Nazim Tapdıqoğlu
ilə bağlı məşvərət ocağının bir hissəsi Artsax
(Xankəndi) mərkəzinə keçirilir...
5 sentyabr 1722-ci U - Rus ordusunun yürüşü dayandırılır.
/ Pyotr Rusiyaya
dönür...
5
sentyabr 1806-cı il - Bakı qalasının açarlarını vermək və məxfi söhbət
etmək üçün Hüseynqulu xan Sisianovu qalaya dəvət edir. Görüş zamanı
Hüseynqulu xanın xalası oğlu Sisianovu qətlə yetirir. Bakıda azərbaycanlıların
qırğını başlayır. Rus qoşunları Bulqakovun komandanlığı ilə Bakıya tərəf hə
rəkət edir.
Hüseynqulu xan İrana qaçır, əhali isə şəhərə yaxınlaşan rus qoşun
larını salamlayır...
5 sentyabr 1837-ci il - Quba üsyançıları şəhərə hücum edirlər...
5
sentyabr 1903-cü il - Qars şəhərində daşnaq terrorçuları milliyyətcə Azər
baycan türkü olan məmur
Şərif Laçmbəyovu qətlə yetirirlər...
5
sentyabr 1919-cu il - Bakı Dəmiryol teleqrafxanasmm rəisi Hacıbəy Se-
yidbəyov Bakıdakı
"Novı Sovet"
restoranında tanınmış ziyalılar - fırqə katibi
Haşım Əliyevi və
Mirfəttah Musəvini tapança ilə öldürür, fırqə sədri
Qoqobe-
ridzeni isə yaralayır...
5
sentyabr 1988-ci il - Kərkicahan qəsəbəsi
Xankəndi şəhər erməniləri tərə
findən pulemyot və avtomat atəşinə tutulur...
5 sentyabr 1992-ci il - Ağdam
rayonunun Abdal-Gülablı kəndi artıq bir neçə
saatdır ki, ermənilərin əlinə keçmişdir. Ermənilər kəndin evlərinə od vuraraq
yandırırlar...
6 sentyabr 1514-cü il - Qızılbaşları təqib edən
Sultan I Səlim Təbrizə daxil
olur...
6
sentyabr 1903-cü il - Ermənilər tərəfindən Qarsda güclü iğtişaşlar və kütləvi
qətllər törədilir...
6 sentyabr 1991-ci il - Goranboy rayonunun
Şəfəq kəndinə basqın edən er
məni terrorçuları 2 nəfər azərbaycanlı polis əməkdaşım güllə ilə yaralayırlar...
6
sentyabr 1992-ci il - Füzuli rayonunun ərazisində,
Haçagədik adlanan
mövqedə erməni yaraqhları ilə güclü döyüşlər baş verir. Döyüşçülərimiz arasında
ölənlər və yaralananlar olur...
6
sentyabr 2001-ci il - Laçın rayonunun
Zabux kəndi ərazisində Moskva
Kurçatov adma Fizika İnstitutunun
"Prof. Avery an qrupu "nun tədqiqat mər
kəzi fəaliyyətə başlayır...
212
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
7
sentyabr 1949-cu il - Azərbaycan DTK-nm rəhbəri S.Yemelyanov
köçürmə ilə bağlı ona ünvanlanmış şikayəti Gəncədəki müavininə göndərir; o
isə məktubu DTK-nm 5-ci bölməsinin rəhbəri erməni Abramova ötürür. Abra
mov məktubun üzərinə dərkənar qoyaraq təsdiq edir ki,
"köçürülən azərbayc
anlılar yerli erməni əhalisini sıxışdırırlar. Bu azərbaycanlılar provokasiya yoluna
və anonim məktubların yazılması üsuluna əl atırlar"...
7 sentyabr 1978-ci il - İranın 12 şəhərində, o cümlədən
Təbrizdə şah rejiminə
qarşı çıxışlar başlayır...
7
sentyabr 1991-ci il - Erməni yaraqlı quldurları dinc əhalini qorxutmaq
məqsədilə Tuğ kəndinin sakinləri
Vaqif Nəcəfov və
İbiş Məmmədovu öz həyəty
anı sahələrində işləyərkən vəhşicəsinə qətlə yetirirlər...
7
sentyabr 1991-ci il - Xankəndinə istiqamətlənən azərbaycanlılarla dolu
olan sərnişin avtobusu erməni terrorçuları tərəfindən basqına məruz qalır. 3
nəfər öldürülür,
4 nəfər yaralanır...
