Guruh: 22-05 Bajardi: Qoʻchqorov Azizbek O’zbekistonda neft va gaz sanoatining tarixi, rivojlanish bosqichlar va istiqbollari

Guruh: 22-05
Bajardi: Qoʻchqorov Azizbek
O’zbekistonda neft va gaz sanoatining tarixi, rivojlanish bosqichlar va istiqbollari

Reja:

Neft va gaz sanoatiga umumiy tavsif
O‘zbekiston neft va gaz sanoati tarixidan
O’zbekistonda neft va gaz sanoati rivojlanish bosqichlari
O’zbekistonda neft va gaz sanoatining istiqbollari.
O’zbekiston neftgaz sanoati 120 yildan ortiq tarixga ega.
O’zbekistonda geologik va geofizik izlanishlar kuchayishi bilan 1951 yilda neft va gaz uyumlari to’planishiga geologik tuzilishi moyil maydonlarni aniqlash maqsadida struktura burg’ quduqlarini burg’ilash boshlandi.
1953 yilda Setalantepa maydonida struktura burg’ quduqlaridan birida ochiq gaz favvorasi olindi, bu ushbu maydonda va Buxoro viloyatining boshqa rayonlarida chuqur razvedka burg’ilashga asos bo’lib xizmat qildi.
Neft va gaz sanoatiga umumiy tavsif

 — ogʻir sanoat sohasi. Neft va gaz konlarini qidirish, kon quduqlari qazish, neft va neft bilan aralash chiqadigan gazni qazib olish, neft gazini qayta ishlash, neftni quvurlar orqali joʻnatishni oʻz ichiga oladi. Neft sanoati neft quduqlarini mexanik usulda qazishga oʻtilgan davrdan (AQSH, 1859) rivojlana boshladi, deb hisoblanadi. Rossiyada 1-neft qudugʻi Kubanda 1864 yilda qazilgan. Neft sanoati Kanadada 1862 yildan, Venesuelada 1917 yildan, Eronda 1908 yildan paydo boʻlgan.

Neft sanoati

 — ogʻir sanoat sohasi. Neft va gaz konlarini qidirish, kon quduqlari qazish, neft va neft bilan aralash chiqadigan gazni qazib olish, neft gazini qayta ishlash, neftni quvurlar orqali joʻnatishni oʻz ichiga oladi. Neft sanoati neft quduqlarini mexanik usulda qazishga oʻtilgan davrdan (AQSH, 1859) rivojlana boshladi, deb hisoblanadi. Rossiyada 1-neft qudugʻi Kubanda 1864 yilda qazilgan. Neft sanoati Kanadada 1862 yildan, Venesuelada 1917 yildan, Eronda 1908 yildan paydo boʻlgan.

O’zbekistonda

O'zbekistonda neft sanoatining rivojlanishi 1885 yilda boshlangan. 1900 yilda Farg'ona vodiysidagi Chimyon qishlog'i yaqinidagi ikkita quduqdan qazib olingan. Bu hududda asosiy qidiruv ishlari 1904 yilda boshlangan bo‘lib 270 m dan oshiq chuqurlikdan, kuchli bosim bilan otolib chiqqan neft olindi.

• 1906 yilda Farg'ona viloyatida davriy ishlaydigan bitta ikki kubli neftni qayta ishlash zavodi qurildi. Neft ot arava transportida yetkazildi va uning sifati termometr va gidrometr tomonidan aniqlandi.
• Asosiy ishlab chiqarish mahsulotlari yoritish kerosini va isitish mazuti edi. Keyin, zavod tashqarisidagi kovaklaridagi benzin yoqib yuborilgan, u faqat 1915-1916 yillarda O'rta Osiyoda ichki yonish dvigatelli mashinalar paydo bo'lganda ishlatilganligi aniqlangan.
• O’shanda neft mahsulotlari temir yo‘l orqali paketlangan shaklda Afg'oniston va Xitoyga eksport qilingan. 1907 yilda aka-uka Nobellar zavodni sotib olib, bosqichma-bosqich qayta qurishni boshladilar.
• Xuddi shu yili Chimion konidan neftni qayta ishlash zavodigacha bo'lgan to'rt dyuymli neft quvurining ekspluatatsiyasi boshlandi. 1940 yilda zavod o'z laboratoriyasiga ega bo'lganida va texnologik jarayon sifat jihatdan o'sganida yillik quvvati 176 ming tonnaga etdi.