, nasirlər, gənj yazarlar, nəşriyyat və kitabxana işçiləri, KİV nümayəndələri də iştirak edirdi. Məjlisi xalq şairi, AYB-nin Birinji katibi Fikrət Qoja açdı. O, yazıçılar Birliyin sıralarında çox istedadlı uşaq ədəbiyyatı yaradıjılarının olduğunu bildirdi: «Bizim ən istedadlı yazıçılarımız, klassiklərdən başlamış bu məjlisdə iştirak edən qələm sahiblərinə qədər hamısı balajalar üçün gözəl, dəyərli əsərlər yazmışlar»-deyən şair uşaq ədəbiyyatının qarşılaşdığı problemlərin müzakirəsini də aktual bildi. Uşaq ədəbiyyatı bölməsinin rəhbəri Əli Səmədli YUNESKO-nun qərarı ilə qeyd edilən bu yaddaqalan günün tarixi əhəmiyyətindən danışdı. O gün uşaq evləri, məktəblərə, Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|