7
sentyabr 1991-ci il - Erməni terrorçuları tərəfindən
Xankəndi-Ağdam
isti
qamətində hərəkət edən və içərisində azərbaycanlılar olan sərnişin avtobusu
atəşə tutulur. Nəticədə
3 sərnişin ölür,
20 nəfər yaralanır...
7
sentyabr 1992-ci il - Cəbrayıl rayonunun
Qaracallı kəndi ermənilər tərə
findən atəşə tutulur...
7
sentyabr 1992-ci il - Ağdam rayonunun qərb hissəsində yerləşən kəndlər
qrad qurğularından və toplardan atəşə tutulur. Dağıntılar olur...
7 sentyabr 1992-ci il - Füzuli rayonu ərazisində,
Haçagədik adlanan yerdə
erməni yaraqlıları ilə güclü mövqe döyüşləri baş verir. Ölən və yaralananlar
olur...
8 sentyabr 1978-ci il - Tehranda xalqa divan tutulur. Çoxlu sayda azər
baycanlı da ölür, yaralanır və həbs olunur...
8 sentyabr 1984-cü il - Terrorçu
Vartanyan Henri Surenoviç Bakıda 106 saylı
marşrut avtobusunu partladır.
Fatimə Famil qızı Surxayzadə faciəli şəkildə
həlak olur,
4 nəfər sərnişin ağır bədən xəsarəti alır. Məsuliyyətə cəlb olunan ter
rorçu Moskvanın təzyiqi altında psixi xəstə kimi Ukrayna SSR-ə müalicəyə gön
dərilir. Sonra o, oradan azadlığa buraxılır...
8
sentyabr 1990-cı il - Laçın rayonunun
Köhnəkənd kənd sakini
Xanoğlan
Süleyman oğlu Süleymanov (1945-ci il təvəllüdlü) və onun qardaşı
Elman Süley
man oğlu Süleymanov Alıcan kəndi yaxınlığındakı yolda, QAZ-53 markalı ma
şında ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirilirlər. Digər qardaş-£7xan
213
Nazim Tapdıqoğlu
Süleymanov isə ağır yaralanır...
8
sentyabr 1991-ci il - Səsvermə günü seçki məntəqəsinə gətirilən azər
baycanlı seçicilərlə dolu olan avtobus erməni yaraqlıları tərəfindən atəşə tutulur.
Cavan oğlan
Əloğlan Əlastan oğlu Quliyev, təqaüdçü
Rəxşəndə Hüseynova, 6
uşaq anası
Rahilə Hüseynova, 7 uşaq anası
Nazənin Quliyeva həlak olurlar.
Qalan adamlar ağır yaralanır. Az sonra yaralılardan
7 uşaq anası
Qənirə Həmid
qızı Hüseynova, eləcə də vertolyotla Bakıya çatdırılan
Gündüz Əlqəmə oğlu Qu
liyev, təqaüdçü
Validə Babayeva da əbədiyyətə qovuşurlar.
Ağdam-Qaradağlı
(Xocavənd rayonu) yolunda gündüz saat
15 radələrində erməni quldurları tə
rəfindən atəşə tutulan bu sərnişin avtobusunda ümumilikdə 8 nəfər (2 gənc
oğlan,
6 qadın) həlak olur, 40 nəfər yaralanır. Çox
keçmir ki, bu terror aktının
“Qarabağ” təşkilatından olan erməni terrorçuları -
Valodi Xaçatuvyan, Sar o
Yeremyan, Saşa Çalyan, Armo Arustamyan tərəfindən törəndiyi sübut olunur...
8
sentyabr 1992-ci il - Ağdamın bəzi yaşayış məntəqələri ermənilər tərəfindən
mərmi atəşinə tutulur. Ciddi dağıntılar olur...
8 sentyabr 1992-ci il - Füzuli şəhəri naməlum səbəblərdən bombalanır. Ölən
lər, yaralananlar, dağıntılar olur...
9 sentyabr 1578-ci il - Səfəvilərlə Osmanlılar arasında 1578-ci ildə Qanıx
(Alazan) çayı sahilində döyüş baş verir...
9 sentyabr 1903-cü il - Erməni terrorçusu
Qars şəhərində
Şərif Laçınbəyovu
qətlə yetirir...
9
sentyabr 1918-ci il - Andranikin dəstəsi və ona qoşulan digər millətçi daş-
naq qruplar Zəngəzurda müsəlman kəndlərinə basqın edir, kəndlərin əhalisini
yaşma və cinsinə əhəmiyyət vermədən vəhşicəsinə öldürürlər...
9 sentyabr 1930-cu il - Qərbi Azərbaycanda
İcevan (Karvansaray), Ba sar-
keçər (Vardenis) rayonları yaradılır...
9 sentyabr 1937-ci il - Azərbaycan
SSR XDİK idarəsinin 3-cü dərəcəli dövlət
təhlükəsizlik komissarı
Sumbatovun əmri ilə
185 nəfər güllələnir...
9 sentyabr 1942-ci il - Azərbaycan SSR-də
hərbi vəziyyət elan edilir. Bakı
ətrafında istehkamlar qurulur...
9 sentyabr 1993-cü il - Terrorçu daşnaqlar
Cəbrayıl rayonunun
Şahvəlli kən
dinə basqın edirlər. Doğma yurdlarım tərk etmək istəmədiklərinə görə dinc sa
kinlər -
Məhəmməd Yunis oğlu İsmayılov, onun oğlu
Ramazan, yeznəsi
Mürvət
Əmrah oğlu Qurbanov və həmkəndlisi
Əhməd Abbas oğlu Maqsudov ermənilər
tərəfindən döyülərək girov götürülürlər...
214
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
10 sentyabr 1618-ci il - Sərab yaxınlığında
Sınıqkörpü adlanan yerdə
I Şah
Abbas osmanlı ordusunu məğlub edir...
10
sentyabr 1837-ci il - Quba üsyanının ikinci mərhələsi məğlubiyyətlə başa
çatır...
10
sentyabr 1916-cı il - İlk azərbaycanlı hərbi təyyarəçi, Tiflis kadet məktə
binin məzunu, poruçik
Fərrux ağa Kərim oğlu Qayıbov həlak olur...
10 sentyabr 1989-cu il - Qubadlı rayonunun
Seytas kənd sakini
İbrahim Xan
suvar oğlu Heydərov Məzrə düzü adlanan sahədə erməni yaraqlısı tərəfindən
qətlə yetirilir...
10 sentyabr 1990-cı il - Erməni yaraqlıları Martuni rayon DİŞ-nə basqın
edərək rəis müavini
M. Bəylərovu, əməliyyat müvəkkili
A. Məmmədovu və milis
serjantı
F. Mirzəyevi girov götürürlər...
10 sentyabr 1990-cı il - Uzun müddət Ağdərə rayon PK-nin
II katibi vəzi
fəsində çalışan
A rif Əliyev və onun sürücüsü
Bayram Misirov erməni terrorçu
ları tərəfindən girov götürülərək
12 gün ağır işgəncələr altında saxlanılırlar.
Ermənilər A. Əliyevin qızıl dişlərini sökürlər və xoş bir təsadüf nəticəsində onu
güllələmirlər. Sonra onun yanma daha 2 azərbaycanlı əsir gətirilir...
10 sentyabr 1991-ci il - Xocalı yaşayış məntəqəsi ermənilər tərəfindən müxtə
lif istiqamətlərdən atılan raket atəşinə məruz qalır.
Zahid Lətif oğlu Muradov
həlak olur, qardaşı
Mail və eləcə də
3 qardaş -
A zay, Gəray, Xasay Məmmədov-
lar, Məhəmməd Mahmudov, 12 yaşlı
Aynurə Bəşirova, 7 yaşlı
Emin Cəfərov ya
ralanırlar...
10 sentyabr 1991-ci il - Ermənilər Ağdam rayonunun ərazisindən
900 baş
qoyun və çoxlu sayda mal-qara oğurlayırlar...
11 sentyabr 1768-ci il - Hüseyn xanla döyüşdə Fətəli xan qalib gəlir. Şəki
xanına çatmış Şamaxı xanlığının ərazisi də Fətəli xanın hakimiyyəti altına
keçir...
11 sentyabr 1905-ci il - Bibiheybətdə RSDFP Bakı Komitəsinin və Bakı bol
şevik təşkilatı fəallarının rayonlararası yığıncağı keçirilir. Yığıncaq iştirakçıları
həbs olunur...
11 sentyabr 1918-ci il - Andranik Ozanyan öz quldur dəstəsi ilə
4 müsəlman
kəndim dağıdır,
Arıqlı, Şükür, Məlikli, Pulkənd, Şəki, Qızılcıq kəndlərini yan
dırır; 500 nəfərədək müsəlman kişi, qadın və uşaq öldürülür...
11 sentyabr 1990-cı il - Erməni yaraqlıları Xocavənd rayonunun
Əmirallar
kəndinə hücum edərək kəndin sovet sədrini, onun 15 yaşlı oğlu
Vüqarı, 14 yaşlı
215